Düzce Asarsuyu Havzası peyzaj değerlendirmesi ve yönetim modelinin geliştirilmesi

Bu çalışmada, “peyzaj ekolojisi” temelli peyzaj planlama yaklaşımı ve peyzaj yönetim modeli geliştirilmiştir. İlk olarak peyzaj planlamada, mekanı tanımlayıcı ölçütler olarak Doğal Süreçler müdahaleler , İnsan Etkinlikleri müdahaleleri ve Habitat Lekeleri belirlenmiş ve bu ölçütler “Peyzaj Kırılganlığı” açısından analiz edilmiştir. Analiz çalışmaları havzada altı ölçütle iklim, büyük toprak grupları, bakı, arazi yetenek sınıfları, arazi örtüsü, jeoloji belirlenen ekolojik birimlere göre yapılmıştır. Daha sonra elde edilen veriler ve analiz sonuçlarından yararlanılarak “peyzaj yönetim modeli” oluşturulmuş ve alana ilişkin bazı öneriler getirilmiştir. Planlamada ekolojik birimlerin kullanılmasıyla, en küçük homojen birimlerde sorunlar belirlenmiş ve öneriler ortaya konulmuştur. Uygulama aşamalarında, oluşturulan çizelgeler yardımıyla, plan kararları çalışma alanına aktarılmıştır. Planlamada, peyzaj ekolojisinin tanımlanması ile “çakıştırma modelinin” kurumsallaştırdığı geleneksel ekolojik planlama yaklaşımı değişmiştir. İnsan merkezli bu ekolojik planlama modelinde, insan kullanımları için peyzajın uygunluğu vurgulanmaktadır. Peyzaj ekolojisi fikir ve kavramlarının gelmesi, planlamada çevresel etik, sürdürülebilirlik, ekolojik uyum, ekolojik bütünlük ve çeşitlilik, ekolojik estetik ve fonksiyonel peyzajların korunması gibi değerlere doğru bir yönlendirmeyi başlatmıştır. Sonuç olarak, peyzaj kırılganlığının ortaya konulmasıyla elde edilen analiz sonuçlarının doğal kaynak yönetiminden orman ekosistemleri, suya dayalı ekosistemler vb. peyzaj planlama, şehir ve bölge planlamaya kadar çeşitli plan ve yönetim çalışmalarında uygulanabileceği kanıtlanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Havza yönetimi, peyzaj ekolojisi, peyzaj planlama, ekolojik birimler, peyzaj kırılganlığı, peyzaj yönetimi, leke koridor matris modeli, leke analizi

Landscape Assessment and Development of Management Model for Duzce, Asarsuyu Watershed

A landscape planning approach and a landscape management model, based on “landscape ecology”, have been developed in this study. First, natural process disturbance , human activity disturbance and habitat patches have been determined as criterias of the definitive space in landscape planning and this criterias, has been analysed in terms of “landscape fragility”. Analysis have been conducted in ecological units that have been determined by six criteria climate, dominant soil groups, aspect, land capacity, land cover, geology . Then, by using the data and the results of the analysis, “landscape management model” have been formed and some suggestions have been made for the research area. By using ecological units in planning, problems have been determined in the smallest homogen units and suggestions have been made. By using tables, that have been formed during the implementation phase, planning decisions have been transferred to the case study area. By the introduction of landscape ecology in planning, the traditional ecological planning approach that has been institutionalized by Overlay model, has been changed. Being a human centered ecological planning model, this approach focuses on landscape suitability for human uses. Introduction of idea and concepts related to landscape ecology has initiated a shift towards some values in planning; such as, environmental ethics, sustainability, ecological fit, ecological integrity and diversity, ecological aesthetics and maintenance of functional landscapes. As a conclucion, it has been proved that, the results of the analysis that have been obtained by landscape fragility, can be used in various planning and management disciplines, including natural resource management forestry ecosystems, aquatic ecosystems, etc. , landscape planning and urban and regional planning

Keywords:

Watershed management, landscape ecology, landscape planning, ecological units, landscape fragility, landscape management, patch-corridor-matrix model, patch analysis,

PDF

___

Akpınar, N. 1994. Açık Kömür Ocaklarında Çevresel Etkilerin Değerlendirilmesi ve Doğa Onarımı Çalışmalarının Milas-Sekköy İrdelenmesi. Basılmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. Ankara. Ocağı Örneğinde
Anonim. 2000. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Plan Bölge ve Alt Bölgelerin Tesbiti Alt Komisyonu, İl Gelişme Strateji ve Politikaları Alt Komisyonu. DPT:2502, ÖİK: 523. Ankara.
Bailey, R.G., 1976. Ecoregions of the United States. Map at 1: 7 500 000 scale, US Dep., Agric., For. Serv., Intermountain Region, Ogden Utah.
Bailey, R.G., 1980. Description of the Ecoregions of The United States, Miscell. Pub. No. 1391, US Dep. Agric., For. Serv., Washington, DC, 77pp.
Bailey, R.G., 1994a. Description of the Ecoregions of the United States, 2nd ed. , Miscell. Pub. No. 1391 (rev), , US Dep. Agric., For. Serv., Washington, DC
Bailey, R.G., 1994b. Ecoregions of the United States, rev. Ed., Map at 1: 7 500 000 scale, US Dep., Agric., For. Serv., Washington, DC.
Bakuzis, E.V. 1969. Forest Viewed in an Ecosystem Perspective. In: G.M. Van Dyne (ed), The Ecosystem Concept in Natural Resource Management, Academic Pres, New York, pp. 189-258.
Barnes, B.V., Pregitzer, K.S., Spies, T.A. and V.H. Spooner. 1982. Ecological forest site classification. J. Forestry 80: 493-498
Başal, M., 1988. Doğalgaz – Yapracık Tesisleri Alan Kullanım Planlaması. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara.
Dramstad, W.E., J.D. Olson and R.T.T. Forman. 1996. Landscape Architecture and Land – Use Planning. Harvard University, Graduate School of Design, Island Pres, American Society of Landscape Architects. Landscape
Erol, O. 1993. Türkiye’nin Doğal Yöre ve Çevreleri. Ege
Coğrafya Dergisi 7, 13-41 İzmir.
Forman, R. T. T. 1995. Land Mosaics. The Ecology of Landscape and Region. Cambridge University Press. Cambridge, UK.
Hills, G.A. 1952, The Classification and Evaluation of Site for Forestry. Research Report No. 24, Ontario Department Lands&For., Toronto, Ontario, 41 pp.
Hills, G.A. 1960. Regional Site Research. For. Chron. 36: 401-423.
Hills, G.A. 1976. An Integrated Iterative Approach to Ecosystem Classification. In: J. Thie and G. Ironside (eds), Ecological(Biophysical) Land Classification in Canada, Ecol. Land Classif., Series No. I, Lands Direct., Environ. Can., Ottawa, Ontario, pp. 73-97.
Krajina, V.J. 1965. Biogeoclimatic zones and classification of British Columbia. Ecol. West. N. Amer. 1, 1-17.
McGarigal, K. and B. Marks. 1994. Fragstats Spatial Pattern Analysis Program for Quantifying Landscape Structure. Version 2.0.
Meyer, W.B. 1995. Past and Present Land Use and Land Cover in the USA. Consequences 1(1):25-33.
Nir, D. 1983. Man, a Geomorphological Agent. D. Reidel
Boston, Massachusetts, USA. Rempel, R. 1999. Patch Analyst.
Majordomo@bolt.lakeheadu.ca
Rowe, J.S. 1972. Forest Regions of Canada, Pub. No. 1300
Can. For. Serv, Ottawa, Ontario, 172pp.
Turner, M. G., R.H. Gardner and R.V. O’neill. 2001. Landscape Ecology in Theory and Practice Pattern and Process. Springer, New York.
Uhlig P.W.C. and J. K., Jordan. 1996. A Spatial Hierarchical Framework for The Co-Management of Ecosystems in Canada and The United States for The Upper Great Lakes Region. In: Sims, A.R., Corns, I.G.W. and Klinka, K. (editors). Global to Local: Ecological Land Classification, Thunderbay, Ontario, 14-17 1994. Canada. Kluwer Academic Publishers. Netherlands.
Uzun, O. 2003. Düzce Asarsuyu Havzası Peyzaj Değerlendirmesi ve Yönetim Modelinin Geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi. Ankara.
Wiens, J. A. 1995. Landscape Mosaics and Ecological Theory. In L. Hansson, L. Fahrig, and G. Merriam, eds. Mosaic Landscapes and Ecological Proceses, pp. 1-26. ChapmanHall, London, UK.
Wiken, E. 1989. Terrestrial Ecozones of Canada. Ecological Land Classification Series No. 19. Lands Direct., Environ. Can., Ottawa, Ontario, 26pp.