Isparta İli Örneğinde CBS Yardımıyla Alternatif Turizm Etkinlikleri İçin Uygunluk Analizi

Bu çalışmada, Isparta İli’nde yapılabilecek bazı alternatif turizm etkinlikleri için ekolojik, ekonomik ve kültürel açıdan uygun alanlar, Cografi Bilgi Sistemleri (CBS) araçları kullanılarak belirlenmiştir. Bu amaca ulaşmak üzere “Uygunluk Sınıfı Değerleri” yönteminden yararlanılmıştır. Yöntem, insanların en çok tercih ettikleri bazı alternatif turizmetkinliklerinin yapılabileceği uygun alanların CBS araçları ile belirlenebilmesini sağlamaktadır ve ekolojik, ekonomikve kültürel yapı açısından en uygun alan planlaması için belirlenen doğal ve kültürel faktörleri çizelgeler şeklinde ortaya koymaktadır. Yöntem doğrultusunda, araştırma alanına ait doğal ve kültürel özellikler belirlenmiş ve CBS programı ile sayısal veri tabanı oluşturulmuştur. Oluşturulan veri tabanı, etkinliklere ait uygunluk sınıfı değerleri çizelgelerindekifaktörlere göre sorgulanarak her bir etkinlik için en uygun alan belirlenmiştir. Bu araştırma kapsamında,en çok tercih edilen etkinliklerden atla gezinti, dağ bisikleti, dağcılık, kamping/çadırlı kamp, kayak ve trekking değerlendirmeye alınmıştır ve her etkinlik için uygunluk analizi ayrı ayrı yapılmıştır. Yapılan uygunluk analizine göre 2725 km2 likçalışma alanınında 2580 km2 alan dağ bisikleti için, 2207 km2 alan atla gezinti için, 1721 km2 alan trekking için, 696 km2 alan kamping/çadırlı kamp için, 390 km2 alan kayak için ve 371 km2’lik alan da dağcılık için uygun bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Isparta, Alternatif turizm, CBS, Alan kullanım uygunluğu

-

In this study, ecologically, economically and culturally suitable areas for some alternative tourism activities, which can be established in Isparta province, were determined using Geographic Information Systems (GIS) tools. In order to achieve this goal “Suitability Class Values” method was processed. This method provides GIS based determination of suitable areas for some popular alternative tourism activities and reveals natural and cultural factors determined by1. GirişTurizm hareketlerindeki yoğunluğun yılın tüm aylarına taşınması ve böylece turizmden elde edilen gelirlerin artırılmak istenmesi, turizm yatırımlarının daha verimli kullanımının sağlanmak istenmesi gibi gerekçeler alternatif turizm seçeneklerini gündeme getirmektedir (Butler 1990; Fennel 1999; McGehee 2002). Alternatif turizm, doğal kaynak stoklarını koruyarak kaliteli bir çevre oluşturmayı ve yöre halkının turizm ile ilgili aktivitelerini kontrol ederek bu yönde ekonomik fayda sağlamayı amaçlamaktadır. Bu nedenle sürdürülebilir gelişimin temelleri ile alternatif turizm kavramları arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır (Pearce 1992; Dowling 1993; Durgun 2006).1980’li yılların sonunda, çevre boyutu göz önüne alınmazsa, turizm yörelerinin çekiciliğinin azalacağı, hatta yok olacağı anlaşılmıştır. 1980’li yılların sonlarında, Türkiye’de Dünya ile birlikte hareket ederek turizm kalıplarında değişiklikler yapmış ve alternatif turizm türlerine yönelmeye başlamıştır (Doğaner 1994).Turizm Bakanlığı’nın turizmi çeşitlendirmek ve yaygınlaştırmak amacıyla yaptığı alternatif turizm çalışmaları, 1990’lı yıllarda başlamıştır. Bu çalışmalarda, özellikle ülkemiz kırsal alanlarında rahat bir şekilde gerçekleştirilecek yayla turizmi, doğa yürüyüşü (trekking), kış turizmi ve termal turizm gibi birkaç etkinlik üzerinde durulmuştur (TBYGM 2004). Sürdürülebilirliğin gerçekleştirilebilmesi ve dünya turizm hareketliliği içinde ülkenin bir destinasyon olarak sahip olduğu yerin daha üst optimal spatial planning in terms of ecological, economic and cultural structure in the form of charts. In accordance with the method, natural and cultural structure of the study area was specified and a digital database was created by GIS tools. Database was examined according to the “Suitability Class Values” and suitable areas were determined for each activity. Some of the most popular activities such as horse riding, mountain biking, mountaineering, camping / tent camping, skiing and trekking were included in the assessment within the scope of this study and site suitability analysis was conducted separately for each activity. According to the suitability analysis, it was concluded that 2580 km2 area is suitable for mountain biking, 2207 km2 area is suitable for horseback riding, 1721 km2 area is suitable for trekking, 696 km2 area is suitable for camping/tent camping, and 371 km2 area is suitable for mountaineering in the total of 2725 km2 study area

Keywords:

Isparta; Alternative tourism; GIS; Land use suitability,

PDF

___

Aydın O (2011). CBS temelli hücresel otomata yöntemiyle kentsel büyüme modeli: Ankara örneği, Coğrafi Bilimler Dergisi 9(2): 135-157
Butler R W (1990). Alternative Tourism: Pious or Trojan Horse, Journal of Travel Research 28: 40-45
Cengiz T, Akbudak C, Özcan H & Baytekin H(2013). Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi, Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences 19: 148-162
Collins M G, Steiner F R & Rushman M J (2001). Land use suitability analysis in the United States: historical development and promising technological achievements. Environmental Management 28(5): 611- 621
ÇŞB (2014). Isparta Çevre Durum Raporu 2011. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.http://www.csb.gov. tr/db/ced/ editordosya/isparta_icdr2011.pdf (Erişim tarihi: 14.04.20014)
Doğan H & Üngüren E (2012). Yerel halkın ısparta turizmine yönelik görüşleri üzerine bir araştırma. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 17(1): 103-122
Doğaner Y (1994). Köyceğiz-Dalyan Çevresinde Eko- Turizm. Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı
Dowling R K (1993). An environmentally based approach to tourism planning. PhD Thesis, School of Biological and Enviromental Sciences, Murdoch University, (Unpublished) , Western Australia
Durgun A (2006). Bölgesel kalkınmada turizmin rolü. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış), Isparta
Fennel D (1999). Ecotourism an Introduction. Taylor & Francis Group
Gunn C (1994). Tourism Planning, Basic, Concept, Cases. Publishing Office: Taylor & Francis, USA
Korkmaz M & Başkalkan S N (2011). Eğirdir Gölü ve çevresinde turizm gelişiminin sürdürülebilirliği üzerine değerlendirmeler. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi 12: 62-69
KTB (2014). Türkiye Turizm Stratejisi 2023. http://teftis. kulturturizm.gov.tr/TR,14577/ turkiye-turizm-stratejisi- ve-eylem-plani.html (Erişim tarihi: 13.04.2014)
Malczewski J (2004). GIS-based land use suitability analysis: a critical over view. Progress in Planning 62(1): 3–65
Malczewski J (2006). GIS-based multicriteria decision analysis: asurvey of theliterature. International Journal of Geographical Information Science 20(7): 703-726
MBM (2014). T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Bölge Müdürlüğü. http://www.mgm. gov.tr/ veridegerlendirme/ il-ve-ilceler-istatistik. aspx?m=ISPARTA (Erişim Tarihi: 14.04.2014)
McGehee N G (2002). Alternative tourısm and social movements. Annals of Tourism Research 29(1): 124- 143
Parladır M Ö (2013). Isparta ili’nde yapılacak alternatif turizm türlerinin ve yerlerinin CBS araçları ile belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Isparta
Pearce D G (1992). Alternative Tourism: Concept, Classification, and Questions. Tourism Alternatives, International Academy for the Study of Tourism, USA
Ryan C (1991). Recreational tourism. International Thomas Business Press, USA
TBYGM (2004). Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü. Kurumlar Arası Yazışmalar
Topay M & Memlük Y (2011). Rekreasyonel etkinlikler için uygun alan seçimine yönelik yeni bir yöntem yaklaşımı: Bartın-Uluyayla örneği, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi 12: 141-147
Topay M (2002). Kırsal alanlarda gerçekleştirilecek rekreasyon - turizm aktiviteleri içın uygun alan seçiminde CBS kullanımı, Fatih Üniversitesi. http:// cbs2004.fatih.edu.tr/download/file432.pdf tarihi: 14.04.2014) (Erişim
Topay M (2003). Bartın-Uluyayla peyzaj özelliklerinin rekreasyon-turizm değerlendirilmesi üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Ankara açısından
Topay M (2007). The importance of climate for recreational planning of rural areas; casestudyof Muğla Province, Turkey, In: A Matzarakis, De Freitas C R & Scott D (Eds), Developments in Tourism Climatology, Alexandroupolis, Greece, pp. 19-22
Türkoğlu M, Gövdere B & Meydan Ç (2005). Isparta ili turizminin sorunları ve çözüm önerileri. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1: 28-29
Yeşiltaş M & Öztürk İ (2008). Bölgesel kalkınma çerçevesinde alternatif turizm faaliyetlerine yönelik bir değerlendirme: Sivas örneği. Ç.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 9(1): 1-18