ÖĞRETMEN GÜÇLENDİRME İÇİN ÖĞRETMEN GÜÇSÜZLÜĞÜNÜ ANLAMA

Bu nitel araştırma öğretmen güçsüzlüğünün kaynaklarını ve duyuşsal bileşenlerini öğretmen görüşlerine dayalı olarak belirlemeye çalışır. Bu sayede öğretmen güçlendirme için geliştirilecek politika ve uygulamalara farklı bakış açıları sunar. Açıklayıcı durum çalışması olarak desenlenen araştırmanın katılımcılarını maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenen, Kilis ilinde görev yapan 20 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ve kapalı uçlu soru formuyla toplanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formunda katılımcı öğretmenlere sınıf içinde, okul içinde ve mesleğe bağlı olarak sosyal hayatlarında yaşadıkları güçsüzlük duyguları üzerine sorular sorulmuştur. Kapalı uçlu soru formunda ise katılımcı öğretmenlere güçsüzlük yaşadıkları durumlarda deneyimledikleri duygular sorulmuştur. Verilerin analizinde içerik analizi ve frekans analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda; mesleğin statüsü ve özellikleri, okul kültürü ve iklimi, okul müdürlerinin yönetim tarzı, öğrenci özellikleri, okul koşulları ve kaynaklar, veli tutum ve davranışları, eğitim ve öğretmen politikaları, bireysel faktörler bağlamında mesleki yeterlik ve iş aile çatışması öğretmen güçsüzlüğüne yol açabilecek faktörler olarak belirlenmiştir. Ayrıca araştırma bulguları güçsüzlük yaşanan duruma bağlı olarak kadercilik, boyun eğme, geri çekilme ve kaygı duygularının öğretmen güçsüzlüğünün duyuşsal bileşenleri olduğunu göstermektedir.

___

Abaslı, K. (2018). Örgütsel dışlanma, işe yabancılaşma ve örgütsel sinizm İlişkisine yönelik öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Enstitüsü.

Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. &Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri.Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(3), 151-166.

Altınkurt, Y., Anasız, B. T. &Ekinci, C. E. (2016). Öğretmenlerin yapısal ve psikolojik güçlendirilmeleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki.Eğitim ve Bilim,41(187), 79-96.

Amundsen, S., &Martinsen, Ø. L. (2014). Empowering leadership: Construct clarification, conceptualization, and validation of a new scale.The Leadership Quarterly,25(3), 487-511.

Apple, M. W.& Teitelbaum, K. (1986). Are teachers losing control of their skills and curriculum?.J. Curriculum Studies,18(2), 177-184.

Argon, T. (2015). Öğretmenlerin sahip oldukları duygu durumlarını okul yöneticilerinin dikkate alıp almamalarına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 377-404.

Asıcı, E. &İkiz, F. E. (2019). Okulda öznel iyi oluşun okul iklimi ve öz-yeterlik açısından yordanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 621-638. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2018038523.

Aybek, E.C. (2019).Durum çalışması. (Çev. Ed. A.Arı). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleriiçinde (323-346). Eğitim yayınevi.

Babaoğlan, E., Çelik, E. & Nalbant, A. (2018). İdeal öğrenci velisi üzerine nitel bir çalışma.e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi,9(1), 51-65.

Bandura, A. (1983). Self-efficacy determinants of anticipated fears and calamities.Journal of Personality and Social Psychology,45(2), 464-469.

Beck, T. A. (2005). Bilissel Terapi ve Duygusal Bozukluklar. (A. Turkcan, Çev.).Literal yayıncılık.

Blase, J. &Blase, J. (1997). The micropolitical orientation of facilitative school principals and its effects on teachers’ sense of empowerment.Journal of Educational Administration, 35(2), 138-164.

Bogler, R. &Nir, A. E. (2012). The importance of teachers' perceived organizational support to job satisfaction: What's empowermentgot to do with it?.Journal of Educational Administration,50(3), 287-306.

Bogler, R. &Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools.Teaching and Teacher Education,20(3), 277-289.

Bugay, A. &Demir, A. (2011). Psychometric properties of the Turkish version of trait shame and guilt scale.Eurasian Journal of Educational Research,45, 17-30.

Creswell, J. W. (2017).Nitel Araştırmacılar İçin 30 Temel Beceri. (Çev. H. Özcan). Anı yayıncılık.

Çalışıcı Çelik, N. & Kıral, B. (2018). Öğretmenlik mesleğine saygıya ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri.Electronic Turkish Studies,13(27), 405-432.

Dağlı, A. &Bünyamin, H. A. N. (2017). Öğretmen görüşlerine göre Diyarbakir ili eğitim sorunlari ve çözüm önerileri.Electronic Journal of Education Sciences,6(12), 108-124. Dash, S. S. & Vohra, N. (2019). The leadership of the school principal: Impact on teachers’ job crafting, alienation and commitment.Management Research Review,42(3), 352-369.

Dean, D. G. (1961). Alienation: Its meaning and measurement.American Sociological Review, 26(5) 753-758.

Demir, M. K. &Açar, S. (2011). Kaynaştırma eğitimi konusunda tecrübeli sınıf öğretmenlerinin görüşleri.Kastamonu Eğitim Dergisi,19(3), 719-732.

Duman, Ş. (2018).Ortaöğretim Öğretmenlerinde Psikolojik Güçlendirmenin Yordayıcıları Olarak Yapısal Güçlendirme Yöneticiye Güven ve Lider-Üye Etkileşimi.Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Erjem, Y. (2005). Eğitimde yabancılaşma olgusu ve öğretmen: lise öğretmenleri üzerine sosyolojik bir araştırma.Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,3(4), 395-417.

Fullan, M. (2001). Leading in a Culture of Change. Jossey-Bass.Fuller, C., Goodwyn, A. &

Francis-Brophy, E. (2013). Advanced skills teachers: Professional identity and status.Teachers and Teaching,19(4), 463-474.

Gibbs, G. R. (2007) Analyzing Qualitative Data (Book 6 of The SAGE QualitativeResearch Kit). Sagepublication.

Schreier, M. (2014).Qualitative content analysis. U. Flick (Ed). IntheSAGE Handbook of Qualitative Data Analysis (170-184).Sage publication.

Goddard, R. D. (1998).The Effects of Collective Teacher Efficacy on Student Achievement in Urban Public Elementary Schools. Unpublished doctoral dissertation, The Ohio State University.

Hargreaves, A. (1998) The emotional practice of teaching, Teaching and Teacher Education, 14(8), 835–854.

Hoy, W. K. (1972). Dimensions of studentalienation and characteristics of public high schools.Interchange,3(4), 38-52.

Isherwood G. B. &Hoy. W. K. (1973). Bureaucracy, powerlessness and teacherwork values. The Journal of Educational Administration, 11(1), 124-138.

İhtiyaroğlu, N. (2017). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin öğretmen motivasyonu üzerindeki etkisi.Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7(2), 361-378.

Jiang, Y., Li, P., Wang, J. &Li, H. (2019). Relationships between kindergarten teachers’ empowerment, job satisfaction, and organizational climate: a Chinese model.Journal of Research in Childhood Education,33(2), 257-270.

Kahveci, G. &Demirtaş, Z. (2014). Örgüt kültürünün örgütsel yabancılaşmaya etkisi örgütsel güvenin aracılık rolü.Turkish Journal ofEducational Studies,1(3), 27-62

Karataş, A. &Kınalıoğlu, İ. H. (2018). Köy okullarında çalışan sınıf öğretmenlerinin sorunları.Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(3), 207-220.

Kaya, M. F. &Alım, M. (2015). Coğrafya öğretmenlerinin stres kaynakları.Doğu Coğrafya Dergisi,20(34), 171-186.

Kaya, Ç. &Altınkurt, Y. (2018). Öğretmenlerin psikolojik sermayeleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkide psikolojik ve yapısal güçlendirmenin rolü.Eğitim ve Bilim,43(193), 63-78.

Kıral, B. (2019). Eğitim yönetiminde öğretmen güçlendirme. N. Cemaloğlu, M. Özdemir (Ed.), Eğitim yönetimi(627-664). Pegem akademi.

Kelchtermans, G. (1996). Teacher vulnerability: Understanding its moral and political roots.Cambridge Journal of Education,26(3), 307-323.

Konczak, L. J., Stelly, D. J. &Trusty, M. L. (2000). Defining and measuring empowering leader behaviors: Development of an upward feedback instrument.Educational and Psychological Measurement,60(2), 301-313.

Konan, N. &Çelik, O. T. (2017). Okul müdürlerinin güçlendirici liderligine ıliskin ögretmen algisi/teacher perception on the empowering leadership of school principals.BartınÜniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi,6(1), 322-335.

Laschinger, H. K.S., Finegan, J., Shamian, J. &Wilk, P. (2001). Impact of structural and psychological empowerment on job strain in nursing work settings: expanding Kanter’s model.JONA: The Journal of Nursing Administration,31(5), 260-272.

Lazarus, R. S. (1991). Cognition and motivation in emotion.American Psychologist,46(4), 352.

Lee, A. N. &Nie, Y. (2013). Development and validation of the school leader empowering behaviours (SLEB) scale. The Asia-Pacific Education Researcher 22(4), 485-495.

Lee, A. N. &Nie, Y. (2014). Understanding teacher empowerment: Teachers' perceptions of principal's and immediate supervisor's empowering behaviours, psychological empowerment and work-related outcomes.Teaching and Teacher Education,41, 67-79.

Limon, İ. (2019). Eğitim örgütlerinde değişim yorgunluğu, eğitim politikaları bağlamında moral yitimi ve iş performansı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.

Maeroff, G. I. (1988). The empowerment of teachers: Overcoming the crisis of confidence. Teachers College press.

Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma:Desen veUygulama için bir Rehber.(Çev. Ed: S.Turan). Nobel akademik yayıncılık.

Miles M.B.&HubermanA.M.(1994).Qualitative Data Analysis. Sage Publications.

Mutluer, Ö. & Yüksel, S.(2019).The social statusof teaching profession: A phenomenological study. Journal of Teacher Education and Educators,8(2), 183-203.

Otto, L. B. &Featherman, D. L. (1975). Social structural and psychological antecedents of self-estrangement and powerlessness.American Sociological Review, 40(6) 701-719.

Özdemir, S. (2012). İlköğretim okullarında okul kültürü ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki.Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,4(4), 599-620.

Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çeviri Editörleri: M. Bütün veS.B Demir).Pegem akademi.Plutchik, R. (1962). The Emotions: Facts, Theories and a New Model. Crown Publishing Group/Random House.

Sayers, S. (2011). Alienation as a critical concept.International Critical Thought,1(3), 287-304.

Schermuly, C. C., Schermuly, R. A. &Meyer, B. (2011). Effects of vice-principals' psychological empowerment on job satisfaction and burnout.International Journal of Educational Management, 25(3), 252-264.

Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation.American Sociological Review, 24(6), 783-791.

Seeman, M.(1991). Alienation andanomie,in Measures of Personality and Social Psychological Attitudes, (Academic Press, pp. 291–371).

Seeman, M. (1972). The signals of'68: alienation in pre-crisis France.American Sociological Review, 37(4), 385-402.

Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü.Eğitim ve Bilim,35(156), 142-159.

Sharma, P. N. &Kirkman, B. L. (2015). Leveraging leaders: A literature review and future lines of inquiry for empowering leadership research.Group & Organization Management,40(2), 193-237.

Short, P. M.& Rinehart, J. S. (1992). School participant empowerment scale: Assessment of level of empowerment within the school environment. Journal of Educational and Psychological Measurement, 52, 951–960.

Soza, J. (2015). Teacher Alienation: Reconceptualizing the Educational Work Environment the Faculty of the School of Education.Unpublished doctoral dissertation, Loyola Marymount University.

Sprague, J. (1992). Critical perspectives on teacherempowerment. Communication Education,41(2), 181-203.

Şenaras, B. &Çetin, Ş. (2018). Okul müdürleri ile öğretmenlerin algılarına göre ilk ve ortaokullarda veli baskısı: nitel bir araştırma.Milli EğitimDergisi,47(220), 157-176.

Taştan, S. B. (2013). The relationship between psychological empowerment and psychological well being: the role of self-efficacy perception and social support.Öneri Dergisi,10(40), 139-154.

TenHouten, W. D. (2016). The emotions of powerlessness.Journal of Political Power,9(1), 83-121.

Tsang, K. K. (2018).Teachers' Work and Emotions: A Sociological Analysis. Routledge.

Tsang, K. K. (2019). Teachers as disempowered and demoralised moral agents: School board management and teachers in Hong Kong.British Journal of Educational Studies,67(2), 251-267.

Tuncer, M. (2012). Türkiye’deki kadrosuz öğretmen istihdamının kadrosuz istihdam edilen öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi.Gaziantep University Journal of Social Sciences,11(3), 797-818.

Yildirim, A. & Simsek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.Seçkinyayıncılık.

Yin, R. K. (2015).Qualitative Research from Start to Finish. Guilford publications.

Yurdakul, S., Gür, B. S., Çelik, Z., Kurt, T. &Olçum, A. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü. Eğitim-Bir-Sen stratejik araştırmalar merkezi.