Yalçın KAYA, Göksel EVCİ, Veli PEKCAN, Tahir GÜCER, M. İbrahim YILMAZ

Ayçiçeğinde Yağ Verimi ve Bazı Verim Öğeleri Arasında İliskilerin Belirlenmesi

Araştırma; ayçiçeğinde yağ veriminin oluşumunda belirleyici rol oynayan verim öğeleri arasındaki ilişkileri, regresyon ve korelasyon analiziyle belirlemek amacıyla, Edirne koşullarında 2000-2007 yılları arasında kuru şartlarda kurulan verim denemelerindeki veriler kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nce yürütülen Ülkesel Ayçiçeği Islahı Projesinde, en çok tester olarak kullanılan 0536-R restorer hattıyla yapılan hibritler yer almıştır. Yapılan korelasyon analizlerinde, yağ verimi ve fizyolojik olgunluk süresi hariç, diğer verim öğeleri arasında önemli ilişkiler belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizleri sonucunda, yağ verimi ve diğer tüm verim öğeleri arasında yine önemli ilişkiler bulunmuş olup, en yüksek katsayı, beklenildiği gibi, tane verimiyle olmuş ve bu öğeyi bitki boyu, 1000 tane ağırlığı ve tabla çapı izlemiştir. Yağ veriminin oluşumunda, yağ oranına nazaran tane verimi daha belirleyici rol oynarken, tane verimi ve bitki boyunda lineer, diğerlerinde kuadratik ilişkiler belirlenmiştir. Tabla çapı ve 1000 tane ağırlığıyla olan ilişkide ise, yine lineere yakın kuadratik bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Yapılan regresyon analizleri sonucu ortaya çıkan sonuçlara göre, 70 g dan fazla bin tane ağırlığı, % 53’den fazla yağ oranı ve 24 cm den fazla tabla çapı istenildiğinde, yağ veriminden taviz verilmesi gerektiği bulunmuştur. Fenolojik açıdan ise, çiçeklenmede 73, fizyolojik olgunlukta 105 ve tane doldurma döneminde 45 günden sonra, yağ verimindeki artışlar yerini düşüşlere bırakmıştır

Anahtar Kelimeler:

Ayçiçeği, Hibrit, Yağ verimi, Verim öğeleri, Regresyon analizi

The Determination Relationships Between Oil Yield and Some Yield Traits in Sunflower

A study was conducted to determine the relationships between oil yield and some important yield traits in sunflower with regression and correlation analysis. This study was performed on data of experiments conducted in Edirne under dryland conditions during 2000-2007. The hybrids used in the experiments were obtained by crossing with 0536-R restorer line. This line has been used as tester mostly in National Sunflower Breeding Project conducted by Trakya Agricultural Research Institute. Based on correlations analysis, significant relationships were observed between oil yield and other yield traits except physiological maturity. Regression analysis revealed significant relationships between oil yield and yield traits. The highest regression coefficients were calculated with seed yield, plant height, 1000 seed weight and head diameter. Seed yield played more important role for oil yield than oil content of seed. The linear relationships between oil yield and seed yield or plant height, and the quadratic relationships for other traits were observed. Results indicated that over 70 g seed weight per thousand, 53% oil content and 24 cm head diameter are tended to reduce oil yield of sunflower hybrids. Additionally, regression analysis also showed that oil yield started to decline after 73 day on flowering, 105 day at physiological maturity and 45 day at seed filling periods

Keywords:

Sunflower, Hybrid, Oil Yield, Yield traits, Regression analysis.,

PDF

___

Anonim 2009. TUIK 2009 yılı istatistikleri. www.turkstat.gov.tr
Alvarez, D., P. Luduena and Y. E. Frutos. 1992. Correlation and causation among sunflower traits. Proceeding of The 13th Int. Sunflower Conf. September 7-11. 957-962. Pisa, Italy.
Ashok, S., N. Mohamed Sheriff, S. and L. Narayanan,. 2000. Combining ability studies in sunflower (Helianthus annuus L.). Crop Research 20 (3): 457-462.
Badwal, S. S., R. K. Raheja, K. L. Ahuja and B. S. Bawa. 1993. Path analysis of oil yield in sunflower (H. annuus L.) hybrids. Indian Journal of Genetics 53: 387-390.
Dağüstü, N. 2002. Correlations and path coefficient analysis of seed yield components in sunflower (Helianthus annuus L.). Turkish Journal of Field Crops 7(1): 5-19.
Dušanic, N., V. Miklic, J. Joksimovic and J. Atlagic. 2004. Path coefficient analysis of some yield components of sunflower. Proceeding of 16th International Sunflower Conference II: 531- 537. Fargo, ND, USA.
Farrokhi, I., A. Khodabandeh, M. and M. Gaffari. 2008. Studies on general and specific combining ability in sunflower. Proceeding of 17th International Sunflower Conference 561-565. Cordoba, Spain.
Gontcharov, S. and M. Zaharova. 2008. Vegetation period of hybrid sunflower productivity in breeding for earliness. Proceeding of 17th International Sunflower Conference 531-533. Cordoba, Spain
Hladni, N., D. Škoric., M. K. Balalic, M. Ivanovic, Z. Sakac and D. Jovanovic. 2004. Correlation of yield components and seed yield per plant in sunflower (Helianthus annuus L.). Proceeding of 16th International Sunflower Conference II: 491-496. Fargo, North Dakota, USA.
Hladni, N., D. Skoric, M. K. Balalic, M. Ivanovic, Z. Sakac and D. Jovanovic. 2006. Combining ability for oil content and its correlations with other yield components in sunflower (Helianthus annuus L.), Helia 29 (44): 101- 110.
Hladni, N., S. Jocic, V. Milkic, M. K. Balalic and D. Skoric, 2008. Gene effects and combining abilities of sunflower morhophysiological International Sunflower Conference. Cordoba, Spain, 545-550. Proceeding of 17th
Joksimovic J, J. Atlagic, D. Jovanovic, R. Marinkovic, N. Dusanic and V. Miklic. 2004. Path Coeffıcient Analysis of some Head and Seed Characteristics in Sunflower. Proceeding of 16th International Sunflower Conference. 525-529. August 29-September 2. Fargo, ND, USA.
Kaya, Y. and I. K. Atakisi. 2003. Path and correlation analysis in different yield characters in sunflower (Helianthus annuus L.). Anadolu Journal 13: 31-45.
Kaya, Y. and I. K. Atakisi. 2004. Combining ability analysis in some yield characters of sunflower (Helianthus annuus L.). Helia 27: 41: 75-84.
Kaya, Y. 2005. Determining combining ability in sunflower (Helianthus annuus L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry 243-250.
Kaya, Y., G. Evci, S. Durak, V. Pekcan ve T. Gücer. 2005a. Yağlık ayçiçeğinde verim ilişkileri. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi 619-623. 5-9 Eylül, Antalya.
Kaya, Y., G. Evci, S. Durak, V. Pekcan ve T. Gücer. 2005b. Ayçiçeğinde Tane Doldurma Süresinin Tane Verimi ve Diğer Önemli Verim Öğelerine Etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi 1-6. 5-9 Eylül, Antalya.
Kaya, Y., G. Evci, V. Pekcan T. Gücer ve S. Durak. 2006. Farklı çevre koşullarında ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) tane verimi ve diğer verim öğeleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 7(1): 37-44.
Kaya Y., G. Evci, S. Durak, V. Pekcan ve T. Gücer. 2007a. Determining the relationships between yield and yield attributes in sunflower. Turkish. Journal of Agricultural and Forestry 31: 237-244.
Kaya, Y, G. Evci, S. Durak, V. Pekcan, T. Gücer ve M. İ. Yılmaz. 2007b. Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L) tane veriminin oluşumunda rol oynayan önemli verim öğelerinin katkı oranlarının belirlenmesi. Anadolu 12( 2): 1-20.
Kaya, Y., G. Evci, , V. Pekcan, T. Gucer, S. Durak and I. M. Yilmaz. 2008a. The Path Analysis of yield traits in sunflower (Helianthus annuus L). Latvian Journal of Agronomy 72-77.
Kaya, Y., V. Kaya, G. Evci, İ. ahin and M. Üstün Kaya. 2008b. Oil type sunflower production in Turkey. Proc. 17th International Sunflower Conference 2: 797-802. Cordoba, Spain. June 8-12. International Sunflower Association.
Marinković R., D. Škorić, B. Dozet and D. Jovanović. 2000. Line x tester analysis of the combinig ability in sunflower. Proceeding of the 15th International Sunflower Conference. Tome II, E: 30 – 35. Toulouse, France.
Miller, J. F. and G. N. Fick. 1997. Sunflower genetics. p. 441- 495. In: A.A. Schneiter (ed.) Sunflower Technology and Production. Agronomy Monograms 35. ASA. CSSA and SSSA. Madison, WI, USA.
Parameswari, C., V. Muralidharan, B. Subbalakshmi and N. Manivannam. 2004. Genetic analysis yield and important traits in sunflower (Helianthus annuus L.). hybrids. Journal of Oil Seed Research 21(1): 168-170.
Rondanini, D.P., R. Savin and A. Hall. 2007. Estimation of physiological maturity in sunflower as a function of fruit water concentration. European Journal Agronomy 26: 295-309.
Škorić, D., S. Jocić and I. Molnar. 2000. General (GCA) and specific (SCA) combining abilities in sunflower. Proceeding of the 15th International Sunflower Conference, Tome II, E: 23-30. Toulouse, France. ______________________________________