MONDROS ATEŞKESİNDEKİ HABERLEŞME ENGELİNİN AŞILMA TEŞEBBÜSÜ: 23. FIRKA ÖRNEĞİ

Mondros Ateşkes antlaşması, Osmanlı Devleti için tam bir teslimiyet ve yıkım antlaşması olmuştur. Antlaşmanın 12. maddesinin; ilk 6-7 ay zarfında tümen sıfatı taşıyan bir askeri birlik üzerinden değerlendirilmesi, mukavemet hareketinin şartlarının ne kadar hassas bir ortamda gerçekleştirildiğini ortaya koymaktadır. Haberleşme hükmü, şüphesiz, Türklerin muhtemel karşı hamlelerini engellemek, önceden bilgi sahibi olmak gibi amaçlarla Ateşkes Antlaşması içine yerleştirilmiştir. Savaş halinin sona ermesinden dolayı ordunun düzeni ve sayısında değişim yaşanması kaçınılmazdı. Ateşkes hükümlerine göre hızla küçültülmek zorunda kalınan ordunun, İtilaf devletlerinin dikkatini çekmeden iskeletinin korunmasına çaba sarf edilmiştir. Türk Ordusu içinde 23. Fırka'nın hareketleri, personelinin tasfiyesi ve takviyesinde haberleşme unsuru dikkate alınarak görevlendirmeler yapılmıştır. 30 Ekim 1918 tarihinden Mayıs 1919 ortalarına kadar 23. Fırka'daki faaliyetler, bağımsızlık mücadelesi içinde askeri iletişimin güvenli ve hazır bir kaynağı olmuştur.

Attempt of Communication Limitation in Mondros Cease-fire: The 23th Divisional of Example

Mondros Cease-fire Agreement, the Ottoman Empire was a complete surrender and destruction agreement. Article 12 of the Treaty; the evaluation of the military unit over the first 6-7 months on the basis of divisions reveals how sensitive the conditions of the resistance movement are. The clause of communication has, of course, been placed in the Treaty of Truce for the purpose of preventing the possible counter-actions of the Turks and of having knowledge in advance. It was inevitable that there was a change in the order and number of the army due to the end of the war. The army, which had to be scaled down rapidly according to the cease-fire provisions, made efforts to protect its skeleton without paying attention to the victorious states. Within the Turkish Army, the movements of the 23th Divisional Departments were made taking into consideration the elements of communication and the liquidation of the personnel. From the 30th October 1918 until the mid-May 1919, the activities in the 23th Division have become a safe and ready source of military communication in the struggle for independence.

___

  • ATASE Arşivi
  • Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi
  • Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi
  • Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi
  • Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi
  • Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
  • Harp Tarihi Vesikaları Dergisi
  • Hukuk Gündemi (Hatay)
  • Minber
  • Yenigün
  • Yeni Türkiye
  • Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi
  • Tarih Okulu
  • Taşpınar (Afyonkarahisar)
  • Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi
  • 21. Yüzyıl
  • www.ata.tsk.tr/ 05_ataturke_bakis/ makaleler.
  • Ahmed Saib, Şark Meselesi, (Haz. Saadettin Yağmur Gömeç), Berikan Yay., Ankara Aralık 2014.
  • AKCÜRE, Ülkü, "Afyonkarahisar'ın İstiklal Savaşımızdaki Tarihi Nasıl Yazılır?", Taşpınar, nr. 5, 2010, ss. 16-19.
  • AKCÜRE, Ülkü, "İstiklal Savaşı'nda Erkmen", Her Yönüyle Erkmen, Erkmen Belediyesi Yay., Afyonkarahisar Aralık 2008, ss. 120-129.
  • AKKOYUN, Turan, "Bağımsızlığın Fedakarlık, Miras ve Sorumluluk Ahidi: Misak-ı Milli", Yeni Türkiye¸ nr., Ocak-Şubat 2017, ss. 163-174.
  • ALP, İlker, Şark Meselesi veya Emperyalizmin Türk Politikası, Trakya Üniversitesi Yay., Edirne 2008.
  • ALŞAN, Reşat, "Cumhuriyetimizin Kuruluşu ve İlk Onbeş Yılında PTT İşletmesi", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, VI, nr. 17, Mart 1990, ss. 391-419.
  • Analog ve Sayısal Haberleşme, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara 2011.
  • APAK, Rahmi, İstiklal Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu?, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1990.
  • ARI, Kemal, "İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye'nin PTT Alanında Yatırımları", Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XIII, nr. 27, Güz 2013, ss. 167-184.
  • ATATÜRK, Kemal, Nutuk, III, Vesikalar, 10. b., Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları, İstanbul 1969.
  • Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, II, 2. b., Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yay., Ankara 1959.
  • "Atatürk ve Hatay", Hukuk Gündemi (Hatay) Atatürk Özel Sayısı, 2013, ss. 108-113.
  • Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, IV, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 2006
  • BAYUR, Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, III/4, Ankara 1989.
  • BELEN, Fahri, Türk Kurtuluş Savaşı, 2. b., Ankara 1983.
  • CRISS, Bilge, İşgal Altında İstanbul, 2.b., İletişim Yay., İstanbul 1994.
  • ÇELEBİ, Mevlüt, "Milli Mücadele'de Ankara Hükümeti'nin İtalya Politikasındaki Ana Unsur: Misak-ı Milli", Yeni Türkiye¸ nr., Ocak-Şubat 2017, ss. 1311-1320.
  • ÇELİK, Kemal, "Milli Mücadele'de İç İsyanlar, Vatana İhanet Kanunu ve İstiklal Mahkemeleri", Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, nr. 40, Kasım 2007, ss. 569-613.
  • DAŞDEMİR, Latif, "Afyonkarahisar'da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Faaliyetleri", VI. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri 10-11 Ekim 2002, Afyon Ocak 2003, ss. 87-109.
  • DAVİSON, Roderic H., "Osmanlı İmparatorluğu'na Elektrikli Telgrafın Girişi", (Trc. Durdu Mehmet Burak), Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, nr. 14, 2003, ss. 347-386.
  • ERİM, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasî Tarih Metinleri, I, Osmanlı İmparatorluğu Antlaşmaları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., Ankara 1953.
  • GORYANOF, Sergey, Rus Arşiv Belgelerine Göre Boğazlar ve Şark Meselesi, Ötüken Nşr., İstanbul 2006.
  • GÖLEN, Zafer, Şark Meselesi ve Millî Mücadele, Fakülte Kitabevi Yay., Isparta 2012.
  • HOURIE, Paul, Türkiye Nasıl Paylaşıldı? Kaynarca Muahedesi'nden Son Felaketimize Kadar Şark Meselesi, (Haz. Emre Gör), DBY Yay., İstanbul Nisan 2016.
  • İLGAZİ, Abdullah, "İstanbul Hükümeti'nin Propaganda Faaliyetleri ve Yeni Gazete", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XVIII; nr. 53, Temmuz 2002, ss. 471-490.
  • İRTEM, Süleyman Kâni, Şark Meselesi: Osmanlı'nın Sömürgeleşme Tarihi, (Haz. Osman Selim Kocahanoğlu) Temel Yay., İstanbul 1999.
  • İstiklal Harbi'mizde PTT, PTT Genel Müdürlüğü Yay., Ankara 2009.
  • JAESCHKE, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, I, 30 Ekim 1918 - 11 Ekim 1922, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1970.
  • KARABEKİR, Kazım, Paşaların Hesaplaşması: İstiklal Harbine Neden Girdik, Nasıl Girdik, Nasıl İdare Ettik, (Haz. İsmet Bozdağ), İstanbul 1992.
  • KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, IX, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1999.
  • KAYMAZ, İhsan Şerif, "Mondros: Bir Ateşkesin Tahlili", 21. Yüzyıl, Kasım-Kasım 2008, ss. 239-268.
  • KEMAL, Cemal, "Mustafa Kemal'in Mondros Mütarekesi'ne Tepkisi", Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, nr. 46, Güz 2010, ss. 367-400.
  • KOCATÜRK, Utkan, Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 1999
  • KOLOĞLU, Orhan, Aydınlarımızın Bunalım Yılı 1918 Zafer-i Nihaiden Tam Teslimiyete, İstanbul 2000.
  • Mustafa Kâmil Paşa, Şark Meselesi, (Trc. Mustafa Özcan), Ark Yay., İstanbul 2016.
  • ÖKSÜZ, Hikmet, "Misak-ı Milli: Bir Reel Politik Yansıması", Yeni Türkiye¸ nr., Ocak-Şubat 2017, ss. 680-692.
  • POLAT, Hasan Ali, "Mondros Mütarekesi'ni Müteakip, İşgallere Karşı Marmara Ahalisinin Tepkisi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, III, nr. 11, Bahar 2010, ss. 478-487.
  • POLAT, Zelkif, "Milli Mücadele Yıllarında Afyonkarahisar", Anadolu'nun Kilidi Afyon, Afyon Valiliği Yay., Afyon 2004, ss. 113-131.
  • PROAKIS, John G., Digital Commünications, 3. Edition, New York 1995.
  • QUALTER, Terence H., "Propaganda Teorisi ve Propagandanın Gelişimi", (Trc. Ünsal Oskay), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, , XXXV, nr. 1, 1980.
  • SARICA, Murat, Birinci Dünya Savaşından Sonra Avrupa'da Barışı Kurma ve Sürdürme Çabaları, Siyasal Bilimler Fakültesi Yay., İstanbul 1982.
  • SARIHAN, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, I, Mondros'tan Erzurum Kongresi'ne, 2.b., Öğretmen Yay., Ankara Temmuz 1986.
  • SARIHAN, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, II, Erzurum Kongresi'nden TBMM'ye, Öğretmen Dünyası Yay., Ankara Nisan 1984.
  • SOFUOĞLU, Adnan, "Mondros Mütarekesi Sonrasında Kocaeli Yarımadası'nda Milli Teşkilatlanma: Yahya Kaptan Olayı", Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu 2-4 Mayıs 2014, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yay., ss. 1083-1093.
  • ŞAHİN, Enis, "Yakın Dönem Türk Tarihi'nin Kızıl Elması: Misak-ı Milli", Yeni Türkiye¸ nr., Ocak-Şubat 2017, ss. 38-51.
  • TANSEL, Selahattin, Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, I, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul 1991.
  • TOPÇUBAŞI, Arslan, Batı ve Şark Meselesi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2000.
  • TOGAN, A. Zeki Velidi, Tarihte Usûl, 3. b., Enderun Kitabevi Yay., İstanbul 1981.
  • Türk İstiklâl Harbi, I, Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı, (Haz. Tevfik Bıyıklıoğlu, Tevfik Ercan), 3. b., Genelkurmay ATASE Yay., Ankara 1999.
  • TÜRKDOĞAN, Orhan, "Atatürk'ün Temel Felsefesi", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, nr. 112, Şubat 1998, ss. 9-12.
  • TÜRKGELDİ, Ali, Mondros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, Ankara 1948.
  • TÜRKMEN, Zekeriya, "İstanbul'un İşgali ve İşgal Dönemindeki Uygulamalar (13 Kasım 1918- 16 Mart 1920)", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XVIII, nr. 53, Temmuz 2002, ss. 319-372.
  • TÜRKMEN, Zekeriya, "Mütareke Döneminde (1918-1920) Ordu: Mütareke Döneminden Milli Mücadele'ye Geçişte Ordunun Yeniden Yapılanması", Askerî Tarih Bülteni, nr. 41, Ağustos 1996, ss. 43-58.
  • TÜRKMEN, Zekeriya, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2001.
  • TÜRKMEN, Zekeriya, "30 Ekim 1918 Tarihli Mondros Ateşkes Antlaşmasına Göre Türk Ordusunun Kuruluş ve Kadrosuna Bir Bakış", Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, nr. 11, 2000, ss. 615-632.
  • ÜNAL, Yenal, "İstiklal Harbi'nde Etnik İhanet", Tarih Okulu, VI, nr. 16, Aralık 2013, ss. 761-768.
  • ÜNALP, Rezzan, "Kuvayı Milliye: Türk İstiklal Harbi ve Bağımsızlık Önderi Olarak Mustafa Kemal (Atatürk), ss. 1-13. www.ata.tsk.tr/ 05_ataturke_bakis/ makaleler.
  • WEYMSS, de Robeck, Çanakkale Tahliyesi Hakkındaki Rapor, (Trc. Hüsameddin), Matbaa-i Amire, Dersaadet 1333.
  • YAZICI, Nesimi, "Osmanlı Telgraf Fabrikası", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, nr. 52, Şubat 1983, ss. 69-81.