YÖNETİCİ PERSPEKTİFİNDEN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN PROGRAM OKURYAZARLIK BECERİLERİNİN ANALİZİ
İlkokul yöneticilerinin, sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlığı becerisine yönelikalgılarını analiz etmeyi amaçlayan bu araştırma, tarama modelinde yürütülmüştür.Diyarbakır, Şırnak ve Şanlıurfa illerindeki ilkokullarda görev yapan toplam 163 yöneticiüzerinde yürütülen araştırmada veriler, Yönetici Algısı Ölçeği ile toplanmış ve betimselistatistiki tekniklerle analiz edilmiştir. Analizlerde ulaşılan sonuçlar aşağıdaözetlenmiştir. Araştırmaya katılan ilkokul yöneticilerine göre, sınıf öğretmenlerininprogramı uygulama becerisi, program bilgisinden daha yüksektir. Buna göre sınıföğretmenleri, orta düzeyde bildikleri öğretim programlarını yüksek düzeyde uygulamayeterliğine sahiptirler. Sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlığı becerisinde, teorik vepratik boyutlar arasındaki dengeyi yansıtmayan bu yeterlikleri, çelişkili bir durumdur.Araştırmada bu çelişkili durum, kuram (teori) ile uygulama ve bilmek ile yapmakarasındaki denge çerçevesinde tartışılmıştır. Bu tartışmalarda, sınıf öğretmenlerinin,mevcut (resmi) programların teorik bazı öngörülerini dikkate almadan bu programlarıihmal edilen program ve extra program şeklinde uyguladıklarına dikkat çekilmiştir. Sınıföğretmenlerinin, resmi programları kuramından kısmen bağımsız olarak ihmal edilen program biçiminde uygulamaları, rastlantısal ve bilinçsiz devinim olaraknitelendirilmiştir. Bunun ise, öğretim sürecinde planlanan (teori) ile uygulanan (pratik)arasında farka yol açacağı öngörülmüştür. Bu farkın da, okulların mikro kazanımları ileTES’in makro hedeflerine ket vurma riski taşıdığı belirtilmiştir. Araştırmada son olarak,okullardaki formal eğitimin bütünlüğü ve amacına ulaşması ile TES’in makro hedeflerineulaşması bakımından öğretmenlerin program okuryazarlığının teorik ve pratikboyutlarının her ikisinde de yeterli olmasının önemine vurgu yapılmıştır.
The Analysis of Primary School Teachers' Curriculum Literacy Skills from the Administrators' Perspective
This study, which aims to analyse the perceptions of primary school administrators and primary school teachers towards curriculum literacy skills, was conducted in a survey model. In the research conducted on 163 administrators working in primary schools in Diyarbakır, Şırnak and Şanlıurfa provinces, the data collected with the “Administrator Perception Scale” and analysed with descriptive statistical techniques. The results obtained in the analyses summarized below. According to primary school administrators who participated in the study, primary school teachers' ability to apply the curriculum are higher than their knowledge of the curriculum. Accordingly, primary school teachers have the competence to apply at high level the teaching curricula they know at medium level. These competencies, which do not reflect the balance between theoretical and practical dimensions, in the curriculum literacy skill of primary school teachers, is a contradictory situation. This contradictory situation discussed in the research within the framework of the balance between theory and practice with knowledge and application. In these discussions, it was pointed out that primary school teachers applied these curricula as neglected curricula and extra curriculum without considering some theoretical predictions of existing (official) curricula. The practices of primary school teachers in the form of a neglected curriculum, partially independent of the official curriculum theory, described as random and unconscious motion. It is predicted that this will lead to a difference between the planned (theory) and the applied (practice) in the teaching process. It stated that this difference also carries the risk of hindering the macro goals of TES (Turkish Education System) with the micro gains of the schools. Finally, in this study, the importance of teachers' curriculum literacy to be sufficient in both theoretical and practical dimensions was emphasized in terms of the integrity and goal of formal education in schools and achieving the macro goals of TES.
___
- Akçadağ, T. (2010). Öğretmenlerin ilköğretim programındaki yöntem teknik ölçme ve değerlendirme konularına ilişkin eğitim ihtiyaçları. Bilig, 53, 29- 50.
- Akdağ, H. (2008). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğretmen ve Öğrenci Açısından Uygulama Dönütleri-Konya İli Örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı.
- Akın, F., Şimşek, O., & Erdem, T. (2007). Türkiye’de Eğitim Sorunu. Türk Eğitim-Sen Yayınları.
- Akpınar, B. (2017). Eğitimde Program Geliştirme. Data Yayıncılık.
- Aksoy, E. & Gözütok, F. D. (2017). Farklı öğretmen eğitimi programları ve paradigmalarının karşılaştırmalı analizi. İlköğretim Online, 16(4), 1672- 1688.
- Aksoy, E. & Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(19), 235-249.
- Aktaş, M. C. & Aktaş, D. Y. (2012). Öğretmenlerin yeni ortaöğretim matematik öğretim programında önerilen ölçme araçlarına karşı tutumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 261-282.
- Aküzüm, C. & Nazlı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları disiplin sorunları, nedenleri ve bu sorunlarla baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. International e-Journal of Educational Studies, 1(2), 88-102.
- Arlı, M. & Nazik, H. (2001). Bilimsel Araştırmaya Giriş. Gazi Kitapevi.
- Arslan, S. & Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: İlköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 38-63.
- Aslan, S. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Aydeniz, M. (2017). Eğitim Sistemimiz ve 21. Yüzyıl Hayalimiz: 2045 Hedeflerine İlerlerken, Türkiye için STEM Odaklı Ekonomik Bir Yol Haritası. University of Tennessee.
- Bakar, E., Keleş, Ö., & Koçakoğlu, M. (2009). Öğretmenlerin MEB 6. sınıf fen ve teknoloji dersi kitap setleriyle ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 41-50.
- Baş, G. (2011). Türkiye’de eğitim programlarında yapılandırmacılık: Dün, bugün, yarın. Eğitişim Dergisi, 32, 1-4.
- Baş, G. (2016). Sınıf öğretmenlerinin program geliştirme yeterliklerine ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 43, 21-32.
- Başaran, İ. E. (1993). Yönetimde insan ilişkileri (2. Baskı). Gül Yayınevi.
- Beycioğlu, K. & Dönmez, B. (2006). Eğitim yönetiminde kuramsal bilginin üretimine ve uygulanmasına ilişkin bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 47, 317-342.
- Birgin, O. & Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 163-179.
- Bolat, Y. (2017). Eğitim programı okuryazarlığı kavramı ve eğitim programı okuryazarlığı ölçeği. Turkish Studies, 12(18),121-138.
- Büyükkaragöz, S. (1997). Program Geliştirme-Kaynak ve Metinler. Kuzucular Ofset.
- Caena, F. (2013). Supporting Teacher Competence Development for Better Learning Outcomes. European commission, education and training.
- Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1618-1650.
- Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205.
- Çatak, M. (2015). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitim programlarının incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 19(62), 69-94.
- Çayak, M. (2014). İlkokul öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik tutumları ile öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 88-110.
- Çıray, F., Küçükyılmaz, E. A., & Güven, M. (2015). Ortaokullar için güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 31-56.
- Çolak, E. & Yabaş, D. (2017). Öğretmen adaylarının ders planlarının yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik öz yeterlilik inanç düzeyleri açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 86-103.
- Dağlı, A. & Han, B. (2017). Öğretmen görüşlerine göre diyarbakır ili eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(12), 108-124.
- Demir, S. & Özden, S. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öğretimsel stratejilere yöntemlere ve tekniklere ilişkin görüşleri: hayat bilgisi dersine yönelik tanılayıcı bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 59-75.
- Demirtaş, Z. (2010). Öğretmeni hizmet içinde yetiştirmenin bir aracı olarak denetim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(31), 41-52.
- Deveci, Ö. & Aykaç, N. (2018). Temel eğitimde yaşanan sorunları inceleyen çalışmaların değerlendirilmesi: Bir meta-sentez çalışması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 277-301.
- Ekinci, N. (2019). Temel kavramlar. İçinde Eğitimde Program Dışı Etkinlikler (Ed: N. Köksal ve Z. A. Tuncel). Pegem Akademi.
- Erdem, C. & Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123-138.
- Erdem, C. (2018). Öğretmen Adaylarının Eğitim Programı Okur-Yazarlığı Düzeyleri. 8th International Congress of Research in Education (ULEAD 2018), Manisa.
- Erol, O., Özaydın, B., & Koç, M. (2010). Sınıf yönetiminde karşılaşılan olaylar, öğretmen tepkileri ve öğrenciler üzerindeki etkileri: Unutulmayan sınıf anılarının analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(1), 25-47.
- Eskici, M., & Özen, R. (2018). Öğretmenlerin yapılandırmacı yaklaşıma ilişkin öz yeterlik algıları ile tutumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2050-2070.
- Fidan, N. (1996). Okulda Öğrenme ve Öğretme. Alkım Yayınevi.
- Gömleksiz, M. N., & Erdem, Ş. (2018). Eğitim fakültesi ve PFE programına kayıtlı öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığına ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 73, 509-529.
- Gözüm, S., & Aksayan, S. (2003). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1, 3-14.
- Gülbahar, B. (2014). Okul yöneticilerinin öğretim programlarının uygulanmasındaki öğretim liderliği rollerini belirlemeye yönelik bir alanyazın tarama çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 44(201), 83-108.
- Güzel, A., & Karadağ, Ö. (2013). Anlatma becerileri açısından türkçe dersi öğretim programı (6, 7, 8. Sınıflar)’na eleştirel bir bakış. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 45-52.
- Jadhav, M. S., & Patankar,P. (2013). Role of teachers’ in curriculum development for teacher education. Challenges in Teacher Education, Physical Education and Sports Conference, Maharashtra, 18-19 of October.
- Kahramanoğlu, R. (2019). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığına yönelik yeterlik düzeyleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 827-840.
- Kakınma Bakanlığı (2018). On Birinci (2019-2023) Kalkınma Planı. Eğitim Sisteminde Kalitenin Artırılması Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
- Kapıkıran, Ş. (2016). Ebeveyn akademik başarı baskısı ve desteği ölçeğinin psikometrik değerlendirmeleri ve yapısal geçerlik: Ortaokul ve lise öğrencileri. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 62-83.
- Karadüz, A. (2010). Yapılandırmacı paradigma bağlamında Türkçe derslerinde öğrenme ortamları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 135-154.
- Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
- Macdonald, M. A., & Hjartarson, T. (2004). Voices Heard in the Construction of the Information and Technology Curriculum in Iceland. Talk presented at the Annual Conference of the Scottish Educational Research Association, Perth, 25th -27th November 2004.
- Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim surecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121.
- Özdemir, İ. (2013). İlköğretim İkinci Kademe Öğretmenlerinin Epistemolojik İnançları ile Yapılandırmacı Yaklaşıma Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.
- Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 126-149.
- Özel, E., & Zelyurt, H. (2016). Anne baba eğitiminin aile çocuk ilişkilerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 16(36), 9-34.
- Özen, Y., Gülaçtı, F., & Çıkılı, Y. (2004). Eğitim bilimleri ve internet. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 52-57.
- Öztürk, Y. Y. (2019). İngilizce öğretmen adaylarının öğretim programına yönelik bilgi düzeyleri, yeterlik algıları ve deneyimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.
- Özyılmaz, Ö. (2017). Türk Milli Eğitim Sisteminin Sorunları ve Çözüm Arayışları. Pegem Akademi.
- Rençber, İ. (2008). Yeni İlköğretim Programının Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Müfettiş, Yönetici ve Öğretmen Görüşleri-Konya İli Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.
- Sözer, E. (1996). Türk eğitim sisteminde ortaöğretim programları ve uygulamalar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(1), 116- 128.
- Şener, G. (2018). Türkiye’de yaşanan eğitim sorunlarına güncel bir bakış. Millî Eğitim, 218, 187-199.
- Şimsek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ekinoks Basın Yayın Dağıtım.
- Taş, U. ve Yenilmez, F. (2008). Türkiye’de eğitimin kalkınma üzerindeki rolü ve eğitim yatırımlarının geri dönüş oranı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 155-186.
- Taşdelen, V. (2003). Eğitimde kuram ve uygulama bağının kurulmasına yönelik felsefi bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 151-166.
- Torkul, O., Sezer, C., & Över, T. (2005).İnternet destekli öğretim sistemlerinde bilişim gereksinimlerinin belirlenmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(1), 122-129.
- Tunca, N., Şahin, S. A., & Oğuz, A. (2015). Öğretmenlerin eğitim inançları ile meslekî değerleri arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 11-47.
- Uçar, M. E., & Aliyev, R. (2017). Lise öğrencilerinde etkileşim algısı eylem kimlikleme ve duygu ihtiyacı arasındaki ilişkiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 55-73.
- Üstüner, M. (2004).Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 1-6.
- Yeşil, R., & Şahan, E. (2015).Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin en önemli sorun, neden ve çözüm yollarına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 123-143.
- Yıldırım, V. Y., & Dursun, F. (2019). Okul yöneticileri öğretim programı okuryazarlık düzeyleri ölçeğinin geliştirilmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 705-750.
- Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 943-973.
- YÖK (2018). Yükseköğretim Kurulu Eğitim Fakültesi Programları. YÖK yayınları.
- Yurdabakan, İ. (2011). Yapılandırmacı kuramın değerlendirmeye bakışı: eğitimde alternatif değerlendirme yöntemleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(1), 51-77.