NEDENLERİYLE 1980-2010 YILLARI ARASINDA YAPILAN GENEL SEÇİMLERİN TÜRKİYE'DE BÜTÇE AÇIKLARINA ETKİSİ

Bu çalışmada 1980-2010 yılları arasında Türkiye’de gerçekleştirilen milletvekili genelseçimlerindeki, seçim ekonomisi uygulamalarının bütçe açıkları üzerindeki etkisi trendanalizi ile ele alınmaya çalışılmıştır. Öncelikle bütçe açıkları ile ilgili olarak teorikbilgilere yer verilmiş sonrasında 1980-2010 yılları arasındaki seçim dönemlerinde kamuharcamaları, kamu gelirleri ve bütçe açığı değişkenleri ele alınarak seçim ekonomisiuygulamaları ayrıntılı olarak analiz edilmiştir. 1980-2010 yılları arası ekonomik analizyapılırken yıllar arasındaki ilişkinin daha rahat görülmesi amacıyla seçim dönemlerigenelde beşer yıllık dönemler itibariyle alınmıştır. Böylelikle seçim öncesi ve seçimsonrası dönemlerdeki değişkenler net olarak görüldüğünden, o dönem hakkındaki seçimekonomi uygulaması hakkında daha gerçekçi bilgiler elde edilmiştir. Gerek kamuharcamaları gerekse kamu gelirleri bileşenleri itibariyle analiz edildiğinde her seçim döneminde farklı sonuçlar elde edilmiştir. Bununla birlikte seçim dönemlerinde kamuharcamaları kullanılarak popülist politikalar uygulanmıştır. Kamu harcamaları içerisindeözellikle seçim dönemlerinde transfer harcamaları ve cari harcamaların artırılması entipik seçim ekonomisi uygulaması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte bazıseçim dönemlerinde kamu gelirleri araçları da seçim ekonomisi uygulaması olarakiktidarlar tarafından kullanılmıştır. Özetle seçim dönemlerinin çoğunda iktidarlar kamuharcamalarını artırıp kamu gelirlerini azaltma yoluyla seçim ekonomisi uygulamışlardır.

The Effect of the General Elections Held Between 1980-2010 on the Budget Deficit in Turkey for the Reasons

In this study, the effect of election economy practices on the budget deficits in the general elections held in Turkey between 1980 and 2010 has been tried to be discussed with trend analysis. First of all, theoretical information about the budget deficits is given, and then the election economics practices are analyzed in detail by considering the variables of public expenditures, public revenues and budget deficit in the election periods between1980-2010. While conducting the economic analysis between 1980 and 2010, election periods are generally taken as five-year periods in order to see the relationship between the years more easily. Thus, since the variables in the pre-election and postelection periods are clearly seen, more realistic information about the election economy practice about that period is obtained. When analyzed in terms of both public expenditures and public revenues, different results were obtained in each election period. However, populist policies were implemented by using public expenditures during election periods. Increasing transfer expenditures and current expenditures among public expenditures, especially during election periods, is the most typical election economy practice. However, in some election periods, public revenue tools were also used by the governments as an election economy application. In summary, in most of the election periods, governments have implemented electoral economy by increasing public expenditures and reducing public revenues.

___

  • Akiş, E., Kaya Soyyiğit, S. & Çağlar, Ü. (2011). Türkiye’de 2000 sonrası uygulanan maliye politikaları, Ed: Alpaydın Yusuf ve Tunalı Halil, 2000 Sonrası Türkiye İktisadının Değişimi içinde, s.122, İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
  • Alesina, A., Londregan, J., & Rosenthal, H. (1991). A Model of The Political Economy of The United States. NBER Working Paper, 12-33.
  • Balyemez, A. S. (2008). Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Seçim Ekonomisi Uygulamalarının Kamu Maliyesine Yansımaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Devlet Planlama Teşkilatı. (2004). 2003 Ekonomik ve Sosyal Göstergeler.
  • Egeli, H. (1999). Gelişmiş Ülkelerde Bütçe Açıkları. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 63.
  • Erdoğan, S. (2004), Siyaset-Ekonomi İlişkileri. Değişim Yayınları.
  • Hatiboğlu, Z., Aysan, M. (1994). Türkiye Ekonomisinde 1994 Bunalımı. Beta Yayımcılık.
  • Kabadayı, B. (2013). Konjonktür Dalgalanmaları ve Ekonomik Krizler Perspektifinde Dünya Ekonomileri ve Türkiye: Uygulama ve Analiz. Nobel Yayınevi.
  • Karagöl, E. T. (2013). AK Parti Dönemi Türkiye Ekonomisi. SETA (Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı) Yayınları, 11.
  • Karakurt, B., & Akdemir, T. (2010). Kurallı maliye politikası: Türkiye’de kurallı Maliye politikası örnekleri. Maliye Dergisi, 246-256.
  • Karluk, R. (2009). Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisi’ nde Yapısal Dönüşüm. Beta Yayımcılık.
  • Şahin, H. (2009). Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişimi-Bugünkü Durumu. Ezgi Kitabevi.
  • Şen, H., Sağbaş İ. & Keskin A. (2007). Bütçe Açıkları ve Açık Finansman Politikası Teori ve Türkiye Uygulaması. Orion Kitabevi.
  • Şimşek, H. A. (2007). Türkiye’de 2000 Sonrasında Uygulanan İstikrar Programlarının Kamu Maliyesine Etkileri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 61.
  • T. C. Maliye Bakanlığı (2003). Yıllık Ekonomik Rapor 2002, 75-76
  • T. C. Maliye Bakanlığı (2007). Yıllık Ekonomik Rapor 2006, 54
  • T. C. Maliye Bakanlığı (2008). Yıllık Ekonomik Rapor 2007, 60
  • Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (2001)., Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı. Ankara, 4-6.
  • Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği (1983). 1984’e girerken Türkiye ekonomisi başlıca sorunlar ve öneriler, 21.
  • TÜSİAD (1996). 1996 Yılına Girerken Türkiye Ekonomisi. TÜSİAD, 33-34.
  • Yılmaz, B. E. & Susam N. (2001). Türkiye’de Kamu Harcamalarının GSMH İçindeki Payının Analizi ve Ülkeler Arası Karşılaştırma. XVI. Türkiye Maliye Sempozyumu, 421-422.