11922

Aspir Carthamus tinctorius Çiçeklerinden Elde Edilen Renklerin Işık ve Sürtünme Haslık Değerleri

Yün hali ipliklerinin bitkisel boyalarla boyanarak hali ve kilimde kullan ı lmas ı , bunlara iç ve d ış pazarlarda talebi art ı r ı c ı bir özellik kazand ı rmaktad ı r. Bunun için az ve yerel olarak yap ı lan bitkisel boyac ı l ı k günümüzde yeniden önem kazanm ış t ı r. Bu ara ş t ı rmada ı slah edilmi ş yerli ve yabanc ı orijinli 3 çeş it aspir ile bunlardan geli ştirilmi ş bir hat kullanarak mordans ı z ve mordanl ı boyama yöntemi uygulanm ış toplam 52 adet boyama yap ı lm ışt ı r. Elde edilen renkler üzerinde hali ve kilimde önemli olan ışı k ve sürtünme hasl ı k tayinleri yap ı larak bütün aspir çe ş itleri ışı k hasl ı k değ erlerinin 2 ile 6, sürtünme hasl ı k değerlerinin de 1-2 ile 4-5 aras ı nda değ i ş tiğ i saptanm ış t ı r.

Anahtar Kelimeler:

Bitkisel boya, aspir Carthamus tinctorius , ışı k ve sürtünme hasl ı klar ı

Light and Friction Fastness Values Of Colours Obtained From Safflower Carthamus tinctorius Petals

Dying of the wool yarn used for hand woven carpets increased the domestic and froeing market demands. For this reason in recent years the sutudies were carried on the extension and development of dying procedures which were practised locally and nationlly. In this research; three varieties and one line developed from both native and foreing safflower variesies. By using this varieties, wool carpet yarns were dyed by dying techiques with in mordant and without mordand and totaly 52 unit dying were performed. Light and friction fassness, which is important for carpets and rugs, of colours obtained were performed and for all safflower varieties light fastness values were found to be respectively 2 to 6, friction fastness values were foun to be respectively 1 to 2 and 4 to 5.

Keywords:

Vegetable dyes, safflower Carthamus tinctorius , light and friction fastness,

PDF

___

Anonymous, 1970. DIN 5033 Farbmessung Begriffe der Farbmetrik Deutschland.
Anonymous, 1978. Boyal ı Ya da Bask ı l ı Tekstil Mamulleri için Renk Hasl ığı Deney Metotlar ı Sürtünmeye Kar şı Renk Hasl ığı Tayini. TSE Yay ı nlar ı . Ankara. TS 717/Marf 1978, 3 s.
Anonymous, 1984 a. Boyal ı ve Bask ı l ı Tekstil Mamulleri İ çin Renk Hasl ığı Deney Metotlar ı -Gün I şığı na Karşı Renk Hasl ığı Tayini Metodu. TSE Yay ı nlar ı . Ankara TS 867/Ekim 1983, 5 s
Anonymous, 1984 b. Boyal ı ve Bask ı l ı Tekstil Mamulleri İ çin Renk Hasl ığı Tayinlerinde Lekelenmenin (Boya akmas ı ) ve Solman ı n (Renk değ iş mesi) Değerlendirilmesi İ çin Gri Skalalar ı n Kullanma Metotlar ı . TS Yay ı nlar ı Ankara TS:423/Mart 1978, 5 s.
Anonymous, 1991 Bitkilerden Elde Edilen Boyalarla Yün Liflerinin Boyanmas ı . T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanl ığı Küçük Sanatlar Sanayi Bölgeleri ve Siteleri Genel Müdürlü ğ ü. 167 s.
Çoban, S., 1992. Genel Olarak Standart, Standardizasyon ve Tekstilde Kullan ı lan Hasl ı k Kontrolleri. İ zmir Tekstil ve Konfeksiyon 2(5). 341-346 s.
Harmanc ı oğ lu, M., 1955. Türkiye'de Bulunan Önemli Bitki Boyalar ı ndan Elde Olunan Renklerin Çeş itli Müessirlere Karşı Yün Üzerinde Hasl ı k Dereceleri. Ankara Üniv. Yay ı n ı : 77/41. Ank. Üniv. Bas ı mevi 212 s.
Özcan, Y., 1978. Tekstil Elyaf ve Boyama Tekni ğ i, İ stanbul Üniv. Yay ı nlar ı , Say ı : 3557. Kimya Fakültesi No.39 Istanbul. Fatih Yay ı nevi.