OSMANLI EL YAZMALARI’NDA DİNİ KONULAR VE SİYER-İ NEBİ MİNYATÜRLERİ HAKKINDA

Minyatür sanatı el yazma kitaplarda anlatılan konuları daha da anlaşılır hale getirmek amacıyla metnin yanına tasviri yapılan, küçük boyutlu resimlerdir. Osmanlı minyatür sanatında birçok konuda eserler yazılmış ve bu eserlerin tasviri yapılmıştır. Yapılan araştırmalar bu yazmaların başında tarih, edebiyat, topografya, manzara, kentler, binalar, astroloji, günlük yaşamı gösteren minyatürler, portre ve dini konular gelmektedir. Dini konulu resim tasvirlerine ayrı bir önem verildiği görülmektedir. Geniş konu yelpazesine sahip olan Osmanlı minyatür sanatını; din konulu elyazmaların başında, İslam tarihi niteliğine sahip Zübdetü't-Tevârih, Fuzûlî'nin, Ehli Beyt sevgisini ölümsüzleştirdiği Hadîkatü's-Süedâ, Hz. Muhammed'in doğumu öncesinden başlayarak peygamberlik dönemini anlatan Siyer-i Nebî minyatürleri altı ciltlik bir eserdir. Bu eserler dışında Ahvâl-i Kıyamet, Falnâme gibi resimlenen kitaplarda da fal, kıyametin tasvirleri, cennet ve cehennem konulu minyatürlerde birçok betimlemeler yer almaktadır. Ayrıca Osmanlı minyatür sanatı el yazmalarında, fantastik yaratıkların minyatürlerinin yapıldığı görülmektedir. Bu fantastik minyatürler dini ve astroloji konulu kitaplarda farklı hikâyeler şeklinde yer almıştır. Osmanlı resim sanatında fantastik imgeler, imparatorluğun çok kültürlülük temeli üzerinde şekillenerek gelişmiştir. Altı ciltlik olarak hazırlanan Siyer-i Nebi, Sultan III. Murat döneminde hazırlanmaya başlanmış ancak tamamlanmamıştır. Daha sonra 1595 yılında Sultan III. Mehmet zamanında tamamlanmış ve içindeki 814 minyatür tasviriyle tam bir ekip çalışmasıdır. Siyer-i Nebî, XVI. yüzyılda kitap sanatına ilgi duyan, yaşadığı dönem içinde bizatihi başında duran III. Murad döneminin en büyük çalışması olduğu bilinmektedir. Eser aynı zamanda, İslam minyatür sanatının Hz. Muhammed (s.a.v) hayatını baştan sona anlatan en büyük minyatürlü kaynaktır. Dini konuların tasviri yapılan minyatürler, Türk kitap ressamlığının klasik üsluba ulaşmaya başladığı ilk dönemlerde hazırlanmıştır. Siyer-i Nebi minyatürlerinde en önemli ayrıntı Hz. Muhammed'in tasviri yapıldığı minyatürlerinde yüzünün beyaz bir peçeyle kapatılarak gizlenmiş olmasıdır. Bu araştırmada Siyer-i Nebi yazması tasvirlerinin kompozisyon kurgusu, konu, renk, figürlerde görülen biçimsel özelliklerin incelenmesi ve ikonografik değerlendirmeye tabi tutulması amaçlanmıştır

About Religious Topics In Ottoman Manuscripts And Miniature Paintings In The Book Of Siyer-i Nebi

Miniature paintings are small-sized pictures that are depicted next to the text in manuscript books to make the topics more understandable. In Ottoman Miniature Art, many books are written and depicted in miniature painting form on various subjects. According to the research, the main of these subjects are history, literature, topography, landscape, cities, buildings, astrology, miniatures showing everyday life, and religious topics. Religious portrays occurs to be more valued among these subjects. Ottoman Miniature art has a wide range of topics. Some of the leading religious manuscripts are Zübdetü’t-Tevârih, considered to be a history book about Islam, Hadîkatü’s-Süedâ, in which the author Fuzûlî tells his great love for Ahl alBayt, and Siyer-i Nebî, a six volume book telling the story of Prophet Mohammad’s life from the beginning of his birth. Besides these works, some other books with miniature painting, like Ahvâl-ı Kıyamet and Falnâme also include depictions of fortune telling, apocalypse, heaven and hell. It can also be seen that fantastic creatures are portrayed in Ottoman miniature manuscripts. These fantastic miniatures appear in different stories from books about religion and astrology. Fantastic images in Ottoman painting art are formed and developed on the basis of multiculturalism The making of six volume book Siyer-i Nebi had been started in the era of Sultan Murad III yet was not completed in that time. After that, in the era of Sultan Mehmed III, the book was completed in 1595. Consisting of 814 miniature depictions, the book is such a good example of teamwork. Siyer-i Nebi is known to be the greatest work of Sultan Murad III era, who was interested in the art form of manuscript and also paid special attention to the making of this book. This work is also known for to be the greatest source with miniature depiction, telling the life of Prophet Muhammad (PBUH) from beginning to end. Miniatures depicting religious issues were made in the beginning of the time when Turkish manuscript painting started to reach classical style. The most important detail in the Siyer-i Nebi miniatures is the depiction of Prophet Muhammad (PBUH) with a white veil over his face. In this study, it is aimed to analyze the composition framework of the depictions, subject, colors, and structural features of figures seen in Siyer-i Nebi

PDF

___

And M. (2012). Minyatürlerle Osmanlı- İslâm Mitologyası, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
And, A. (2014). Osmanlı Tasvir Sanatları 1, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Atasoy N., Çagman, F., (1974). Turkish Miniature Painting, Publications of the R.C.D. Cultural Institute, İstanbul.
Aslan, M. (2010). İslam Kültüründe Mitolojik Tasavvurun İmkanı ve Sınırlı/Sız/lıkları-Felsefe-Mitoloji-Din Etkileşimi Bağlamında- Bilim, Ahlak ve Sanat Bağlamında Çağdaş İslam Algıları Uluslararası Sempozyum, Samsun 26-28 Kasım 2010, s.83-95.
Bağcı, S.,Çağman, F., Renda, G. - Tanındı, Z. (2006). Osmanlı Resim Sanatı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul. Binark, İ. (1978). Türklerde Resim ve Minyatür Sanatı. Sayı 12. Vakıflar Dergisi
Brosh, Naama - Milstein, Rachel, (1991). Biblical Stories in Islamic Painting, The Israel Museum, Jarusalem. Çagman, F., Tanındı, Z., (1979). Topkapı Sarayı Müzesi İslam Minyatürleri, istanbul.
Çelikbağ, T. (2012). XV – XVII Asırlarında Osmanlı Minyatürlerinde Tebriz Okulunun Gelenekleri, Azerbaycan Devlet Ressamlık Akademisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bakü/ Azerbaycan.
Dalkıran, A. (2012), On Yedinci Yüzyıl Osmanlı Minyatürlerinde Sıra Dışı Bir Eğilim: Müstehcenlik, DOI: 10.7816/idil-01-05-08, İdil Dergisi, Cilt 1, Sayı 5, s. 112-131
Elmas, H. (2000). Çağdaş Türk Resminde Minyatür Etkileri, Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, Konya
Erol, Ö. (2015). Türkiye’de Resim sanatı, Tekne Yayınları, İstanbul.
Fisher, Carol Garett (1984) “A Reconstruction of the Pictorial cycle of The Siyar-ı Nabî of Murad III”, Ars Orientalis, sayı 14, s. 75-94.
Kalaycı, M., S. (2017). Nakkaş Nakşi’nin Figürlerinde Stilizasyon ve İntiba, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4, 13, 288.
Mahir, B. (2005). Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı yayınları, İatanbul. Hayrunnisa, T. (2015) Fuzüli’nin Hadikatü’s-Süeda’sında Yer Alan Minyatürler, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Samsun.
Renda, G. (1997). Minyatür. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. Sayfa 1262-1271
Rachel, M. (1990).Miniature Painting in Ottoman Baghdad, U.S.A.: Mazda Publishers, s.1-3.
Tanındı, Z. (2006). Siyer-i Nebî, İslam Tasvir Sanatında Hz. Muhammed’in Hayatı, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
Tanındı, Z. (1996). Türk Minyatür Sanatı, İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara
Tanındı 1996b Zeren Tanındı, “Mimar Sinan Çağında Türk Kitap Sanatının Ünlü Ustaları”, Uluslararası Mimar Sinan Sempozyumu Bildirileri, (Ankara, 24-27 Ekim 1988), Türk Tarih Kurumu, Ankara, s.135-157.
Yaman B. (2007). Ahvâl-i Kıyâmet Yazmaları Resimlerinde Kıyâmet Sonrası Hayat, Edebiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 24, sayı:2, s. 217-234.