SORUN ODAKLI BİR DURUMDAN ÇÖZÜM ODAKLI BİR DURUMA YÖNELİŞ: EDEBÎ ESERLERDE KARAKTER TAHLİLİ

Bu çalışmanın temel amacı çocuk edebiyatı eserlerinden Kocaman Küçük Deniz ve Huysuz Penguen öykülerinde yer alan karakterlerin karşılaştıkları sorunlara karşı sergiledikleri bakış açılarını tespit etmektir. Bu amaç kapsamında yapılan çalışmada nitel araştırma tekniklerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. İncelenen verilerin analizinde nitel veri analiz tekniklerinden içerik analizi kullanılmıştır. Belirtilen eserlerdeki karakterlerin yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara ilişkin sahip oldukları çözüm odaklı yaklaşımları ifade eden kelimeler ve cümleler tespit edilmiştir. Tespit edilen ifadeler dört öğretim üyesinden oluşan uzmanlara gönderilmiş onlardan gelen dönütlerdeki ortak olan ifadeler alınmış ve analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda Kocaman Küçük Deniz eserindeki karakterler kendilerini öz eleştiri süzgecinden geçirerek hem çevre kirliliği soruna bir çözüm yolu bulmuşlardır hem de herkesin fikrini alarak demokratik bir ortamın oluşmasını sağlamışlardır. Böylece insanın sorunlar üzerinde çözüm odaklı düşünerek farklı alternatif yolları bulabileceğini karakterler üzerinden okuyucuya göstermişlerdir. Huysuz Penguen öyküsünde yalnız kalan, arkadaş canlısı olmayan penguenin kendisine bir hedef seçerek sorunlarından kurtulduğu ve bu hedefini gerçekleştirdikten sonra mutlu bir hayat yaşadığı görülmüştür.

From a Probled Oriented to a Solution Oriented Status: Character Analysis in Literary Works

The main purpose of this study is to identify the perspectives of the characters in the stories of the Big Little Sea and Grumpy Penguin, one of the works of children's literature, against the problems they face. In the study carried out within the scope of this purpose, document review, one of the qualitative research techniques, was used. Content analysis, one of the qualitative data analysis techniques, was used in the analysis of the analyzed data. Words and sentences expressing the problems experienced by the characters in the mentioned works and their solution-oriented approaches regarding these problems were determined. The determined statements were sent to the experts consisting of four lecturers and the common statements in the feedback from them were taken and analyzed. As a result of the study, it has been determined that the characters in the Great Little Sea work have passed through the self-criticism filter and they found a solution to the problem, and by taking everyone's opinion, they created a democratic environment and created different alternative ways. The penguin, who was left alone in the story of the grumpy Penguin, was found to be free from her problems by choosing a target for herself and lived a happy life after achieving this goal.

___

  • Ateş, B. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Fobi ile Başa Çıkmalarında Çözüm Odaklı Grupla Psikolojik Danışmanın Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Bannink, F. P. (2007). Solution-focused brief therapy. Journal of Contemporary Psychotherapy, 37(2), 87-94.
  • Bingöl, T. Y. & Akın, A. (2015). Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşıma dayalı grup rehberliği programının öz-yeterlik inancına etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 321-340.
  • Bulut, S. (2015). Kocaman Küçük Deniz (5. Baskı). Can Çocuk.
  • Büyüköztürk, Ş. vd. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı). Pegem.
  • Demirci, İ. (2014). Çözüm odaklı kısa terapi. A.N. Canel (Ed.). Terapide Yeni Ufuklar: Modern, Postmodern ve Kısa Terapiler içinde (s.171-196). Pinhan.
  • Doğan, S. (2000). Okul psikolojik danışmanları için yeni ve pratik bir yaklaşım: Çözüm-Odaklı kısa süreli psikolojik danışma. Eğitim ve Bilim, 25(116), 59-64.
  • Ellis, A., & Harper, R. A. (2009). Akılcı Yaşam Kılavuzu (S. Kunt Akbaş, Çev.). HYB Basım.
  • Goodenow, E. (2003). Huysuz Penguen. Uğurböceği.
  • Gingerich, W. J. & Eisengart, S. (2000). Solution‐focused brief therapy: A review of the outcome research. Family Process, 39(4), 477-498.
  • Gülgönül, B. (2014). Bilgin Adalı'nın Hikâye ve Romanlarında Yer Alan Eğitsel İletiler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Güner, O. (2011). Çözüm Bende Saklı: Çözüm Odaklı Terapi Yöntemi, Çocuk ve Gençlerde Kullanımı. Efil yayınevi.
  • Grant, A. M. (2011). The solution-focused inventory: A tripartite taxonomy for teaching, measuring and conceptualising solution-focused approaches to coaching. The Coaching Psychologist, 7(2), 98-106.
  • İbrahim, A. K., Kelly, S. J., Adams, C. E. & Glazebrook, C. (2013). A systematic review of studies of depression prevalence in unversity students. Journal of Psychiatric Research, 47(3), 391-400.
  • Karahan, F. Ş. & Hamarta, E. (2015). Çözüm odaklı envanter: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Elementary Education Online, 14(2), 757-769.
  • Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında karakter kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-79.
  • Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-477.
  • Meydan, B. (2013). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma: Okullardaki etkililiği üzerine bir inceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 120-129.
  • Murdock, N. L. (2013). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları. (F. Akkoyun, Çev.). Nobel.
  • Sever, S. (2013). Çocuk ve Edebiyat. Tudem.
  • Sever, S. (2015). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü (2. Baskı). TUDEM.
  • Simon, J. & Nelson, T. (2005). Results of last session interviews in solution focused brief therapy: Learning from the clients. Journal of Family Psychotherapy, 15(4), 27-45.
  • Sklare, G. B. (2018). Okul Danışanları İçin Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma (A. Kaya ve M. D. Siyez, Çev.). Pegem.
  • Sparrer, I. (2012). Çözüm Odaklı Yaklaşıma ve Sistemik Yapısal Dizime Giriş. (E.Suvarierol, Çev.). Pan.
  • Şanal-Karahan, F. (2016). Üniversite öğrencilerinde çözüm odaklı düşünmenin depresyon, anksiyete, stres ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
  • Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. Çocuk vakfı.
  • Uslu, M. (2007). Ansiklopedik Türk Dili ve Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Yağmur.
  • Yakar, Y. M. & Yılmaz, O. (2015). Beyazbulut dergisinde yer alan kurgusal metinlerdeki karakterlerin çatışmaları çözme biçimleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçe Öğretimi Özel Sayısı, II, 57-66.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Basım). Seçkin.
  • Yılmaz, O. (2016) Kurgusal nitelikli çocuk kitapları ve karakter eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 311-325.
  • Yılmaz, O. & Yakar, Y. M. (2018). Türk çocuk edebiyatında sorun odaklı yaklaşım. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 3(6), 29-42.