19452

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİLİM-SÖZDE BİLİM AYRIMI EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışma, sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının bilim, sözde-bilim ayrımına ilişkin anlayışlarını incelenmek amacını taşımaktadır. Araştırmada, betimsel tarama modellerinden kesitsel tarama türü kullanılmıştır. Araştırma 2017-2018 eğitim öğretim yılı bahar döneminde İç Anadolu Bölgesinde bulunan bir devlet üniversitesinin sosyal bilgiler eğitimi anabilim dalında öğrenim gören öğretmen adaylarıyla gerçekleştirilmiştir. Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının bilim, sözde-bilim ayrımına yönelik anlayışlarını belirlemeyi ve çeşitli değişenlere göre incelemeyi amaçlayan bu çalışmaya 323 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada, orijinali Oothoudt (2008) tarafından geliştirilen ve Çetinkaya-Kirman, Şimşek-Lâçin ve Çalışkan (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan ölçek kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizine göre sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının bilimsel bilginin konusu, kaynağı ve yöntemine ilişkin soruların pek çoğunda kafa karışıklığının olduğu tespit edilmiştir. Erkek öğretmen adaylarının kadın öğretmen adaylarından ‘Sözde bilime ilişkin bilgi düzeyi’ puanlarının da daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bunların dışında sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının bilimsel araştırmaların salt deney ve gözlem yoluyla gerçekleştiği görüşüne katılmadıkları da tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında önerilerde bulunulmuştur.

An Analysis of the Discrimination Made by Preservice Social Studies Teachers between Science and Pseudoscience

This study aims to explore the extent preservice social studies teachers make a distinction about science and pseudo-science. The cross-sectional survey, as a descriptive survey, was used as the data collection tool. The study was conducted in the spring semester of the 2017-2018 academic year with preservice teachers studying in the social studies education department of a public university in the Central Anatolia Region of Turkey. 323 preservice e teachers participated in this study which aimed to determine the perceptions of the social studies teacher candidates of the distinction between science and pseudoscience, by various variables. The study utilized the survey scale originally developed by Oothoudt (2008) and adapted to Turkish by Çetinkaya-Kirman, Şimşek- Laçin and Çalışkan (2013). The analysis of the data revealed that the preservice social studies teachers were confused about many of the questions regarding the subject, source and method of scientific knowledge. It was also determined that the level of knowledge of male teacher candidates regarding pseudo-science was higher than that of the female teacher candidates. Further, it was determined that the social studies teacher candidates did not agree with the view that scientific research was carried out only by experiment and observation. Some suggestions were made in the light of the findings.

PDF

___

Allchin, D. (2004). Pseudohistory and pseudoscience. Science & Education, 13, 179–195.
Ağlarcı, O. & Kabapınar, F. (2016). Kimya öğretmen adaylarının bilime ve sözde bilime ilişkin görüşlerinin geliştirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 248-286.
Arık, M. (2016). Argümantasyon tabanlı öğrenme yönteminin yedinci sınıf öğrencilerinin bilim sözde-bilim ayrım farkındalığının geliştirilmesi üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Arık, M. & Akçay, B. (2018). Argümantasyonun öğrencilerin bilimi sözdebilimden ayırma becerilerinin geliştirilmesi üzerine etkisi. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 41-60.
Ayvacı, H. Ş. & Bağ, H. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının bilim sözde-bilim ayrımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 539-566.
Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem.
Berkant, H. G. & Ermeydan, Z. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsözde bilim ayrımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçüimam Universitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 12-25.
Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2014). Research methods, design, and analysis. Boston, MA: Pearson.
Çekbaş, Y. (2017). Argümantasyon tabanlı astronomi öğretiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına, sözde-bilim ve epistemolojik inançlarına etkisinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Denizli.
Çekbaş, Y. & Çokadar, H. (2015). The effect of argumentation-oriented astronomy teaching on preservice teachers’ pseudoscientific beliefs. The Turkish Online Journal of Educational Technology, Special Issue for INTE 2015, 581-585.
Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Genişletilmiş 7. baskı, Trabzon: Celepler.
Çetinkaya-Kirman, E. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sözde-bilimsel inanışlarının cinsiyet, sınıf ve öğrenim türüne göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Çetinkaya-Kirman, E., Şimşek-Laçin, C., & Çalışkan, H. (2013). Bilim ve sözdebilim ayrımı için bir ölçek uyarlama çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 31-43.
Çetinkaya, E., Turgut, H., & Duru, M. K. (2015). Bilim, sözde-bilim ayrımı bağlamının ortaokul öğrencilerinin bilim algılarına etkisi: İridoloji vakası. Eğitim ve Bilim, 40(181), 1-18.
Çüçen, A. K. (2006). Batı aydınlanmasının düşünsel kökenleri ve eleştirisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Atatürk’ün Doğumunun 125. Yılı ve Cumhuriyetimizin 83. Yılı Özel Sayısı), 25-34.
Doğan, M. (2016). Bilim ve teknoloji tarihi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Er, H. (2010). Yeni ve Yakın çağlarda dünyada bilim, teknoloji ve sosyal değişme (1453-1914). Bahri Ata (Editör) Bilim teknoloji ve sosyal değişime içinde (ss.197-220). Ankara: Pegem.
Gül, Ş. (2016). Biyoloji, fizik ve kimya öğretmen adaylarının bilim-sözde bilim ayrımı anlayışları. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 9(2), 177-197.
Güneş, B. (2003). Paradigma kavramı ışığında bilimsel devrimlerin yapısı ve bilim savaşları: cephelerdeki fizikçilerden Thomas S. Kuhn ve Alan D. Sokal. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 23-44.
Hansson, S. O. (2008). Science and pseudo-science. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford encyclopedia of philosophy (Fall 2008 ed.). http://plato. stanford.edu/archives/fall2008/entries/pseudo-science
Köroğlu, C. Z. & Köroğlu, M. A. (2016). Bilim kavramının gelişimi ve günümüz sosyal bilimleri üzerine. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 1-15.
Metin, D. (2015). Middle school students’ reasoning patterns and comprehensions about pseudoscientific applications related to crystals. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Metin, D. & Ertepinar, H. (2016). Inferring pre-service science teachers’ understanding of science by using socially embedded pseudoscientific context. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(4), 340-358. DOI:10.18404/ijemst.93129.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Özkan, K. (2014). Türk modernleşmesinde pozitivizmin bilim algısı. Belgi, 7, 923 -951.
Preece, P.F.W. & Baxter, J. H. (2000). Scepticism and gullibility: the superstitious and pseudo-scientific beliefs of secondary school students. International Journal of Science Education, 22(11), 1147-1156, DOI: 10.1080/09500690050166724
Sjödin, U. (2002). The Swedes and the paranormal. Journal of Contemporary Religion, 17(1), 75-85, DOI: 10.1080/13537900120098174
Sönmez, V. (2010). Auguste Comte (1798-1857) pozitivizm (olguculuk). Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(3), 161- 163.
Şenler, B. & İrven, Ö. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları ile sözde-bilimsel inançları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 659-671.
Şimşek-Laçin, C. & Şimşek, A. (2010). Türkiye’de bilim tarihi öğretimi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yeterlilikleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2). 169-198.
Tay, B. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminin dünü bugünü ve yarını. Refik Turan & Kadir Ulusoy (Editörler), Sosyal bilgilerin temelleri içinde (ss. 1-18). Ankara: Pegem.
Turgut, H., Akçay, H. & İrez, S. (2010). Bilim sözde-bilim ayrımı tartışmasının öğretmen adaylarının bilimin doğası inanışlarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,10(4), 2621-2663.
Tutar, H. (2014). Bilim ve sözde bilim. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Türk Dil Kurumu (TDK) (2019). Güncel Türkçe sözlük. http://sozluk.gov.tr adresinden erişilmiştir.
Uçar, M. B. & Şahin, E. (2018). Pre-service science teachers’ discrimination level of science and pseudoscience. Science Education International, 29(4), 267-273.
Williams, E., Francis, L.J. & Robbins, M. (2007). Personality and paranormal belief: A study among adolescents. Pastoral Psychology, 56, 9-14.
Wynn, C. M. & Wiggins, A. W. (2005). Yanlış yönde kuantum sıçramaları (Çeviren Aykut Kence). Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.