TABERÎ TEFSİRİNDE MÜTEŞÂBİHÜ’L-KUR’ÂN BAĞLAMINDA HABERİ SIFATLARA BAKIŞ

Kur’ân-ı Kerim’de Yüce Allah’ın eli, yüzü ve gözü olduğunu bildiren ayet-i kerimeler olduğu gibi, onun gelmesi, inmesi ve yakın olduğunu bildiren ayet-i kerimelerin varlığı da bir gerçektir. Yüce Yaratıcı’nın haberi sıfatları olarak bilinen bu vasıflarla ilgili ayet-i kerimelere müteşâbih ayetler denmektedir. Konu başlığında da ifade edildiği gibi çalışmamızın ana teması Yüce Allah’ın haberi sıfatlarının zikredildiği müteşâbih ayet-i kerimelerindeki müşkillerin Taberî ve diğer müellifler tarafından nasıl çözümlendiği konusunu dile getirmektir. Bu vesileyle çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümün başlığı “Yüce Allah’ın Zâtı ile İlgili Müteşâbih Ayetler” şeklindedir. Burada Allah Teâlâ’ya el, yüz ve göz isnat edildiği ayet-i kerimeler ele alınmış ve ilgili ayetlerin yorumları hakkında Taberî ve diğerlerinin görüşleri zikredilmiştir. İkinci bölümün başlığı ise “Yüce Allah’ın Fiilleri ile İlgili Müteşâbih Ayetler” olup bu başlık adı altında Yüce Allah’ın semâya ve Arş’a istivâ ettiğini bildiren ayet-i kerimeler ile Yüce Allah’a ve meleklerine “gelmek” fiilinin isnât edildiği ayet-i kerimeler incelenmiş ve Taberî ve diğer müelliflerin ilgili müteşâbih ayetler hakkındaki yorumları nakledilmiştir.

PDF

___

Abdulfettâh, İbrahim Ahmed, el-Kâmûsu’l-Kavîm li’l-Kur’âni’l-Kerim, Mecmuu’l-Buhûsi’l-İslamiyye, Kahire, 1404/1983.

Âlûsî, Mahmûd Ebu’l-Fadl (ö.1270/1854), Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Seb’ı’l-Mesânî,Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrût, Ty.

Başoğlu, Tuncay, “Muhkem” Diyanet İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 2006.

Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hasan (ö. 485/1092), es-Sünenü’l-Kübrâ, Haydarabad, 1346.

Buhârî, Ebû Abdullah b. Muhammed b. İsmail (ö. 256/870), el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul, 1979.

Dâmeğânî, el-Câmiu’l-Hüseyin b. Muhammed (ö. 478/ 1085), Kâmûsu’l-Kur’ân ev Islâhu’l-Vücûh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’âni’l-Kerim, Tah. Abdülazîz Seyyidü’l-Ehl, 3. Baskı, Beyrut, 1980.

Demirci, Muhsin, Tefsir Usûlü, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 21. Baskı, İstanbul, 2012.

Fîrûzabâdî, Mecdüddin Muhammed b. Yakup (ö. 817/1414), Besâiru zevi’t-Temyîz fî Letâifi’l-Kitabi’l-Azîz, Tah. Abdu’l-Alîm et-Tahâvî, el-Mektebetü’l-İlmiyye, Beyrut, 2009.

İbn Kuteybe ed-Dîneverî, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (ö. 276/889), Te’vîlü Müşkili’l-Kur’ân,Tah. İbrahim Şemsüddin, 2. Baskı, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1429/2008.

İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem (ö.711/1311), Lisânü’l-Arab,Daru Sadır, Beyrut, Ty.

Müslim, İbn Haccâc Ebu’l-Hüseyin (ö. 261/875), el-Câmiu’s-Sahîh, bi Şerhi İmam Muhyiddin en-Nevevî, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1417/1996.

Râzî, Ebû Abdullah FahruddînMuhammed b. Ömer b. el-Hüseyin b. el-Hasan b. Ali (ö. 606/1209),Mefâtîhu’l-Gayb /et-Tefsîru’l-Kebîr,1. Baskı, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût, Ty.

Suyûtî, Celaluddin Abdurrahman (ö. 911/1505), el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Tah. Muhammed Ebu’l-Fazlİbrahim, Dâru’t-Türâs, Kahire, Ty.

Şerif el-Murtazâ, Ali b. Hüseyin el-Mûsevî el-Alevî (ö. 436/1044), Emâli’l-Murtezâ Guraru’l-Fevâid ve Düraru’l-Galâid, Tah. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, 1. Baskı, Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, Kahire, 1373/1954.

Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî (ö. 310/922), Câmiu'l-Beyân An Te'vîli Âyi'l-Kur'ân,Dâru’l-Rayyân li’t-Türâs, Kahire, 1407/1987.

Taftâzânî, Sa’duddîn Mes’ûd b. Ömer b. Abdullah (ö. 792/1390), Şerhu’l-Akâidi’n-Nesefîyye,Tah. Ahmed Hicâzî es-Sekâ, 1. Baskı, Mektebetü’l-Külliyâti’l-Ezher, Kahire, 1408/1987.

Üzüm, İlyas, “Mücessime” D.İ.A,T.D.V.Y, İstanbul, 2006.

Yavuz, Yusuf Şevki, “İstivâ” D.İ.A, T.D.V.Y, İstanbul, 2001.

Yazır, Elmalılı M. Hamdi (ö. 1942), Hak Dini Kur’an Dili,Sadeleştirenler: İsmail Karaçam ve diğerleri, Azim Dağıtım, İstanbul, Ty.

Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer (ö. 538/1143),el-Keşşâf an Hakâiku’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl, 1. Baskı, Dâru’l-Fikr, Beyrût, 1397/1977.

Zerkeşî, Bedreddin b. Muhammed b. Abdullah (ö. 794/1392), el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Tah. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, el-Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut, Ty.