MİZANCI MURAD BEY VE JÖN TÜRK İLİŞKİLERİ

Bu çalışmada, Osmanlı İmparatorluğu’nun “En Uzun Yüzyılı” olarak adlandırılan dönemin ikinci yarısında siyaset, eğitim ve basın hayatında etkili bir konuma sahip olan Mizancı Murad Bey ve onun Jön Türk hareketi ile olan ilişkisi konu alınmıştır. Aynı zamanda, üretmiş olduğu fikirler de kapsam içerisine dâhil edilmiştir. Murad Bey, Jön Türk grubu içerisinde yer alarak, Sultan 2. Abdülhamit yönetimine karşı muhalif bir tavır sergilemiştir, bu sebeple, çeşitli cezalara da çarptırılmıştır. Avrupa’ya geçtikten sonra, Jön Türklerin Cenevre kolunun başkanlığını yapmıştır. Yayıncılık hayatı ise, “Mizan” adını verdiği gazetesinde, fikirlerini yansıtması ile sürmüştür. Bunların dışında, çeşitli roman ve anıları ile döneme ışık tutacak eserler vermiştir.

Mızancı Murad Bey And Young Turk Relatıons

In this study, the subject is Murad Bey, who has an effective position in politic, education and press life in the second period that is called as “The Longest Century” of Ottoman Empire and his relations with Young Turk Movement. At the same time, the ideas that he generated is included. Murad Bey showed an opposition attitude towards the administration of Sultan Abdulhamid the Second. In this reason, he received the various punishments. After he came to Europe, he presided to the Geneva Arm of Young Turks. The publishing life of him was maintained by reflecting his ideas in the newspaper that he called “Mizan”. Apart from these, he gave various novels and memoirs that will set light to the that period.

PDF

___

Abdullah, Fevziye. “Mizancı Murad Bey”. Tarih Dergisi. C.2, S.3-4, 1952.
Ahmad, Feroz. Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. İstanbul: Sander Yayınları, 1971.
Akşin, Sina. 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki(B). İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1980.
Akşin, Sina. Jön Türkler ve İttihat ve Terakki(A). 3.Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, 2001.
Akşin, Sina. Kısa Türkiye Tarihi (C). 8.Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
Argıt, Celile Eren(Ökten) (Haz.). Mizancı Murad Bey’in II. Meşrutiyet Dönemi Hatıraları. İstanbul: Marifet Yayınları, 1977.
Berkes, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma. 20. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2014.
Bora, Tanıl ve Murat Gültekingil (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi. 9.Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, C.1., 2011.
Çakmak, Diren. Osmanlı İktisadi Düşüncesinin Evrimi. İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, 2011.
Çavdar, Tevfik. İttihat ve Terakki. İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.
Çelik, Bilgin. “Üç Kimlikli Bir Jön Türk Aydını: Dr. İbrahim (Ethem) Temo (1865-1945)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yayınları, C.12., S.1., 2010.
Çetinoğlu, Kerim (Haz.). Turfanda mı Turfa mı?. İstanbul: Beyaz Balina Yayınları, 2005.
Durmaz, İbrahim. “Osmanlıcılık ile İslamcılık Arasında bir Düşünür: Mizancı Murad Bey ve Siyasi Görüşleri”. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2014.
Emil, Birol. Mizancı Murad Bey Hayatı ve Eserleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1979.
Ergenekan, Melis. “Ahmet Rıza ve Meşveret Gazetesi”. Global Media Journal , S.2., 2011.
Göçek, Fatma Müge. Burjuvazinin Yükselişi İmparatorluğun Çöküşü. Ankara: Ayraç Yayınları, 1999.
Hanioğlu, Şükrü. Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük. İstanbul: İletişim Yayınları, 1985.
Karabekir, Kazım. İttihat ve Terakki Cemiyeti. İstanbul: TÜRDAV Ofset Tesisleri, 1982.
Karaoğlu, Ömer. “Osmanlı İktisat ve Maliyesi’ne Yerli Bir Yaklaşım”. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, C.VIII., S.II., 2013.
Lewis, Bernard. Modern Türkiye’nin Doğuşu. 7.Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2014.
Mardin, Şerif. Jön Türklerin Siyasi Fikirleri. 5.Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 1994.
Özdemir, Mehmet ve Zekeriyya Kantaş. “Mizancı Murad ve Turfanda mı Turfa mı Romanında Eğitim”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S.3/2, 2014.
Petrosyan, Yuriy Aşatoviç. Sovyet Gözüyle Jön Türkler. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1974.
Polat, Ferihan ve Gündüz Derer. “Türk Siyasi Tarihinde Muhafazakâr Batılılaşma Yanlısı Bir Jöntürk: Mizancı Murad”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.43, S.9, 2016.
Savaş, Mevhibe. “İkinci Meşrutiyet Dönemi’nde İttihat ve Terakki ve Basın”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi, 1998.
Tanör, Bülent. Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
Toksöz, Meltem. “The World of Mehmed Murad: Writing Histories Universelles in Ottoman Turkish”. The Journal of Ottoman Studies, 2012.
Tunaya, Tarık Zafer. Türkiye’de Siyasal Partiler. İstanbul: İletişim Yayınları, C.1., 1998.
Uçman, Abdullah. “Mizancı Murad”. TDV İslam Ansiklopedisi, C.30, 2005.
Ülken, Hilmi Ziya. Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi.3. Baskı. İstanbul: Ülken Yayınları, 1992.
Yıldız, Emrah. “Osmanlı Devleti’nde Bir Dünya Tarihi Deneyimi: Mizancı Mehmed Murad ve Tarih-i Umumi’si”. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, C.4, S.2, 2015.
BOA.DH.MUİ.098.02.16.01.02.
BOA.3568.267583.001.001.
BOA.MV.127.10.
BOA.BEO.3541.265546.
BOA.HR.SFR.04.578.4.
BOA.Y.PRK.ASK.225.137.
BOA.HR.SFR.3.452.48.1.1.
BOA.HR.SFR.3.452.43.1.1.
BOA.HR.SFR.3.452.38.1.1.
BOA.HR.SFR.3.449.69.1.1.
BOA.Y.PRK.BŞK.49.51.1.1
BOA.Y.PRK.A.10.83.1.1.
BOA.İ.DH.1222.95646.1.1.
BOA. MF.MKT.75.71.1.
Murad, Mehmed. “Maarif Nezareti”. Mizan Gazetesi, 22 Temmuz 1909.
Taha Toros Arşivi, Dosya No: 106/A-132, Mizancı Murad Bey’in Memlekete Dönüşü.
Taha Toros Arşivi, Dosya No: 106/A-132, Mizancı Murad Bey(Politikacı ve Romancı Olarak).
Taha Toros Arşivi, Dosya No: 106/A-132.