Bazı Ekmeklik Buğday Triticum aestivum L. em Thell Çeşitlerinde Ana Sap ve Fertil Kardeşlerin Bitki Tane Verimi ve Verim Öğeleri Yönünden Karşılaştırılması

Bu araştırma, 2002/2003 yetiştirme döneminde Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Deneme Alanında, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada, Trakya Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştirilen farklı bitki boyu ve olgunlaşma süresine sahip üç ekmeklik buğday çeşidi Pehlivan, Flamura-85 ve Golia materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada, denemeye alınan çeşitlerin ana sap ve fertil kardeşlerin bitki tane verimi yanı sıra; bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve 1000 tane ağırlığı yönünden karşılaştırılması amaçlanmıştır. Ele alınan çeşitlerin; bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve 1000 tane ağırlığı yönünden ilk sırayı ana sap, ikinci sırayı 1. kardeşler, üçüncü sırayı 2. kardeşler ve dördüncü sırayı 3. kardeşler almıştır. Bitki tane verimi yönünden yapılan sıralamada ise en yüksek verim; ana sap + 3 kardeşli bitkilerden elde edilmiş, bunu ana sap + 2 kardeşli ve ana sap + 1 kardeşli bitkiler izlemiştir. En düşük bitki tane verimi ise yalnızca ana saplı bitkilerden elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, Tekirdağ koşullarında istenilen verim düzeyine ulaşmak için birim alanda bulunan bitkilerin ana saplarının yanı sıra 3 fertil kardeşe sahip olmasının gerektiği söylenebilir

Anahtar Kelimeler:

Ekmeklik buğday, ana sap, fertil kardeş, bitki tane verimi, verim öğeleri

Comparison of Plant Grain Yield and Yield Components of Main Stem and Fertil Tillers in Some Bread Wheat Triticum aestivum L. em Thell Cultivars

This research was carried out in experimental field of Field Crops Department of Faculty of Agriculture of Namık Kemal University in randomized split blocks design with three replications in 2002/2003 growing season. Three bread wheat cultivars Pehlivan, Flamura-85 and Golia with different plant height and maturing period commonly grown in Trakya region were used as experimental material in this study. The objectives of this study were to compare plant grain yield and some other yield components such as plant height, spike length, the number of spikelet per spike, the number of grain per spike, the grain weight per spike and 1000 grain weight of main stem and fertil tillers in the cultivars used in the study. Based on the results of this study, main stems of all cultivars had the highest plant height, spike length, the number of spikelet per spike, the number of grain per spike, the grain weight per spike and 1000 grain weight. In term of these characters, performance of first tillers, second tillers and third tillers were second, third and fourth in the rank respectively. The highest plant grain yield was obtained from plants with 4 tillers including main stem. Plants with no tiller only main stem had the lowest plant grain yield. The results of this study indicate that tiller number in wheat grown in Tekirdağ conditions should be 4 including main stem to maximize grain yield

Keywords:

Bread wheat, main stem, fertil tiller, plant grain yield, yield components,

PDF

___

Anonymous 2005. FAO Statistical Databases. (www.fao.org)
Bakhshandeh, A. 1999. Determination of optimum tiller number per plant in wheat (cultivar Kauz-s). The Scientific Journal of Agriculture. Vol: 22 (1).
Bilgin, A.Y. 1997. Üç Ekmeklik Buğday Çeşidinde Farklı Kardeş Sayısının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Trakya Üniv. Fen Bil. Ensti. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 55 s.
Destro, D., Miglioranza, E., Arias, C.A.A., Vendrame, J.M. and J.C.V. Almeida. 2001. Main stem and tiller contribution to wheat cultivars yield under different irrigation regimes. Brazilian Archives of Biology and Technology. Vol. 44, N.4: p. 325-330.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metodları II). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021. Ders Kitabı, 295 s. Ankara.
Geçit, H.H., Gürbüz, B. ve S. Özcan. 1987. Ekmeklik buğdayda ekim sıklığının birim alan değerleri üzerine etkileri. Türkiye Tahıl Simpozyumu, 6-9 Ekim, Bursa. Sayfa: 159-170.
Genç, İ. 1978. Cumhuriyet-75 buğday çeşidinde bitki başına kardeş sayısının verim ve verim unsurlarına etkileri üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 127, Bilimsel Araştırma ve İnceleme Tezleri:21.
Gençtan, T. ve N. Sağlam. 1987. Ekim zamanı ve ekim sıklığının 3 ekmeklik buğday çeşidinde verim ve verim unsurlarına etkisi. TÜBİTAK Türkiye Tahıl Simpozyumu, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, 6-9 Ekim, Bursa. 171-181.
Kün, E. 1996. Serin İklim Tahılları (3. Baskı). Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No:1451, Ders Kitabı: 431. 322 s. Ankara.
Maas, E.V., Lesch, S.M., Francois L.E. and C.M. Grive. 1996. Contribution of individual culms to yield of salt-stressed wheat. Crop Science 36:142-149.
Metho, L.A., Hammes P.S. and E.A. Bayers. 1998. The effect of soil fertility on the contibution of main stem, tillers and kernel position to grain yield and protein content of wheat. S.Afr.J.Plant Soil.15(2):53-60.
Metho, L.A. and P.S. Hammes. 2000. The harvest index of individual ears of four South African wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. S.Afr.J.Plant Soil.17(3):144-146.
Tonkin, R. 2004. The influence of seeding density and environmental factors on grain quality of main stems and tillers of wheat in South Australia. A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy School of Earth and Environmental Sciences The University of Adelaide. 207 p.
Zadoks, J.C., T.T. Chang, and C.F. Konzak. 1974. A decimal code for growth stages of cereals. Weed Res. 14: 415- 421.