TÜRKİYE’DE SİYASAL PARTİ ÇALIŞMALARI TARİHİNE BİR BAKIŞ: CHP ÖRNEĞİ

Modern siyasal hayatın en önemli unsurlarından biri siyasal partilerdir. Özelikle siyasalkatılımın artması ile birlikte siyasal partiler iktidarı elde etmenin temel aracı halinegelmiştir. Batı'da on dokuzuncu yüzyılın ortalarında modern halini almaya başlayanpartiler, Türkiye’de de Osmanlı’nın son dönemi içerisinde kendisini göstermeyebaşlamıştır. Buna karşılık çok partili sistemin modern anlamda yerleşmesi ise yirminciyüzyılın ikinci yarısını bulmuştur. Bu geçiş Türkiye’de siyasal partilerin akademikdüzlemde tartışılmasını ve yayın hayatının canlanmasını beraberinde getirmiştir. Çokpartili sürece geçiş sonrasında siyasal partileri tanımlama ihtiyacı hızla artmış ve siyasalpartiler üzerine çeşitli disiplinler tarafından yapılan çalışmalar kendisini göstermeyebaşlamıştır. Türkiye’de siyasal partiler üzerine yapılan çalışmalar içinde CumhuriyetHalk Partisi özel bir konuma sahiptir. CHP’nin kurucu bir kimliğe sahip olması ayrıcaCumhuriyet tarihi boyunca sürekliliğe sahip tek parti konumunda bulunması bu ilgiyiarttırmaktadır. Bu makalede Türk siyasi tarihi bağlamında siyasal parti çalışmalarınınseyri, CHP üzerine yapılan çalışmalar örneği kapsamında tarihsel bir süreklilik içinde elealınmaya çalışılacaktır.

A Study on History of Turkish Political Party: Example of CHP

One of the most important elements of modern political life is political parties. The political parties have become main means of seizing power, especially with the increase of political participation. Modern versions of parties which come into view in the midnineteenth century in the West, started to show themselves in the last period of Ottoman State in Turkey. On the other hand, the multi-party system took root in a modern way only in the second half of the twentieth century. This transition brought academic debates on political parties and a revival of publishing. After the transition to multi-party process, the need to define political parties has increased rapidly and the studies of various disciplines on political parties have started to come in view. Among the studies on political parties in Turkey, Republican People’s Party has a special position. The fact that CHP has a founding identity and that it is the only party with continuity throughout the history of republic increases this interest. In this article, the course of the studies on political parties in the context of Turkish political history will be discussed in a historical continuity within the scope of the studies on CHP.

PDF

___

Akar, Ş.K. & Karakoç, İ. (2004). Siyasi tarih kaynağı olarak hatırat ve gezi notları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2(1), 383-421.
Akkerman, N. C. (1950). Demokrasi ve Siyasal Partiler Hakkında Kısa Notlar. Ulus Basımevi.
Aksoy, M. (1977). Sosyalist Enternasyonal ve CHP (1. Basım). Tekin Kitabevi.
Ayata, A. G. (1992). CHP (Örgüt ve İdeoloji) (Belkıs Tarhan ve Nüvit Tarhan, Çev.). Gündoğan Yayınları.
Atay, F. (2007). 12 Mart’tan 12 Eylül’e Kriz Kıskacındaki Türk Siyaseti ve 1978- 1979 CHP Hükümeti. De ki Yayınları.
Avcıoğlu, D. (1969), Türkiye’nin Toplumsal Düzeni (Dün-Bugün-Yarın) (Cilt I). (4. Basım). Bilgi Yayınevi.
Aydemir Ş. S. (1968). İkinci Adam. Remzi Kitabevi.
Barutçu, F. A. (1977). Siyasi Anılar (1939-1954). Milliyet Yayınları.
Berkes, N. (1946). Siyasi Partiler. Yurt ve Dünya Yayınları: 7, Sosyal Problemler Serisi: 3.
Berkes, N. (1977). Unutulan Yıllar. İletişim Yayınları.
Bila, H. (1977). CHP (1919-1979). Doruk Matbaacılık.
Bila, H. (2008). CHP 1919-2009.Doğan Yayıncılık.
Burçak, R. S. (1979). Türkiye’de Demokrasiye Geçiş 1945-1950. Olgaç yayınları.
Burçak, R. S. (1988). On Yılların Anıları. Nurol Matbaacılık.
Burçak, R. S. (1950). İnönü ve Demokrasi. Doğuş Matbaası.
Bozkurt, C. (1969). CHP’nin İç Yüzü Siyasi Tarihimizde CHP (2. Baskı).
Coşkun, A. (1978). Cumhuriyet Halk Partisi ve Demokratik Sol (1. Basım). Tekin Kitabevi.
Duverger, M. (1974). Siyasi Partiler (Ergun Özbudun, Çev.) (2. Basım). Bilgi Yayınevi. Librairie Armand Colin (Orijinal eserin yayın tarihi 1951).
Ecevit, B. (1966). Ortanın Solu. İstanbul Matbaası.
Eraslan, C. (2003). Yakın Dönem Türk Düşüncesinde Halkçılık ve Atatürk. Kum Saati Yayınları.
Erdemir, S. (1956). Muhalefette İsmet İnönü: 1950-1956. Sırlar Matbaası.
Erim, N. (2005). Günlükler, 1925-1979 (II. Cilt). Yapı Kredi Yayınları.
Giritlioğlu, F. (1965). Türk Siyasi Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisinin Mevkii (2. Cilt). Ayyıldız Matbaası.
Gevgili, A. (1981). Yükseliş ve Düşüş (1. Basım). Altın Kitaplar Yayınevi.
Goloğlu, M. (1974). Milli Şef Dönemi (1939-1945). Turhan Kitabevi.
Goloğlu, M. (1974). Tek Partili Cumhuriyet (1931-1950). Kaynak Yayınları.
Goloğlu, M. (1974). Milli Şef Dönemi (1939-1945). Turhan Kitabevi.
Goloğlu, M. (1974). Demokrasiye Geçiş (1946-1950). Kaynak Yayınları.
Gökalp, Z. (2010). Fırka Nedir? Bilgeoğuz Yayınları.
Grew, J. (1966). Atatürk ve İnönü (Bir Amerikan Elçisinin Anıları) (Muzaffer Aşkın, Çev.). Kitapçık Tic. Ltd. Şti. Yay. Boston: Houghton Mifflin Company (Orijinal eserin yayın tarihi 1952).
Günay, D & Günay, A. (2011). 1933’ten Günümüze Türk Yükseköğretiminde Niceliksel Gelişmeler, Journal of Higher Education and Science, 1(1), 1- 22. http://dx.doi.org/10.5961/jhes.2011.001
Güngör, S. (2004). Muhalefette Cumhuriyet Halk Partisi. Alternatif Yayınları.
Heper, M. (1999). İsmet İnönü: Bir Yorum Denemesi. Tarih Vakfı Yurt yayınları.
Karaosmanoğlu, Y. K. (1984). Politikada 45 Yıl. İletişim yayınları.
Kışlalı, A. T. (1992). Siyaset Bilimi: Giriş. İmge kitabevi.
Kili, S. (1976). 1960-1975 Dönemlerinde CHP’de Gelişmeler-Siyaset Bilimi Açısından Bir İnceleme. Boğaziçi Üniversitesi yayınları.
Koçak, C. (1986). Türkiye’de Milli Şef Dönemi: 1938-1945. Yurt yayınları.
Koloğlu, O. (2000). Ecevit ile CHP: Bir Aşk ve Nefretin Öyküsü. Büke yayınları.
Konyar, H. (1999). Ulus Gazetesi, CHP ve Kemalist İlkeler. Bağlam yayıncılık.
Küçükömer, İ. (2002). Düzenin Yabancılaşması: Batıcılaşma. Bağlam yayınları.
Miftakhov, S. (2018). Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Parlamentoda Temsili: 1946-1960. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(2), 1-26.
Ostrogorski, M. (1964). Democracy and Organization of Political Parties. Doubleday.
Öğün, S. S. & Sarıbay, A. Y. (1999). Politikbilim (2. Baskı). Alfa Basım Yayım.
Öner, K. (1948). Siyasi Hatıralarım ve Bizde Demokrasi. Osmanbey Matbaası.
Öz, E. (1992). Tek Parti Yönetimi ve Türkiye’de Siyasal Katılım (1923-1945). Gündoğan Yayınları.
Özbudun, E. (1992). Siyasi Partiler (2. Baskı). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi yayınları.
Öztekin, A. (2007). Siyaset Bilimine Giriş (5. Baskı). Siyasal Kitabevi.
Parla, T. (1992). Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmi Kaynakları Kemalist Tek Parti İdeolojisi ve CHP’nin Altı Ok’u (Cilt 3). İletişim Yayıncılık.
Payaslıoğlu, A. (1952). Siyasi Partiler. İstiklal Matbaacılık ve Gazetecilik Koll. Ortaklığı.
Sarıbay, A. Y. (2008). Global Bir Bakışla Politik Sosyoloji. Everest Yayınları.
Sarıibrahimoğlu, İ. (1978). Bir Sosyal Demokrasi Deneyi. Ararat Yayınları.
Selek, S. (1985). İsmet İnönü Hatıralar. Bilgi Yayınevi.
Sencer, M. (1974). Türkiye’de Siyasal Partilerin Sosyal Temelleri. May yayınları.
Sertel, M. (1968). Hatırladıklarım (1905-1950). Yaylacık Matbaası.
Tanyol, C. (1981). Atatürk ve Halkçılık. Türkiye İş Bankası yayınları.
Tezel, S. Y. (1986). Cumhuriyet Dönemi İktisadi Tarihi (1923-1950) (2. Baskı). Yurt yayıncılık.
Timur, T. (1993). Türk Devrimi ve Sonrası. İmge Kitabevi yayınları.
Toker, M. (1970). Tek Partiden Çok Partiye. Milliyet Gazetesi yayınları.
Toker, M. (1966). İsmet Paşayla 10 Yıl (1954-1957) (Cilt: 1). Akis Yay.
Tökin, F. H. (1965). Türk Siyasi Hayatında Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Dönüşümü. Elif Yayınları.
Tökin, İ. H. (1946). Cumhuriyet Halk Partisinin İktisadi Sistemi. Ülkü Basımevi.
Tökin, İ. H. (1946). Cumhuriyet Halk Partisinin Dünya ve Cemiyet Görüşü: Genel Esaslar. Ülkü Basımevi.
Tunaya, T. Z. (1952). Türkiye’de Siyasal Partiler 1859-1952. Doğan Kardeş yayınları.
Tunçay, M. (1981). Türkiye’de Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Turan, Ş. (2000). İsmet İnönü: Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği. Kültür Bakanlığı Yayınları. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Uran, H. (1959). Hatıralarım. Ayyıldız Matbaası.
Umarusman, H. (2006). Sosyal Demokrat Hareket ve CHP Üzerine Düşünceler. Karahan Yayınları.
Unat, A. N. (1965). Anayasa Hukuku ve Siyasi Bilimler Açısından 1965 Seçimlerinin Tahlili. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
Ülken, H. Z. (1963). Siyasal Partiler ve Sosyalizm. Anıl Yayınevi.
Vergin, N. (2003). Siyasetin Sosyolojisi: Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar. Bağlam Yayınları.
Yalman, A. E. (1970). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (Cilt 4). Rey Yay.
Yeşil, A. (1988). Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları:897.
Yetkin, Ç. (1983). Türkiye’de Tek Parti Yönetimi: 1930-1945. Altın Kitaplar Yayınevi.
Yılmaz, G. (2001). Cumhuriyet Halk Partisi: 1923-1946. Alfa Yayınları.