İran Üçgülünde Trifolium resupinatum L. Bazı Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Baklagil yem bitkileri yüzyıllardan beri çayır ve meralarda, tarla topraklarında kuru ot ve silaj amaçlı yetiştirilmektedir. Üçgüller, tür sayısının fazlalığı, değişik iklim ve toprak koşullarına uyumu ve kendi kendilerini tohumlama özelliklerinden dolayı hayvan besleme açısından en önemeli iki cinsten biridir. Üçgül cinsinin en önemli türlerinden biri olan İran üçgülü Trifolium resupinatum L. Orta Anadolu Bölgesi’nde yetişme potansiyeline sahiptir. Bu çalışma, İran üçgülü hatlarının, değişik bitkisel ve tarımsal özelliklerinin incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu değerli yem bitkisi türünün değişik hatları Ankara iklim koşullarında yem üretimi potansiyelinin belirlenmesi amacıyla denenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilere göre, bitkisel ve tarımsal özellikleri incelendiğinde en uzun doğal bitki boyu 5475 numaralı hatta 51,267 cm , en uzun bitki boyu 5475 numaralı hatta 58,987 cm , en yüksek yaprak sayısı 5453 numaralı hatta 9.6 adet , en geniş yaprakçık eni 5475 numaralı hatta 22,3 mm , en uzun yaprakçık boyu 5475 numaralı hatta 33,5 mm , en geniş sap çapı 5475 numaralı hatta 5.5 mm , en yüksek yeşil ot verimi 5475 numaralı hatta 1962 kg/da , en yüksek kuru ot verimi 5475 numaralı hatta 331,37 kg/da , en yüksek kuru ot oranı 5461 numaralı hatta %19,1 elde edilmiştir. Araştırma sonucuna göre İran üçgülü yüksek yeşil ve kuru ot veriminden dolayı Ankara koşullarında yem bitkisi olarak kullanılabilir. Bunun yanında 5475 numaralı hat Ankara koşullarıda yeşil ve kuru ot üretimi için uygun bir genotip olarak kullanılabilir

Determination of Some Plant and Agricultural Characteristics in Persian Clover Trifolium resupinatum L.

Forage legumes have been important livestock feed for centuries as pasture, soilage and conserved forage. Because of the large number of species, their wide adaptation to soil and climatic conditions, and their general ability to reseed readily, Trifolium is one of the two most important legume genera in livestock agriculture. Persian clover Trifolium resupinatum L. , one of the important species of genus Trifolium, has agronomic potential to be grown in Central Anatolia. This study was carried out to investigate some plant and agronomic characteristics of Persian clover lines. A number of lines of this valuable pasture and hay plant were tested for forage yield potential in Ankara conditions. According to the results, the highest natural plant height was measured in Line 5475 as 51.267 cm, the highest plant height was in Line 5475 as 58.987 cm, biggest leaf number was in Line 5453 as 9.6, the widest leaf was in Line 5475 as 22.3 mm, the longest leaf was in Line 5475 as 33.5 mm, the widest stem diameter was in Line 5475 as 55 mm. The highest fresh and dried hay yield obtained from Line 5475 as 1962 kg/da and 331.37 kg/da while Line 5461 gave biggest dried hay ratio as %19.1. Persian clover could be used as a forage crop in Ankara conditions because of it’s high fresh and dry herbage yield. And it can be recommended that Line 5475 is a suitable genotype in the production of fresh and dried hay in Ankara conditions

___

  • Anonymous 2000. Çayır-mera ve Yembitkileri Kültürünü Geliştirme. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 8. Bölüm, 123-133, Ankara.
  • Açıkgöz, E. 2001. Yembitkileri. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı Yayın No:182, Bursa.
  • Ateş, E. and A. E. Tekeli. 2001. Kültür ve yabani kışlık üçgül (Trifolium resupinatum L.) Formlarının verim öğeleri yönünden karşılaştırılması. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
  • Çelen, A. E., H. Akdemir, H. Soya, T. Öcel and Y. Arı. 1997. Ege Bölgesinde pamuktan sonra II. ürün olarak yetştirilebilecek bazı yem bitkileri üzerine araştırmalar. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun.
  • Düzgüneş O., T. Kesici and F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları-II). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay.1021, Ders Kit. 295.
  • Ekiz, H. 1983. Türkiye’de yetiştirilen bazı burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) çeşitlerinin önemli morfolojik biyolojik ve tarımsal karakterleri üzerinde araştırmalar. Ph.D. Thesis (unpublished) Ankara Univ. Faculty of Agriculture, Department of Field Crops, Ankara.
  • Eraç, A. 1973. Bazı tek yıllık yonca çeşitlerinin önemli morfolojik ve biyolojik karakterleri üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. 612, Bilim. Araş. ve İnc. 355.
  • Eraç, A. 1982. Bazı önemli tek yıllık yonca tür ve varyetelerinde tohum ve ot verimi ve verime etkili başlıca karakterler üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yayın No: 850. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 509.
  • Gençkan, M. S. 1983. Yembitkileri Tarımı. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 467, Bornova, İzmir.
  • Kılıç, A. 1991. Farklı azot dozlarının ekim yılında Sibirya korungası (Onobrychis arenaria (Kit.) DC.)’nin büyüme ve gelişmesi üzerine etkileri. M. Sc. Thesis (unpublished) Ankara Univ. Graduate School of Natural and Apllied Sciences, Ankara.
  • Knight, W. E. 1985. Miscelleneous annual clovers. In: N.L.Taylor (Ed.) Clover Science and Technology, American Society of Agronomy, Inc. No:25, USA.
  • Lacy, J., B. Dear and G. Sandral. 2003. Persian clover. Agfact, NSW Agriculture. http://www.agric.nsw.gov.au/- reader/pastvarieties/p2522.htm, 25 May 2004.
  • Lee, C. K., K. F. M. Reed, P. M. Evans and S. G. Clark 1999. Register of Australian herbage plant cultivars. Trifolium resupinatum L. var. majus cv. Morbulk. Australian Journal of Experimental Agriculture 39(4) 505 – 506.
  • Manga, İ. 1978. Yonca ve Korungada Değişik Olgunluk Devrelerinde Yapılan Biçmelerin Ot Verimine, Otun Kalitesine ve Yedek Besin maddelerine Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Yayın No: 228. Araştırma Serisi No: 147.
  • Namlı, O. and F. İnce. 1987. Arazi yüksekliği ile bazı toprak özelliklerinin iran üçgülü (Trifolium resupinatum L.)’nün boylanması ve çiçeklenmesine etkisi üzerine bir araştırma. Doğa TUBİTAK Tarım ve Ormancılık Dergisi, 382-387.
  • Namlı, O., G. Çolak, Y. Opak, D. Başaran and S. Yücel. 1994. Diyarbakır doğal koşullarında yetişen İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.) üzerine ekolojik araştırmalar. Tr. J. Botany 18, 57-63.
  • Özpınar, H. and C. O. Sabancı. 1999. Demet-82 üçgül çeşidinde (Trifolium resupinatum L.) farklı biçim zamanlarının geniş yapraklı ot kontrolüne ve tohum verimine etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi , 15- 18 Kasım 1999, Adana.
  • Sabancı, C. O. and A. Ürem. 1993. Anadolu üçgülü (Trifolium resupinatum L.) ve yıllık çimin (Lolium multiflorum Lam.) değişik karışım oranlarının yeşil ot ve kuru madde verimine etkisi. Anadolu J. of AARI, 2 (1), 89-97.
  • Sabancı, C. O. and A. Ürem. 1994. Anadolu üçgülünde (Trifolium resupinatum L.) farklı sıra arası ve tohumluk miktarlarının yeşil ot ve kuru madde verimine etkisi. Anadolu J. of AARI, 4 (1), 19-25.
  • Sağlamtimur, T., H. Gülcan, T. Tükel, V. Tansı, A. E. Anlarsal and R. Hatipoğlu. 1986. Çukurova koşullarında yembitkileri adaptasyon denemeleri 2: Baklagil yembitkileri. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, Cilt 1, sayı 3, Adana, s.37-51.
  • Suttie, J. M. 1999. Trifolium resupinatum, (Persian clover), http://www.fao.org/ag/AGP/ AGPC/doc/GBASE/data/Pf000415.htm, 14.09.2004.
  • Tekeli, A. S. 1977. Orta Anadolu koşullarında sun’i mera tohum karışımlarının ekim metotları üzerinde araştırmalar. Ph.D. Thesis (unpublished) Ankara Univ. Faculty of Agriculture, Department of Field Crops, Ankara.
  • Tekeli, A. S. ve E. Ateş. 2002. Adi fiğ (Vicia sativa L.) ve İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.) hatlarında bazı verim öğelerinin varyasyonu ve kalıtımı. Trakya Üniv. Bilimsel Araştırmalar Dergisi, B Serisi, Cilt 3, No1, 69-76.
  • Tekeli, A. S., R. Avcıoğlu and E. Ateş. 2003. İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.)’nde bazı morfolojik ve kimyasal özelliklerin zamana ve toprak üstü biomasına bağlı olarak değişimi. Tarım Bilimleri Dergisi, 9 (3), p. 352-360.
  • Tokluoğlu, M. 1979. Bazı Mera Bitkilerinin Önemli Morfolojik, Biyolojik ve Tarımsal Karakterleri Üzerine Araştırmalar. A.Ü. Ziraat Fak. Yayınları :728, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 421, 728.
  • Ünlü, T. 1986. Değişik devrelerde biçilen bazı yıllık yonca (Medicago L.) türlerinin yem verimleri üzerinde araştırmalar. M. Sc. Thesis (unpublished) Ankara Univ. Graduate School of Natural and Apllied Sciences, Ankara.
  • Van Keuren R. W and C. S. Hoveland. 1985. Clover Management and Utilization. In: N.L.Taylor (Ed.) Clover Science and Technology, American Society of Agronomy, Inc. No:25, USA. s.547-562.
  • Zohary, M. 1970. Trifolium L. In P.H. Davis (Ed) Flora of Turkey and the East Aegan Islands, Edinburg University Press. Vol.3, p.412-413.
  • Zohary, M. and D. Heller. 1984. The Genus Trifolium. The Israel Academy of Sciences and Humanities, Jarusalem.