Asit Topraklarda Alınabilir Demir, Bakır, Çinko ve Mangan Durumunun Belirlenmesinde Kullanılacak En Uygun Kimyasal Ekstraksiyon Yöntemin Seçimi

Topraklarda besin elementlerinin yarayışlı miktarlarının belirlenmesinde kullanılan kimyasal yöntemlerin başarısı toprak özelliklerindeki değişimlere ilişkili olduğundan her bir besin elementi için çok sayıda metot geliştirilmiştir. Bu araştırma, asit toprakların alınabilir Fe, Cu, Zn ve Mn miktarlarının belirlenmesinde kullanılabilecek en uygun kimyasal ekstraksiyon yöntem ve/veya yöntemlerini seçmek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, toprak ve bitki örnekleri, üretim potansiyeli de dikkate alınarak belirlenen toplam 220 adet çay bahçesinden ikinci sürgün döneminde alınmıştır. Alınan toprak ve bitki örneklerinden Fe için 197, Cu için 207, Zn için 214 ve Mn için 196 örnek değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma topraklarının alınabilir Fe, Cu, Zn ve Mn miktarları 14 değişik kimyasal ekstraksiyon yöntemiyle belirlenmiş ve sonuçlar 2 biyolojik yöntemle karşılaştırılarak en uygun yöntemler seçilmiştir. Kimyasal yöntemlerin biyolojik yöntemlerle olan doğrusal karelasyonları asit topraklarda mikroelementlerin yarayışlılığının belirlenmesinde kullanılabilecek en uygun ekstraksiyon yöntemlerinin Fe için “0.05 N HCl + 0.025 N H2SO4”, Cu ve Zn için “0.005 M DTPA + 0.01 M CaCl2 + 0.1 M TEA (pH=7.3)” ve Mn için ise “0.01 M CaCl2” olduğunu göstermiştir. Herhangi bir yöntem çalışılan tüm elementler için yüksek performans göstermediği belirlenmiştir, ancak, genelde en iyi performansı gösteren “0.005 M DTPA + 0.01 M CaCl2 + 0.1 M TEA (pH=7.3)” yönteminin kullanılması aşırı işyükü ve maliyetten kaçınmak için önerilebilir. 

Determination of Appropriate Extraction Methods for Available Iron, Copper, Zinc and Manganese in Acid Soils

Since the performance of the chemical extraction methods are largely dependent on the soil characteristics many methods have been developped towards determining the availability index of plant nutritions in soils. Thus, this research was conducted to select the most suitable chemical extraction method and/or methods for available Fe, Cu, Zn, and Mn concentrations in acid soils of Rize and Artvin regions. In the research, total of 220 both soil and plant samples were collected by considering the tea production potentials of orchards at second harvesting period. 197 samples for Fe, 207 samples for Cu, 214 samples for Zn, and 196 samples for Mn were used to test methods’ efficiency in estimating nutritional status of both soils and plants. Plant available soil Fe, Cu, Zn, and Mn concentrations were determined by using 14 different chemical and 2 biological methods. The linear correlation coefficients between available Fe, Cu, Zn, and Mn concentrations determined through the chemical methods and the biological indexes indicated that the best extraction methods for cationic microelements in acid soils are: “0.05 N HCl + 0.025 N H2SO4’’ for Fe, ‘’0.005 M DTPA+0.01M CaCl2+0.1 M TEA (pH=7.3)’’ for Cu and Zn, and ‘’0.01 M CaCl2’’ for Mn.