Milli Eğitim Bakanlığı Sürecinde İbrahim Hulusi Öktem

İbrahim Hulusi Öktem, 1904 yılında Karaman’da doğmuştur. Üniversite eğitimini İstanbul Darülfunünu Mekteb-i Tıbbiye’de, uzmanlığını ise Lyon ve Paris Tıp Fakültelerinde tamamlamıştır. Üniversite yıllarında Milli Türk Talebe Birliği başkanlığı görevini yürütmüştür. Öktem, siyasete 1954 yılında Demokrat Parti’den Bursa milletvekili olarak girmiş, Hürriyet Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi de dâhil olmak üzere toplam üç partide görev yapmıştır. 1963 ve 1965 yıllarında olmak üzere iki defa İsmet İnönü hükümetlerinde Milli Eğitim Bakanlığına getirilmiştir. İbrahim Hulusi Öktem’in bu dönemdeki icraatlarının temelini imam hatipler, teknik eğitim, üniversiteler, köylünün eğitimdeki konumu ve öğretmen yetiştirme politikaları oluşturmuştur. Yaşamı boyunca Türk siyasetinde önemli bir rol oynamış, 16 Kasım 1982 tarihinde hayatını kaybetmiştir. Çalışmada, İbrahim Hulusi Öktem’in hayatı ve Türk eğitim sistemine katkıları araştırılacaktır. Çalışma sırasında zabıt cerideleri, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri, basın kaynakları, araştırma ve inceleme eserlerinden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İbrahim Hulusi Öktem, Milli Eğitim, Bakanlık, Eğitim Politikaları

İbrahim Hulusi Öktem In The Process Of His National Education Ministry

İbrahim Hulusi Öktem was born in 1904 in Karaman. He completed his university education in Istanbul Darülfunünu Mekteb-i Tıbbiye, and his expertise in Lyon and Paris Medical Faculties. During his university years, he served as the president of the National Turkish Student Association. Öktem entered politics in 1954 as a Bursa deputy from the Democrat Party and served in three parties, including the Freedom Party and the Republican People's Party. He appointed to the Ministry of National Education in İsmet İnönü governments twice in 1963 and 1965. The main actions of İbrahim Hulusi Öktem in this period were imam hatips, technical education, universities, the position of the villagers in education and teacher training policies. He played an important role in Turkish politics throughout his life and died on 16 November 1982. In the study, İbrahim Hulusi Öktem's life and his contributions to the Turkish education system will be investigated. In the study, court ceremomies, Prime Ministry Republic Archive documents, press sources, research and study works were used.

Keywords:

İbrahim Hulusi Öktem, National Education, Ministry, Education Policies,

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 172-43-18(10.08.1963).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 173-52-5(30.09.1963).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 173-53-17(18.11.1963).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 176-9-4(14.02.1964).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 177-20-19(11.04.1964).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 177-20-20(11.04.1964).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 179-41-10(14.07.1964).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 180-52-4(31.08.1964).
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2 / 180-52-5(31.08.1964).
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, 18 Haziran 1963, Dönem: 1, Cilt: 11, Toplantı: 2.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 25 Haziran 1962, Dönem: 1, Cilt: 6, Toplantı: 1.
TBMM Albümü 1950-1980, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 2010.
TBMM Tutanak Dergisi, 11 Eylül 1957, Dönem: 10, Cilt: 20, Toplantı: 3.
Kurucu Meclis Tutanak Dergisi, 25 Şubat 1961, Oturum: 3, Birleşim: 6.
Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi, 13 Temmuz 1961, Oturum: 1, Cilt: 6, Birleşim: 85.
VII. Millî Eğitim Şurâsı Açılış Konuşması (5 Şubat 1962), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1962.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 5 Temmuz 1962, Dönem: 1, Cilt: 6, Toplantı: 1.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 7 Temmuz 1962, Dönem: 1, Cilt: 6, Toplantı: 1.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 7 Eylül 1962, Dönem: 1, Cilt: 6, Toplantı: 1.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 1 Kasım 1962, Dönem: 1, Cilt: 9, Toplantı: 2.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 9 Kasım 1964, Dönem: 1,Cilt: 33,Toplantı: 4.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 20 Ocak 1965, Dönem: 1, Cilt: 35, Toplantı: 4.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 11 Şubat 1965, Dönem: 1, Cilt: 35, Toplantı: 4.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 26 Mart 1965, Dönem: 1, Cilt: 37, Toplantı: 4.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 8 Ocak 1973, Dönem: 3, Cilt: 31, Toplantı: 4.
Akis Büyük Doğu Cumhuriyet Emekçi Hürriyet Milliyet Resmi Gazete Son Havadis Sosyal Adalet T.C. Maarif Vekaleti Tebliğler Dergisi Ulus Yön
Ahmad, Feroz ve Turgay Ahmad, Bedia, Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1976.
Albayrak, Mustafa, Demokrat Parti’nin Zor Yılları (1954-1957), Mer Ak Yayınları, Mersin, 2020.
Altuğ, Kurtul, Umudun Tükenişi, Kervan Yayınları, Ankara, 1979.
Başgil, Ali Fuat, 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, Yağmur Yayınları, İstanbul, 2008.
Çakır, Ruşen, vd., İmam Hatip Liseleri: Efsaneler ve gerçekler, Tesev Yayınları, İstanbul, 2004.
Hatiboğlu, M. Tahir, Türkiye Üniversite Tarihi, Selvi Yayınevi, Ankara, 2000.
Kili, Suna, Atatürk Devrimi: Bir Çağdaşlaşma Modeli, Cumhuriyet, 1998.
Okutan, Çağatay, Bozkurt’tan Kur’an’a Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) 1916-1980, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004.
Öymen, Altan, Ve İhtilal, Doğan Kitap, İstanbul, 2013.
Özkan, Mustafa, Faruk Kadri Timurtaş: Hayatı – Eserleri – Eserlerinden Seçmeler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2000.
Özyurtkan, Süreyya, Başlangıçtan Günümüze Patrikhane Dosyası, TEM Vakfı Yayınları, İstanbul, 2005.
Romain Örs, İlay, İstanbullu Rumlar ve 1964 Sürgünleri: Türk Toplumunun Homojenleşmesinde Bir Dönüm Noktası, İletişim Yayınları, İstanbul, 2019.
Tokaş, Pınar, Fedai Dergisi’nde Komünizm (1963-1979), Hiperyayın, İstanbul, 2020.
Tökin, Füruzan Hüsrev, Türk Tarihinde Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişmesi, Elif Yayınları, İstanbul, 1965.
Ünal, Tahsin, Milli Eğitim Davamız, Berikan Yayınevi, Ankara, 2007.
Aldıkaçtı, Orhan, “27 Ekim 1957 Milletvekilleri Seçimi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 24, S. 1-4, 1959, s. 13-25.
Belenli, Tuğba ve Kiriş Avaroğulları, Ayten, “20. Yüzyılda Türkiye’de Kadın Konusunun Tarih Derslerinde Öğretimine Yönelik Bir Değerlendirme: Türk Kadınlar Birliği ve Faaliyetleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 19, S. 2, Aralık 2017, s. 287-310.
Çakmak, Diren, “Türk Siyasal Yaşamında Bir Muhalefet Partisi Örneği: Hürriyet Partisi (1955-1958)”, Gazi Akademik Bakış, C. 2, S. 3, 2008, s. 153-186.
Hesapçıoğlu, Muhsin, “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Eğitim Politikası ve Felsefesi”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, S. 29, 2009, s. 121-138.
Küçüker, Erdal, “Türkiye’de Kademeler Arası Geçiş ve Öğrenci Akışının Gelişimi”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 50, S. 1, 2017, s. 43-97.
Önsoy, Rifat, “Cumhuriyetten Bugüne İlk ve Ortaöğretimimiz ve Bazı Meseleleri”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 6, 1991, s. 1-23.
Şendal, Tunay, “Cumhuriyet Halk Partisi’nde Ortanın Solu İle Başlayan Siyasal Metamorfoza Karşı İç ve Dış Muhalefet”, Tarih ve Gelecek, C.6, S. 2, 2020, s. 281-302.
Tangülü, Zafer, “Demokrat Parti Eğitim Politikaları (1950-1960)”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, C. 10, S. 2, Bahar 2012, s. 389-410.
Taşpınar Dağcı, Gül Tuba, “Türk Siyasi Tarihinde Hürriyet Partisi’nin Yeri”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, S. 8, 2005, s. 15-29.
Temizgüney, Firdes, “1960 Darbesine Giden Süreçte Önemli Bir Kesit: İstanbul Öğrenci Olayları”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 27, Bahar 2018, s. 181-211.
Yetim, Fahri, “Türk Siyasetinde Hürriyetçi Demokrat Vurgu: Turan Güneş Ekolü”, Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri, ed. Haluk Selvi, M. Bilal Çelik, Kocaeli, 2015, s. 1509-1519.
Galatasaray Lisesi, www.gsl.gsu.edu.tr/tr/tarihce/mudurlerimiz (Erişim Tarihi: 9 Ekim 2020).
İstanbul Erkek Liseliler Eğitim Vakfı, www.ielev.org.tr/tr/istanbul-erkek-lisesi/iel-tarihcesi-yillara-gore/ (Erişim Tarihi: 9 Ekim 2020).
Aktaş, İsmail, Atatürk ve Gençlik, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1993.
Kirişçioğlu, İlkay, The Freedom Party and Grand Narratives, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
Zabun, Beyhan, Ankara Fen Lisesi Monografisi (1964-2004), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2007.