KAÇAKÇILIĞIN VE TÜRKİYE KARŞITLIĞININ SURİYE'DE ORTAYA ÇIKARDIĞI ŞEHİRLER

Suriye I. Dünya Harbi'nden sonra Fransa'nın mandası altında devlet olmuştur. Türkiye ileSuriye arasındaki sınır hattı ise hâkim devlet Fransa yüzünden 1930'lu yıllara kadarçizilememiştir. Bu duruma Fransa'nın o dönem Türkiye ile yaşadığı Sancak sorunu vediğer bazı sorunlar etkili olmuştur. Fransa gerek bu sorunları lehine çözüme kavuşturmakgerekse diğer bazı siyasi emelleri için Türkiye sınırına yakın yerlere, Ermenileri ve birsebeple Türkiye ile arası bozulmuş Kürtçülük ve eşkıyalık ile nam salmış isimleriyerleştirmiştir. Biz bu makalede sınır hattına yerleştirilen bu unsurların ve sınırın oyıllarda güvensiz olmasından kaynaklı yapılan kaçakçılığın Suriye'de on yıl gibi çok kısabir süre zarfında nasıl yeni yerleşim birimleri, şehirler kurduğu konusunu işleyeceğiz.Çalışmada arşiv belgeleri, dönem gazeteleri ve literatürdeki diğer kaynaklardan istifadeedilmiştir.

Cities that Emerged in Syria due to Smuggling and Anti-Turkism

Syria became a mandated state of France after the First World War. The border between Turkey and Syria could not be traced until the 1930s because of the dominant state, France. The Sandzak problem that France had to deal with Turkey and other problems played an effective role in this. France, for solving the problems on their behalf and for certain political goals, has placed Armenians and people who executed banditry and were advocates of Kurdish nationalism; who were known to have bad relations with Turkey, in places near the Turkish border. In this article, we will discuss how these elements placed at the border and the smuggling caused by border insecurity during these years have established new settlements and cities in Syria in a very short period of times. This study were used archive documents, period newspapers and other sources in the literature.

PDF

___

T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi (BCA) BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 112 758 4.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0 Yer No:128 6 923 s. 22.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 110 740 17.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 113 771 1.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 113 771 4.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi (BCA)
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 112 758 4.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0 Yer No:128 6 923 s. 22.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 110 740 17.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 113 771 1.
BCA, Fon Kodu: 30 10 0 0, Yer No: 113 771 4.
Ayın Tarihi
Resmî Ceride
Hâkimiyeti Milliye
Vakit
Alakom, R. (2011). Xoybûn Örgütü ve Ağrı Ayaklanması. Avesta yayınları. Behçet Cemal. (t.y.). Şeyh Sait İsyanı. Sel yay.
Şimşir, B. (1991). İngiliz Belgeleriyle Türkiye'de "Kürt Sorunu" (1924-1938) Şeyh Sait, Ağrı ve Dersim Ayaklanmaları. 2. Baskı. TTK yay.
Bir Türk Subayının Ağrı İsyanı Anıları. (2011). (haz. Rohat Alakom). Avesta yayınları.
Cebesoy, A. F. (2007). Siyasi Hatıralar Büyük Zaferden Lozan'a Lozan'dan Cumhuriyete I-II. (haz. Osman Selim Kocahanoğlu). Üçok, C. (1961). Siyasal Tarih 1789-1950.
Ermeni Komitelerin Âmâl ve Harekât-ı İhtilâliyesi, İlân-ı Meşrutiyetten Evvel ve Sonra (1332).
Uras, E. (1976). Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi.
Develioğlu, F. (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Aydın kitabevi. Halaçoğlu, Y. (2004). Ermeni Tehciri.
Hallı, R. (1972). Türkiye Cumhuriyeti'nde Ayaklanmalar (1924-1938). Genelkurmay basımevi.
Beşikçi, İ. (1970). Doğu Anadolu'nun Düzeni Sosyo-Ekonomik ve Etnik Temeller. e yay.
Soysal, İ. (1989). Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları, (1920-1945). C 1. TTK yayınları.
Kadri Cemil Paşa (Zinar Silopî). (1991). Doza Kurdistan (Kürdistan Davası) Kürt Milletinin 60 Yıllık Esaretten Kurtuluş Savaşı Hatıraları. (haz. Mehmet Bayrak. Özge yayınları.
Kalafat, Y. (1992). Şark Meselesi Işığında Şeyh Sait İsyanı Olayı, Karakteri, Dönemi’ndeki İç ve Dış Olaylar. Boğaziçi yayınları.
Gürün, K. (1983). Ermeni Dosyası.
Köse, R. (2019). CHP ve DP Hükûmetleri Dönemlerinde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Politikaları. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Koçaş, M. S. (1990). Kürtlerin Kökeni ve Güneydoğu Anadolu Gerçeği. Bruinessen, M. V. (2013). Ağa, Seyh, Devlet. İletisim yay.
Okur, M. A. (2009). Emperyalizmin Ortadoğu tecrübesinden bir kesit: Suriye'de Fransız mandası. Bilig, 137-156.
Gönlübol M. & Sar, C. (1997). Atatürk ve Türkiye'nin Dış Politikası (1919-1938). Atam yay.
Yeğen, M. (2013). Devlet Söyleminde Kürt Sorunu. İletişim yay.
Yüksel, M. (2016). Suriye, Halep, Musul, Zor ve Urfa bölgelerinde ermenilere yönelik iskân uygulamaları (1915-1917). Ermeni Araştırmaları, 54, 71- 114.
Öke, M. K. (2002). Musul-Kürdistan Sorunu 1918-1926. Bilge Karınca yayınları. Mumcu, U. (t.y.). Kürt- İslam Ayaklanması 1919-1925. Tekin yay.
Yamaç, M. (2018). Fransız Diplomatik Belgelerinde Türkiye-Suriye Sınır Sorunu (1918-1940). Belleten, 82, 1153-1174.
Uluğ, N. H. (2011). Derebeyi ve Dersim. Kaynak Yay., 3. basım. Naşit Hakkı. (1931). Akçakale'den Urfa'yı emmek isteyenler. Hâkimiyeti Milliye, 22 Aralık 1931.
Naşit Hakkı. (1931). Bir istikamete ne kadar kaçak deposu tahşit ettiler. Hâkimiyeti Milliye, 18 Aralık 1931.
Naşit Hakkı. (1931). Cenup hududumuza dizilen kaçakçı yurtları. Hâkimiyeti Milliye, 17 Aralık 1931.
Naşit Hakkı (1931). Ermeni Cerablus'u, Ermeni Arappunar'ı iki kaçakçı yuvası daha!. Hâkimiyeti Milliye, 20 Aralık 1931.
Naşit Hakkı (1931). Resülayın kaçakçıları. Hâkimiyeti Milliye, 21 Aralık 1931. Naşit Hakkı. (1931). Yalnız kaçakçı değil, hain ve şakı.... Hâkimiyeti Milliye, 24 Aralık 1931.
Göyünç, N. (1983). Osmanlı İdaresinde Ermeniler.
Umar, Ö. O. (2004). Osmanlı Yönetimi ve Fransız Manda İdaresi Altında Suriye (1908-1938). Atatürk Araştırma Merkezi yayınları.
Örgeevren, A. S. (2002). Şeyh Sait ve Şark İstiklâl Mahkemesi. (haz. Osman Selim Kocahanoğlu). Temel yay.
Bedirhan, P. S. (1994). Kürt Davası ve Hoybun. (çev. Dilara Zîrek). Med yay.
Karacakaya, R. (2005). Ermeni Meselesi/ Kronoloji ve Kaynakça. Gökkubbe yayınları.
Sarınay, Y. (1996). Hoybun cemiyeti ve Türkiye'ye karşı faaliyetleri. Atam Dergisi.
Şadillili, V. (1980). Türkiye'de Kürtçülük Hareketleri ve İsyanlar 1. Kon yay. Tan, A. (2012). Kürt Sorunu. Timaş yayınları 13. baskı.
TBMM Zabıt Ceridesi. (1976). Devre: II, C: 14, İçtima Senesi II. TBMM matbaası.
TBMM Zabıt Ceridesi. (1976). Devre: II, İçtima Senesi II. TBMM matbaası.
"Suriye'de Neler Oluyor". Vakit, 12 Ağustos 1931.
Mehmet Asım. Suriyeye Ermeni İskânı. Vakit, 13 Ağustos 1931.
Mehmet Asım. "Şüpheli Bir Sual". Vakit, 14 Ağustos 1931.
"Dâhiliye Vekili Şehrimize Geldi". Hâkimiyeti Milliye, 9 Aralık 1931.
"Dâhiliye Vekilinin Şark Seyahati". Hâkimiyeti Milliye, 25 Kasım 1931.