ORTAÇAĞ’DA SEDD-İ İSKENDER VE ÇİN SEDDİ MUAMMASI

Gerçek temelleri Ortaçağ’da atılmamış olmasına rağmen, İskender Seddi veÇin Seddi hakkındaki efsaneler en çok bu çağda ortaya çıkmıştır. Yüzyıllar boyuncaİskender Seddi hakkındaki literatürün gelişmesine Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam isteristemez katkı sağlamıştır. Ancak bu üçlü etki, belirsizliğin giderilmesinden çokİskender’i gerçek karakterinden uzaklaştırmaya hizmet etmiştir. Tam aksine, Ortaçağ’daÇin Seddi hakkındaki kaynakların yetersizliği ise İskender Seddi’nden daha gerçekçiolan bu seddin sorgulanmasına neden olmuştur. Karmaşık da olsa İskender Seddi ileilgili literatür zenginliği ve Çin Seddi hakkındaki kaynakların sessizliği iki seddüzerindeki merakı yüzyıllarca canlı tutmuştur.

The Enigma of Great Wall of China and Sadd-i Iskandar in the Middle Ages

The legends of Sadd-i Iskandar and the Great Wall of China appeared chiefly in the middle ages, despite the fact that their actual foundations were not built in that time. For centuries, the literature on Sadd-i Iskandar has been unavoidably enhanced by some contributions of Judaism, Christianism and Islam. However, this triple impact would help Alexander get further away from its real character, rather than the elimination of uncertainty. Quite the contrary, the medieval resources about the Great Wall were so limited that this would be challenged although it is more realistic than Sadd-i Iskandar. The richness of the literature on Sadd-i Iskandar, despite its complexity, and the silence of the resources on Great Wall of China have kept the interest alive in the both walls.

PDF

___

Aerts, W. J., “Alexander the Great and Ancient Travel Stories”, Travel Fact and Travel Fiction, Brill, Leiden 1994, s. 30-38.
Akbari, Suzanne Conklin, “Alexander in the Orient: bodies and boundaries in the Roman de toute chevalerie”, Postcolonial Approaches to the European Middle Ages, Ed. Ananya Jahanara Kabir-Deanne Williams, Cambridge University Press, 2005.
Anderson, Andrew Runni, “Alexander at the Caspian Gates”, Transactions and Proceedings of the American Philological Association, Vol. 59, 1928, s. 130-163.
Atiya, Aziz S., The Crusade in the Latter Middles Ages, Methuen & Co, London 1938.
Berend, Nora, “How Many Medieval Europes? The ‘Pagans’ of Hungary and Regional Diversity in Christendom”, The Medieval World, Ed. P. Linehan-J. L. Nelson, Routledge, 2001, s. 77-92.
Berend, Nora, “Hungary, the Gate of Christendom”, Medieval Frontiers: Concepts and Practices, ed. David Abulafia and Nora Berend, Ashgate Publishing Company, 2002, s. 195-215.
Berend,Nora, At the Gate of Christendom: Jews, Muslims and ‘Pagans’ in Medieval Hungary, c. 1000-c. 1300, Cambridge University Press, 2001.
Bosworth, A. B., Alexander and the East: The Tragedy of Triumph, Clarendon Press, Oxford 2004.
Bosworth, A. B., Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri: Fetih ve İmparatorluk, Dost Kitabevi, Ankara 2005.
Brosius, Maria, “Alexander and the Persians”, Brill’s companion to Alexander the Great, Ed. Joseph Roisman, Brill, Leiden 2003, s. 169-193.
Budge, E. A. Wallis, (ed.), The History of Alexander, Being the Syriac Version of the Pseudo-Callisthenes, Cambridge University Press, 1889.
Carpini (Johann de Plano Carpini), Moğol Tarihi ve Seyahatname 1245- 1247, Çev. Ergin Ayan, Derya Kitabevi, Trabzon 2001.
Chan, Hok-lam, “Chinese Official Historiography at the Yüan Court: The Composition of the Liao, Chin and Sung Histories”, China under Mongol Rule, Ed. John D. Langlois, Princeton University Press, 1981, s. 56-106.
Cihan, Cihad, “Türk Akınlarına Karşı Sasanilerin İnşa Ettiği Gürgan Seddi (Sedd-i İskender)”, Turkish Studies, Vol. 10/5, 2015, s. 107-130.
Czegledy, K., “The Syriac Legend Concerning Alexander the Great”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol. 7, No. 2/3,1957, s. 231-249.
Çelebi, İlyas, “Ye’cûc ve Me’cûc”, TDV. İA., C. 43, 2013, s. 373-375.
De Rachewiltz, Igor, “Marco Polo Went to China”, Zentralasiatische Studien, 27, 1997, s. 34-92.
Doğaner, Suna, “Büyük İskender: Coğrafyacı Bir Savaşçı Kral”, Türk Coğrafya Dergisi, S. 48, İstanbul 2007, s. 19-58.
Droysen, Büyük İskender Tarihi, Çev. Bekir Sıtkı Baykal, Dharma Yayınları, 2007.
Dunlop, D., “Bâb al-Abwâb”, The Encyclopaedia of Islam (New Edition), Vol. I, Ed. H. A. R. Gibb-J. H. Kramers-E. L. Provençal-J. Schacht, Leiden 1986, s. 835-836.
Eberhard, W., “Eski Çin Kültürü ve Türkler”, Çev. İkbal Berk, DTCF Dergisi, C. 1, S. 4, 1943, s. 19 29.
Eberhard, W., Çin Simgeleri Sözlüğü, Çev. A. Kazancıgil-A. Bereket, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2000.
Flavius Arrianos, İskender’in Seferi (Aleksandrou Anabasis), Çev. Furkan Akderin, Alfa Yayınları, İstanbul 2005.
Franke, Herbert, “Sino-Western relations under the Mongol Empire”, China Under Mongol Rule, Ashgate, 1994, s. 49-72.
Fredricksmeyer, Ernst, “Alexander the Great and Kingdom of Asia”, Alexander the Great in fact and fiction, Ed. A. B. Bosworth-E. J. Baynham, Oxford University Press, 200, s. 136-166.
Helleiner, E.-Kirshner, J. (Der.), Yeni Çin Seddi: Çin’in Uluslararası Para İlişkilerinde Güç ve Siyaset, Koç Üniversitesi Yayınları, 2018.
Hiatt, Alfred, “Mapping the Ends of Empire”, Postcolonial Approaches to the European Middle Ages, Ed. Ananya Jahanara Kabir-Deanne Williams, Cambridge University Press, 2005.
İbn Haldun, Mukaddime, Haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yayınları, İstanbul 2016.
İbn Havkal, Sûrat el-Arz, Çev. Ramazan Şeşen, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2014.
İbn Hurdazbih, el-Mesâlik ve’l-Memâlik (Yollar ve Ülkeler Kitabı), Çev. M. Ağarı, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2008.
İstahri, Mesâlikü’l-Memâlik (Ülkelerin Yolları), Çev. M. Ağarı, Ayışığı Kitapları, İstanbul 2015.
Phillips, J. R. S., The Medieval Expansion of Europe, Oxford University Press, New York 1988.
Jensen, Jørgen, “The World’s Most Diligent Observer,” Asiatische Studien, 51, 1997.
Juliano, Annette, Treasures of China, Richard Marek Publishers, New York 1981.
Kazvinî, Hamdullâh Müstevfî, Nûzhet’ül Kûlûb, neşr. G. Le Strange, Leiden 1915.
Kazvînî, Zekeriyyâ b. Muhammed, Âsârü’l-bilâd ve ahbârü’l-ibâd, neşr. Mîr Haşim-i Muhaddis, Tahran 1373.
Lendering, Jona, Büyük İskender, Çev. Burak Sengir, Kitap Yayınevi, İstanbul 2009.
Lovell, Julia, Çin Seddi, Dünyaya Karşı 3000 Yıl, Çev. Yasin Kara, NTV Yayınları, İstanbul 2008.
Mansel, Arif Müfid, Ege ve Yunan Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2011.
Marco Polo, Dünyanın Hikaye Edilişi, C. I, İthaki Yayınları, İstanbul 2003.
Martinez, Francisco Javier, Eastern Christian Apocalyptic Tradition in the Early Muslim Period, Catholic University, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), 1985.
Mesudî, Murûc ez-Zeheb (Altın Bozkırlar), Çev. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2014.
Monferrer-Sala, Juan Pedro, “Alexander the Great in the Syriac Literary Tradition”, A Companion to Alexander Literature in the Middle Ages, Ed. Z. David Zuwiyya, Brill, Leiden 2011, s. 41-72.
Montaigne, Denemeler, Çev. Sabahattin Eyüboğlu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2013.
Mosse, Claude, Büyük İskender, Çev. Nuriye Yiğitler, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul 2005.
Muhammedoğlu, Aliyev Salih, “Derbend”, TDV. İA., C. 9, 1994, s. 164-166.
Mukaddesî (Makdisî), Ahsenü’t-Takâsîm, Çev. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2015.
Okay, Bülent, “Çin Seddi’nin Yapılış Nedeni Hakkında Değişik Bir Görüş”, Belleten, C. LVII, S. 218, 1993, s. 27-39.
Öztürk, Mustafa, “Zülkarneyn”, TDV. İA., C. 44, 2013, s. 564-567.
Öztürk, Mustafa, “Zülkarneyn Kıssası”, Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 2, 2014, s. 7-31.
Pala, İskender, “Sedd-i İskender”, TDV. İA., C. 36, 2009, s. 276-277.
Plutarkhos, Paralel Yaşamlar, İskender ve Caesar, Çev. Furkan Akderin, Alfa Yayınları, İstanbul 2007.
Roux, Jean Paul, Orta Asya Tarih ve Uygarlık, Çev. L. Arslan, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2006.
Rubruk (Ruysbroeckli Willem), Mengü Han'ın Sarayına Yolculuk 1253–1255, Ed. Peter Jackson-David Morgan, Çev. Z. Kılıç, Kitap yayınevi, İstanbul 2010.
Simon De Saint Quentin, Bir Keşiş’in Anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248, Çev. E. Özbayoğlu, DAKTAV, Antalya 2006.
Şehrezûrî, Şemsüddîn Muhammed b. Mahmûd, Nüzhetü’l-Ervâh ve Ravzatü’l-Efrâh (Bilgelerin Tarihi ve Özdeyişleri), Çev. Eşref Altaş, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul 2015.
Taşağıl, Ahmet, “Türk”, TDV. İA, C. 41, 2012, s. 467-474.
Türe, İskender, Zülkarneyn, Kur’an’da Uzaya Seyahati Anlatılan İnsan, Ötüken Neşriyat, 2018.
Van Donzel, Emeri-Schmidt, Andrea, Gog and Magog in Early Syriac and Islamic Sources, Brill, 2009.
Wood, Frances, Did Marco Polo go to China?, Westview Press, London 1995.
Wright, John Kirtland, The Geographical Lore of The Time of The Crusade, American Geographical Society, New York 1925.
Zambrini, Andrea, “The Historians of Alexander the Great”, A Companion to Greek and Roman Historiography, Vol. I, Ed. John Marincola, Blackwell Publishing, 2007, s. 210-220.