H. Hüseyin GEÇIT, Diğdem KAYDAN, M. Demir KAYA

Bakla vicia faba L. 'da İlk Gelişme Devresinde Kök ve Topraküstü Organların Durumu

Araşt ı rma, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü tarlalar ı nda saks ı ve tarla denemesi olarak yürütülmüştür. Çal ışmada, iri Turkey bakla çeşidi ile 69 Vi ve 69 V2 bakla hatlar ı materyal olarak kullan ı lmışt ı r. Saks ı ya ekilen tohumlardan ç ı kan bitkiler, çı kıştan 7, 14 ve 21 gün sonra sökülerek; fide boyu, kök uzunlu ğ u, topraküstü kuru, toprakalt ı kuru ve toprakalt ı kuru ağı rl ı k / toplam kuru a ğı rl ı k oran ı özellikleri incelenmiştir. Tarla denemeleri tesadüf bloklar ı deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmü ş ve bitki boyu ile bitkide tane verimi belirlenmi ştir. ilk gelişme devresinde en yüksek fide boyu ve kök uzunluğ u elde edilen İ ri Turkey çeşidi en yüksek bitkide tane verimini vermiştir. Araşt ı rma sonuçları na göre; ele al ı nan özelliklerde söküm zamanlar ı ve genotipler önemli farkl ı l ı klar oluşturmuştur. Gelişme ilerledikçe fide boyu, kök uzunlu ğ u, topraküstü ve toprakalt ı kuru ağı rl ı kları ve toprakalt ı kuru ağı rl ı k / toplam ağı rl ı k oran ı tüm genotiplerde belirgin bir art ış göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

bakla, çimlenme, fide boyu, kök uzunlu ğ u, kök ağı rl ığı , bitki boyu, bitkide tane verimi

The Status of the Root and Shoots of the Faba Bean in the First Development Stage

This research was conducted as a pot and field research at the experimental fields of Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, University of Ankara. In the experiment, iri Turkey variety, 69 V1 and 69 V2 lines were used as material. In the pot research, seedling length, root length, dry shoot weight, dry root weight and dry root weight / total dry weight ratio were determined at 7, 14 and 21 days after emergence. The field experiment was established as randomized block design with tree replications and plant height and seed yield per plant were determined. iri Turkey variety gaye the highest seed yield per plant because the highest shoot and root length were obtained from iri Turkey in first development stage. According to the result of the research, sampling time and varieties constituted significant differences. As the development advanced, seedling length, root length, dry shoot weight, dry root weight and dry root weight / total dry weight ratio showed distinct increases in the all varieties.

Keywords:

faba bean, germination, seedling length, root length, root weight, plant height, seed yield per plant,

___

Akova, Y. 1997. Bakliyat Sektör Ara şt ı rmas ı . T.C. Ba şbakanl ı k D ış Ticaret Müsteşarl ığı ihracat ı Geliştirme Etüd Merkezi. 39 s., Ankara.
Caradus, J. R., A. D. Mackey, J. Dunlop and J. V. Bosch, 1995. Relationship between shoot and root characteristics of white clover cultivars differing in response to phosphorus. J. of Plant Nut., 18: 12, 2707-2722.
Çiftçi, V., B. Arslan ve M. Erman, 1997. Mercimekte (Lens culinaris Medik.)'te ilk geli şme döneminde kök ve topraküstü organlar ı n ı n durumu. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tar ı m Bilimleri Dergisi, 3 (3) 16- 19.
Geçit, H. H., H. Y. Emeklier, C. Y. Çiftçi, S. Ünver ve A. Şenay, 1987. Ekmeklik bu ğdayda ilk gelişme devresinde kök ve topraküstü organlar ı n ı n durumu. Türkiye Tah ı l Simpozyumu Bildirileri, 91-99, Bursa.
Geçit, H. H. 1995. Yemeklik Tane Baklagiller Uygulama Klavuzu. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay ı nlar ı : 1419, Uygulama Klavuzu: 241. Ankara.
Leport, L., N. C. Turner, R. J. French, D. Tennat, B. D. Thomson and K. H. M. Siddique, 1998. Water relations, gas exchange and growth of cool season grain legumes in a mediterranean type environment. European J. of Agronomy, 9 (4) 295-303.
Lu, N. and S. A. Barber, 1985. Phosphorus uptake rate and growth charecteristics of white roots. Field Crops Abst. Vol. 39, 368.
Sidorov, A. V. 1984. The possibility of increasing the number of seminal roots in spring wheat. Field Crop Abs, 39, 1043.
Tosun, O., İ . Genç ve N. Yurtman, 1973. Ekmeklik bu ğdaylarda kök ve topraküstü büyümesi ve bunlar aras ı ndaki ilişkiler. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yı ll ığı , 23 (1-2) 160-168.