PLATON’UN İDEALAR KURAMI EKSENİNDE MİMESİS OLARAK SANAT

Bu inceleme de Platon'un sanat üzerine yapmış olduğu değerlendirmeleri, onun idealar kuramı bağlamında ele alınır. Platon için, düşünce tarihi içerisinde sanatın 'mimesis' (taklit) olduğunu ileri süren ilk filozoftur diyebiliriz. Platon dünyayı asıl ve duyusal dünya olarak ikiye ayırmaktadır. Onun bu ayrımında, asıl dünyadan kastı idealar alemiyken duyusal dünya ise idealar aleminin sadece bir yansıması, bir taklididir. Duyusal dünyanın yansıması olan sanat eseri, sonuç itibariyle taklidin taklidi olacaktır. Yani sanat, duyular dünyasındaki nesnelerin birer kopyası olup mimesisten başka bir şey değildir. Bu eksende sanatçı ise duyular dünyasındaki yüzeysel gerçekliği yansıtmaya çalışarak, hakikatten gittikçe uzaklaşır. Oysa İnsanın amacı idealara yaklaşmak olmalıdır. Bu ise, gerçekliği yansıtması bakımından sanat eserinin hiçbir değerinin olmadığı anlamına gelmektedir. Öyle ki değer sırasında sanat eseri, idealar ve onların yansıması olan duyular dünyadan sonra gelmektedir. Kısaca Platonun sanat kuramı, onun idealar kuramı ekseninde gelişir

Art As Mimesis Within The Axis of Plato’s Theory Of Ideas

This study reviews the ideas of Platon on art on the basis of his theory of ideas. Plato is saide tobe the first philosopher of the thought history who approaches art as mimesis (fake). Platon divides world as visible world and intelligible world in two lines. In this divided line, visible world reflects ideas while intelligible world is the just illumination of ideas. Accordingly, work of art, as the illumantion of intelligible world, would become the mimesis of the fake. Namely, senses are the copies of world objects and not something differing from mimesis. Within this axis, artist grows away gradually from reality by trying to reflect the superficial reality among the senses. However, the ultimate pupose of the man should be to come up to ideas, which means that the work of art does not count for something in terms of the reflection of reality such that the work of art, ideas and the senses as the reflection of ideas remain in the background of world. In short, Platon’s art theory develops within the axis of his theory of ideas.

PDF

___

Arat, N. (2006), Etik ve Estetik Değerler, İstanbul, Say Yayınları.
Arslan, A. (2008), İlkçağ felsefe Tarihi Sofistlerden Platon’a. İst, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Bozkurt, N. (2013), Sanat ve Estetik Kuramları, Ankara, Sentez yayıncılık.
Carrol, N. (2012). Sanat Felsefesi Çağdaş Bir Giriş. Ank. Ütopya Yayınevi
Cevizci, A. (2008), Felsefe, İstanbul, Sentez yayıncılık.
Collingwood R. G., (1958), The Principles Of Art. USA.Oxford University Press.
Çüçen, A. (2008), Felsefeye Giriş, Bursa. Asa Kitabevi.
Dagognet, F. (2007), Büyük Filozoflar ve Felsefesi, (Çev. Zeynep Durukol), İstanbul, Yapı kredi yay.
Elmalı, O. Özden, Ö. (2011), İlkçağ Felsefe Tarihi-Metinlerle-, İstanbul, Arı sanat Yayınları.
Platon, (2002), Devlet, (Çev. Hüseyin Demirhan), Sosyal Yay.
………. (1995), Phaidon, (Çev. Ahmet Cevizci), Anakara, Gündoğan Yayınları.
Schaeffer J. M., (2000), Art Of The Modern Age, (Translated by Staven Rendall), New French Thought, Princeton,UK.
Tunalı, İ. (1983), Grek Estetiği, İstanbul, Remzi Kitabevi.
………. (2009), Felsefeye Giriş, İstanbul, Altın Kitaplar yayınevi.
Turgut, İ. (1993), Sanat felsefesi, İzmir, Üniversite Kitabevi.
Ülger, E. (2013), “Platon’un Sanat Kuramının Düşünsel evrimi”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 16. 15-28.