OSMANLI DONANMASINDA KADIRGALAR

Osmanlı donanması, uzun süre çağının en etkili donanmalarından birisiydi. Başlıca faaliyetleri; ülkenin deniz, kıyı ve su yollarını korumak, düşman donanmasına karşı koymak, kara ordusunun asker, ikmal ve savaş malzemelerini taşımak, düşmana ait denize komşu şehirleri denizden kuşatarak kara ordusuyla koordinasyon halinde fethetmekti. Osmanlı donanması, bu fonksiyonlarını başarıyla yerine getirdiği için kuruluş ve yükselme dönemlerinde devletin hızlı bir biçimde büyüyerek İstanbul, Kırım, Belgrad ve Kıbrıs gibi önemli kale ve şehirleri fethettiğini söylemek mümkündür. Osmanlı donanması; kalyete, kadırga, kalyon, şayka, uskuna, karamürsel gibi farklı hacim ve ağırlıkta gemilerden oluşuyordu. Bu gemiler birbiriyle bağlantılı farklı tersanelerde imal ediliyor ve farklı yerlerden temin edilen malzemelerle donatılıyordu. Bu gemiler içinde kadırgaların özel bir yeri vardı. Bu gemiler çok uzun bir zaman Osmanlı donanmasının ana savaş gemisi olarak görev yaptı. Bunun sebebini onun ana işlevine uygun geliştirilen inşa biçiminde aramak icap eder. Bu gemiler hafif tonajlı, en olarak dar ancak uzunluk olarak büyük ve direklerini indirerek kolayca saklanabilen gemilerdi. Bu yüzden sığ sulara girebilir, denizde ani manevralar yapabilir ve hızlı hareket ederek düşmanından kaçabilirdi. Kadırgaları anlamak Osmanlı donanmasını anlamaya katkı sağlayacaktır. Bu gemilerin teknik özelliklerini, personel sayısını, işlevlerini ve inşasında kullanılan malzemeleri tanımak onu anlamaya yardımcı olacaktır. Ayrıca bir kadırganın inşa aşamasından denize iniş aşamasına kadar geçen sürede gerçekleşen işbölümü ve organizasyonu kavramak Osmanlı devlet aklı hakkında ipuçları verecektir.

The Galleys In The Ottoman Navy

The Ottoman navy was one of the most effective navies of its era for a long time. Main activities; to protect the sea, coastal and waterways of the country, to oppose the enemy navy, to carry troops, replenishment and war materials of the land army, to conquer the neighboring cities belonging to the sea and to conquer in the coordination with the army. Since the Ottoman navy successfully accomplished these functions, it is possible to say that the state rapidly grew and conquered important fortresses and cities such as Istanbul, Crimea, Belgrade and Cyprus during the establishment and rise periods. Ottoman navy; It consisted of ships of different volumes and weights such as kalyete, galley, galleon, shayka, uskuna, karamursel. These ships were manufactured in interconnected shipyards and equipped with materials from different locations. The galleys had a special place in these ships. These ships served as the main battleship of the Ottoman navy for a very long time. The reason for this should be searched for in the form of a building that is developed according to its main function. These ships were light tonnage, the narrowest in length but large in length and could easily be stored by lowering their masts. Understanding the galleys will contribute to understanding the Ottoman navy. Recognizing the technical characteristics of these ships, the number of personnel, the functions and the materials used in the construction will help to understand it. In addition, from the construction phase of a galley to the landing stage, the division of labor and the organization to understand the Ottoman state will give clues about the mind.

___

  • A.DVNS.MHM.d.: 3, 5, 21, 76, 78, 80, 81, 83, 85, 88, 89, 90, 91, 92, 94, 95, 96, 105, 106, 108, 110,
  • A.DVNS.MHM.:,3, 5, 6, 7, 10, 12, 16, 18, 21, 23, 26, 27, 28, 35, 40, 46, 47, 53, 81, 94, 98, 103, 111,
  • AE.SABH I: 312
  • AE.SİBR.: 2
  • MAD.d.: 9848, 108
  • AYDIN, Yusuf Alperen, Sultanın Kalyonları, Küre Yayınları, I.Baskı, İstanbul, 2011
  • BOSTAN, İdris, Osmanlı Bahriye Teşkilatı:XVII.Yüzyılda Tersane-i Amire,Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2003
  • BOSTAN, İdris, Osmanlılar ve Deniz, Küre Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 2010,
  • ÇELEBİ, Katip, Tuhfetü'l-Kibar Fi Esfari'l Bihar, Kabalcı Yayınevi, I. Baskı, İstanbul, 2007,
  • GÜRÇAY, Lütfi, Gemici Dili, Deniz Basımevi,İstanbul, 1962,
  • KARAYAZGAN, Metin, Denizci Sözlüğü (Gemici Dili),Terimler Deyimler, 1981,
  • NUTKİ, Süleyman, Kamus-i Türki, Derleyen Mustafa Pultar,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2011,
  • ÖRENÇ, Ali Fuat, "Deniz Kuvvetleri ve Deniz Harb Sanayii," Dünya Savaş tarihi,Osmanlı Askeri Tarihi, 1792-1918, (Editör: Gültekin Yıldız),Timaş Yayınları, İstanbul, 2013,
  • ÖZTÜRK, Mustafa, “Osmanlı Dönemi Fiyat Politikası ve Fiyatların Tahlili”, Türkler, Cilt 10, Yeni Türkiye Yayınlar, Ankara, 2002,
  • PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, II. Cilt, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1983,
  • SAXENA, S. , 2014, The History Of Navies Around The World, Rosen Publishing, New York,
  • UZUNÇARŞILI, İ. , H. , 1988, Osmanlı Tarihi, IV. Cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,