KIBRIS EYALETİNİN 15 HAZİRAN 1608 - 4 ŞUBAT 1609 TARİHLERİ ARASINDAKİ GELİR VE GİDERLERİ

Osmanlı taşra teşkilatında yer alan Budin, Tameşvar, Bosna, Kefe, Karaman, Zülkadriye, Diyarbekir, Van, Rum, Erzurum, Halep, Şam, Trablusşam, Bağdad, Basra, Yemen, Mısır, Girit ve Kıbrıs gibi sâlyâneli eyaletlerde merkezde olduğu üzere senelik gelir ve gider cetvelleri Hazine Defterdarları tarafından hazırlanırdı. Bu hesap özetleri; merkeze gönderilecek mahallî gelir fazlasının bir belgesi durumunda olup, genellikle rûznâmçe defterleri ile birlikte ciltli olarak bir arada bulunurdu. Kıbrıs Eyaleti'nin 15 Haziran 1608 - 4 Şubat 1609 tarihli yedi ay 28 günlük bütçesi Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde Maliyeden Müdevver Defterler tasnifinde MAD.d kodlu ve 04399 sıra nolu 48 sayfalık ruznamçe defterinin 5-11. sayfalarında bulunmaktadır. Kıbrıs Beylerbeyi Cafer Paşa ve Kıbrıs Hazine Defterdarı Mustafa Efendi tarafından hazırlanan bütçe adı geçen tarihler arasında Kıbrıs Eyaletinin gelir ve giderlerini ihtiva etmektedir. Bütçeye göre Kıbrıs Eyaleti'nin gelirleri 10.354.152 akçedir. Toplam gelirin 4.826.263 akçesi mukataa ve 5.527.889 akçesi müteferrik gelirlerden oluşmaktadır. Bu gelirden 1.600.853 akçe sâlyâne, 2.310.521 akçe maaşlar ve 681.182 akçe mahallinde yapılan masraflar için toplam 4.592.556 akçe harcama yapılmıştır. Geriye kalan 5.761.596 akçe irsaliye başlığı altında İstanbul'a gönderilmiştir

The Incomes and Expenses of Cyprus Province Between the Dates June 15, 1608 - February 4, 1609

In Budin, Tameshvar, Bosnia, Kefe, Karaman, Zülkadriye, Diyarbekir, Van, Rum, Erzurum, Halep, Damascus, Trablusşam, Bagdad, Basra, Yemen, Egypt, Girit and Cyprus, which were in the rural area organization of the Ottoman State, and which were subject to annual taxation, the annual income and expense schedules were prepared by the Head of Provincial Treasury, which was the case also in the central organization of the State. The account extracts were the certification of the excessive amounts of the local income amounts, and were sent to the central government. These were generally kept together with the “Agenda Books”. The 7-month 28-day budget of Cyprus Province dated June 15, 1608 February 4, 1609 is in the Classification of Official Books of Finance Department in the Ottoman Archives with the code MAD.d and number 04399 on the 5-11th pages of the Book of Agenda which consists of 48 pages. The Governor of Cyprus, Cafer Pasha and Head of Provincial Treasury of Cyprus Mustafa Efendi prepared this budget and it contained the income and expenses of the Cyprus Province between the abovementioned dates. According to the budget, the income of the Cyprus Province was 10.354.152 silver coins. 4.826.263 of the total income was from the “mukataa” and 5.527.889 of it was from various income units. 1.600. 853 of it were spent in annual scale, 2.310.521 were spent for the salaries, 681.182 were spent for local expenses, which were 4.592.556 silver coins in total. The remaining 5.761.596 silver coins were sent to Istanbul under the title of Silver Coin Dispatch Note

PDF

___

Akbal, Fazıla, “1831 Tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nda İdarî Taksimat ve Nüfus”, Belleten XV/60, (Ekim 1951), s. 617-628
Akdağ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi II, İstanbul 1977
Arslanboğa, Kadir, Ahmet Arslantürk, "Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs Adası'nın Ağustos 1598 ile Nisan 1599 Tarihleri Arasındaki Gelir ve Giderlerinin Tahlili", Journal of History Studies, Volume 6 Issue 5, September 2014, p. 13-30
Aynî Ali Efendi, Osmanlı İmparatorluğunda Eyâlet Taksimatı, Toprak Dağıtımı ve Bunların Mali Güçleri, (nşr. H. Tuncer), Ankara 1964 Barkan, Ömer Lütfi, “H. 1070-1071 (1660-1670) “Tarihli Osmanlı Bütçesi ve Bir Mukayese”, İFM. XVII/1-4, (Ekim 1955-Temmuz 1956), s. 304-347
Barkan, Ömer Lütfi, “H. 1079-1080 (1669-1670) Mali Yılına Ait Bir Osmanlı Bütçesi ve Ekleri”, İFM. XVII/1-4, (Ekim 1955-Temmuz 1956), s. 193-347
Barkan, Ömer Lütfi, “H. 933-934 (M. 1527-1528) Mali Yılına Ait Bir Bütçe Örneği”, İFM. XV/ 1-4, (Ekim 1953-Temmuz 1954), İstanbul 1955, s. 251-329
Barkan, Ömer Lütfi, “H. 954-955 (M. 1547-1548) Mali Yılına Ait Bir Osmanlı Bütçesi”, İFM. XV/1-4, (Ekim 1955-Temmuz 1956), İstanbul 1960, s. 255-303
Barkan, Ömer Lütfi, “H. 974-975 (M. 1567-1568) Mali Yılına Ait Bir Osmanlı Bütçisi”, İFM. XIX/1-4, (Ekim 1957-Temmuz 1958), İstanbul 1958, s. 277-332
Barkan, Ömer Lütfi, “Timar”, Türkiye’de Toprak Meselesi I, İstanbul 1980, s. 805-872
Baykara, Tuncer, Anadolu’nun Tarihî Coğrafyasına Giriş I, Anadolu’nun İdarî Taksimatı, Ankara 1988
Bilgili, Ali Sinan, XVI. Yüzyılda Tarsus Sancağı ve Tarsus Türkmenleri (Varsaklar), (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 1994
Cin, Halil, Ahmet Akgündüz, Türk-İslam Hukuk Tarihi I, İstanbul 1990
Çelik, Şenol, Osmanlı Taşra Teşkilatında İçel Sancağı (1500-1584), (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 1994.
Dündar, Recep, "18 Mart - 14 Haziran 1608 Yılı Kıbrıs Eyaleti Bütçesi", Turkish Studies, Volume 5/4, Fall 2010, s.1032-1048
Dündar, Recep, "Osmanlı İdaresinde Kıbrıs'ın 1017 - 1018 (1609 - 1610) Yılı Bütçesi", Üçüncü Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi I, (13-17 Kasım 2000), Magosa 2000, s. 265-285
Dündar, Recep, “Conquest Of Cyprus”, The Turks III, Ankara 2002, s. 332-344
Dündar, Recep, “Kıbrıs’ın Fethi”, Türkler IX, Ankara 2002, s. 667– 678
Dündar, Recep, Kıbrıs Beylerbeyliği (1570-1670), (Basılmamış Doktora Tezi), Malatya 1998
Emecen, Feridun M., “Kıbrıs’ta İlk Osmanlı İdari Yapılanması”, Dünden Bugüne Kıbrıs Meselesi, (Yayına Hazırlayanlar: Ali AhmetbeyoğluErhan Afyoncu), İstanbul 2001, s. 47-58
Evliya Çelebi, Seyehatname IX, İstanbul 1935
Genç, Mehmet, “Mukataa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 31, İstanbul 2006, s. 129-132
Hazerfen Hüseyin Efendi, Telhüsi’l-Beyân fî Kavânin-i Al-i Osmân, Vrk.56/A (Aslı Bibliotheque Nationale de Paris Ancien Fonds Turcs no: 40’taki nüshanın İstanbul Başbakanlık Osmanlı Arşivi Kütüphanesi 2220 no’da kayıtlı sureti)
İdris Bostan, "Sâlyâne", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 36, İstanbul 2009, s. 59-60
İnalcık, Halil, "İspence", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 23, İstanbul 2001, s. 177
İnalcık, Halil,The Ottoman Empire Conquest Organization and Economy, London 1978
Kunt, Metin, Sancaktan Eyalete, 1550-1650 Arasında Osmanlı Ümerası ve İl İdaresi, İstanbul 1978
Mustafa Nuri Paşa, Netayicü’l-Vukuat I-II, (nşr. N. Çağatay), Ankara 1992
Oğuz, Süleyman, Osmanlı Vilâyet İdaresi ve Doğu Rumeli Vilâyeti (1878-1885), Ankara 1986
Öztürk, Said, “1042-1045/1632-1635 Yıllarına Ait Bosna Eyaleti Bütçesi”, Osmanlı 3, Ankara 1999, s. 158-168
Sahillioğlu, Halil, “1524-1525 Osmanlı Bütçesi”, Ord. Prof. Ömer Lütfi Barkan’a Armağan, İFM. 41/1-4, İstanbul 1985, s. 415-453
Sahillioğlu, Halil, “Osmanlı İdaresinde Kıbrıs’ın İlk Yılı Bütçesi” Belgeler IV/7-8, Ankara 1969, s. 1-34
Seyyid Muhammed es-Seyyid, "Cerâye", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 7, İstanbul 1993, s. 390-391
Sofyalı Ali Çavuş Kanunnamesi, (Haz. Midhat Sertoğlu), İstanbul 1992
Tabakoğlu, Ahmet, “XVII ve XVIII. Yüzyıl Osmanlı Bütçeleri”, Ord. Prof. Ömer Lütfi Barkan’a Armağan, İFM. 41/1-4, İstanbul 1985, s. 389- 415
Tabakoğlu, Ahmet, Türk İktisat Tarihi, İstanbul 1994
Turan, Şerafettin, “XVII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İdarî Taksimatı (H. 1041/1631-32 Tarihli Bir İdarî Taksimat Defteri), Atatürk Üniversitesi 1961 Yıllığı, Ankara 1963, s. 201-232
Ünal, Mehmet Ali, Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Isparta 2015