OSMANLI TOPLUMUNDA BİR PSİKOLOJİK ŞİDDET VE MAHREMİYETE SALDIRI ARACI OLARAK KÜFÜR

Kişilerin istemedikleri durumlarla karşı karşıya kaldıklarında veya kızdıklarında bir hınç ve şiddet refleksi olarak küfrettiğini görmekteyiz. Tarihsel süreçte hangi dönemde, hangi coğrafyada, hangi toplumda olursa olsun hemen hemen tüm insanların -cinsiyet farklılığı olmadan- bu şiddet öğesine başvurdukları bilinmekle birlikte, bu davranış tarzının sıklığı, toplumsal normlar ve hukuki bağlamda nasıl karşılandığı tam olarak bilinmemektedir. Bu çalışma da, şer'iye sicillerine dayanarak, mahremiyetin sınırlarının oldukça katı olduğu Osmanlı toplumunda kazf veya şetm terimleriyle hukuki belgelerde ifadesini bulan küfür olgusunun sıklığı ve ne şekilde yer aldığı incelenecektir. Bu konuda çeşitli şehirler hakkında şer'iye sicillerine göre yapılmış olan çalışmalar baz alınarak, küfrün Osmanlı toplumundaki yerini ve insanların böyle bir durumla karşılaştıklarında, aynı zamanda bu olumsuz durumun açığa çıkması demek olan mahkemeye gitme konusunda ne derece istekli oldukları karşılaştırmalı olarak verilmeye çalışılacaktır. Çalışmamız Osmanlı toplumunda yaşayan farklı toplumsal statüden insanların davacı veya davalı olarak yer aldıkları mahkeme kayıtlarından hareketle kullanılan kelimelerin o günün insanları açısından ne anlam ifade ettiği sorusuna cevap arayacaktır. Bu şekilde insanların karşılarındakileri psikolojik olarak şiddete maruz bırakmak için hangi değerleri önceledikleri hakkında bilgiler verecektir.

Swearword as a Tool of Psychological Violence and Offence to Privacy in Ottoman Society

It is observed that people use swearwords as a reflex of temper and violence when they get angered or come up against an unwanted condition. It's known that in the course of history nearly every people from every geography and society, whether man or women, appeals this violent element; but how it has been interpreted by social norms and law is obscure. In this study, based on sheriyye registers, swearwords on law documents in Ottoman society which restricts privacy firmly will be examined. In this study, based on studies of sheriyye registers of various cities, the usage of swearwords in the Ottoman society and how much the folk was willing to go to courts when this kind of negative situation arose will be analyzed. Our study is a try for understanding the meaning of words for the people from different social positions in Ottoman society in the basis of court records which these people had attend as claimant or defendant. Thus, information on which values people prioritise to expose their opponent with psychological violance will be explored.

PDF

___

1. Abacı, Zeynep Dörtok. "Tarih Yazımında Yapısal Unutkanlık: Menhus Bir Mesele Olarak Küfürbazlar ve Küfür", Türklük Bilgisi Araştırmaları, Sayı: 41, 2014.
2. Akbulut, İlhan. "İslam Hukukunda Suçlar ve Cezalar", Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 52, Sayı 1, 2003.
3. Akkuş, Metin. Nef'î ve Sihâm-ı Kazâ, Akçağ Yayınları, Ankara, 1998.
4. Aksan, Doğan. Her Yönüyle Dil, Cilt I, Türk Dil Kurumu Yayınları, 4.bs., Ankara 2007.
5. Aktunç, Hulki. Büyük Argo Sözlüğü, YKY, İstanbul 2015.
6. Bardakçı, Murat. Osmanlı'da Seks, İnkılâp Yayınevi, İstanbul 2009.
7. Cevdet Kudret, Karagöz, C. I-II-III, YKY, İstanbul 2005.
8. Cin, Halil-Akgündüz, Ahmed. Türk Hukuk Tarihi, Cilt 1, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1995.
9. Çağlar, Güray. "Bildirişme ve Dil", Dilbilim ve Dilbilgisi Konuşmaları-I, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1980.
10. Erman, Sahir. Hakaret ve Sövme Cürümleri, 2.bs. İstanbul 1989.
11. Fetâvâ-yı Hindiyye, (çev. Mustafa Efe), Cilt IV, Akçağ Yayınları, Ankara bty.
12. Gökbuğa, Ferdi. H.1075-1076/M.1665-1666 Tarihli 124 No'lu Manisa Şer'İyye Sicili Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Manisa 2007.
13. Karaaslan, Arzu. 1039-1040 (1629-1630) Yıllarına Ait 61 Numaralı Manisa Şer'iye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Manisa 2007.
14. Kılıç, Çiğdem. "Ortaoyunu ve Karagöz Metinlerinde Kullanılan İlençler, Sitem Sözleri, Aşağılamalar", Hakaret Kitabı, (Edt. Emine GürsoyNaskali-Hilal Oytun Altun), Kitabevi, İstanbul 2010.
15. Kocacık, Faruk. "Şiddet Olgusu Üzerine", Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 2001. 16. Kur'an, Nur Suresi, 4.
17. Levy, A. The Sephardim in the Ottoman Empire. Princeton: The Darwin Press Inc 1992.
18. Mennan, Öznur. Klasik Dönem Osmanlı Toplumunda Suç Bağlamında Osmanlı Sosyal Tarihinin Ders Kitaplarında İncelenmesi", Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2003.
19. Michaud, Yves. Şiddet, (çev. Cem Muhtaroğlu), İletişim Yayınları, İstanbul 1991.
20. Mohr, Melissa. Küfretmenin Kısa Tarihi, (çev. Zeynep Dörtok Abacı), Aylak Kitap, İstanbul, 2015.
21. Montagu, Ashley. The Anatomy of Swearing, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 2001.
22. Niyazi Mısrî'nin Hatırları, (Haz. Halil Çeçen), Dergâh Yayınları, İstanbul 2007.
23. Roger D. Freeman et all., "An international perspective on Tourette syndrome: selected findings from 3500 individuals in 22 countries", Developmental Medicine & Child Neurology, 2000.
24. Sak, İzzet- Solak, İbrahim. 53 Numaralı Konya Şer'iye Sicili (1148-1149/1736-1737) Transkripsiyon ve Dizin, Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya 2014.
25. Solak, İbrahim- Sak, İzzet. 38 Numaralı Konya Şer'iye Sicili (1103-1104/1692-1693) Transkripsiyon ve Dizin, Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya 2014.
26. Üçok, Coşkun. "Osmanlı Kanunnamelerinde İslâm Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler", Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt III, Sayı 2-4, 1946.
27. Yılmaz, Caner. H. 1060 - 1061/M. 1650-1651 Tarihli 100 Nolu Manisa Şer'iyye Sicili, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Manisa 2007.