İTTİHAT VE TERAKKİ’NİN KÜÇÜK EFENDİSİ: İAŞE NAZIRI KARA KEMAL BEY’İN HAYATI VE FAALİYETLERİ

İttihat ve Terakki Cemiyetinin eski yöneticilerinden olan Ahmet Kemal Bey teşkilatta "Küçük Efendi" ve "Kara Kemal" lakabıyla bilinmiştir. İttihat ve Terakki teşkilatında iki Kemal olduğundan dolayı lakabı Kara Kemal olmuştur. Diğer Kemal ise "Sarı Kemal" olarak bilinen Mustafa Kemal'dir. Teşkilatta Talat Paşa'ya "Büyük Efendi" dendiğinden Kara Kemal'e de "Küçük Efendi" denmiştir. Kara Kemal, İttihat ve Terakki'nin yönetimde olduğu dönemde kısa bir süre İaşe Nazırı olmuştur. 1926 yılında İzmir'de Atatürk'e yapılan suikast girişiminden dolayı bazı İttihatçılarla beraber Kara Kemal de İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmış ve gıyaben idam cezasına çarptırılmıştır. İzmir suikastı ile ilgili pek çok kişi tutuklanırken Kara Kemal yargılama öncesinde kayıplara karışmıştır. Yargılaması devam ederken polis tarafından İstanbul'daki evinde sıkıştırılmış şüpheli bir şekilde intihar etmiştir. Ankara İstiklal Mahkemesi'nde yapılan yargılamalar Kara Kemal'in ölümünden sonra da devam etmiştir

Little Lord of Union and Progress: Minister of Rationing Black Kemal’s Life and Activities

Head of Union and Progress Governance Ahmet Kemal Bey was known by the name of “Küçük Effendi” and “Kara Kemal”. There were two Kemal in governance for this reason he was known as “Kara Kemal.” The other Kemal is known as “Sari Kemal” was Mustafa Kemal. Talat Pasha was called as “Büyük Effendi” and Kara Kemal was called “Kücük Effendi.” During he was in management of Union and Progress Governance, he took the duty of Minister of Food, agriculture and live stock for a while. He was sentenced with capital punishment by defaultly with some unionist because of assassination attending to Mustafa Kemal in Izmir in 1926. While lots of people were being arrested because of Izmir assassination attempt, he was disappeared before trials. While trial was going on he was arrested by the police in his house in Istanbul and suicide queerly. Trials of Ankara independence court were going on after Kara Kemal’s death

PDF

___

1. Resmi Yayınlar
Düstur, II. Tertip, c. 9.
2. Gazeteler Sabah Gazetesi, 20 Kanun-u sani 1917.
Tasvir-i Efkâr Gazetesi, 9 Kanun-ı Sani 1335(1919)No: 2616.
Takvim-i Vakayi, 17 Ağustos 1334(1918).
Tanin Gazetesi, 7 Teşrinievvel 1916.
Tanin Gazetesi 13 Teşrinievvel 1916.
Vakit Gazetesi, 1 Şubat 1335 (1919). No.459.
2.1.Gazete Köşe Yazıları
HÜR, Ayşe; “Sarı Paşa, Kara Çete ve Kurt Kanunu”, Taraf Gazetesi, 29 Haziran 2008.
ÜSTEL, Aziz; Star Gazetesi,15 Aralık 2011
YALMAN, Ahmet Emin; Vatan Gazetesi, 23 Ocak 1961
3. Kitaplar
AKYILDIZ, Ali; Anka’nın Sonbaharı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2005.
ATAY, Falih Rıfkı; Çankaya, Bateş Yayınları, İstanbul, 1980.
AYDEMİR, Şevket Süreyya; Tek Adam, C. III, Remzi Kitabevi, İstanbul 1999.
BAYUR, Yusuf Hikmet; Türk İnkılâbı Tarihi C. 3 Kısım 4, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1991.
BİRGEN, Muhittin; İttihat ve Terakki’de On Sene, İttihat ve Terakki Neydi? (Haz. Zeki Arıkan), 2. Baskı.
CEMİL, Arif; Birinci Dünya Savaşında Teşkilât-ı Mahsusa, Arma Yayınları, İstanbul.
ÇAVDAR, Tevfik; Talat Paşa, Dost Kitabevi, Ankara, 1984.
ÇAYCI, Abdurrahman; Gazi Mustafa Kemal Atatürk Milli Bağımsızlık ve Çağdaşlaşma Önderi(Hayatı ve Eseri), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2002.
ELDEM, Vedat; Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomisi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara,1994.
ERİNÇ, Orhan; Atatürk’ün Emniyet Müdürü Ekrem Baydar, Destek Yay., İstanbul, 2010.
ESATLI, Mustafa Ragıp; İttihat ve Terakki, Hürriyet Yay, 1. baskı, İstanbul, 1975.
ILIKAN, Selma-ILIKAN, Faruk; Ankara İstiklal Mahkemesi, Ankara İstiklal Mahkemesi’nde Cereyan Eden Su-i Kasd ve Taklib-i Hükümet Davası’na Ait Resmi Zabıtlar, Simurg Kitapçılık, İstanbul 2005.
Kılıç Ali, İstiklal Mahkemeleri Hatıraları, Sel Yayınları, İstanbul, 1955.
KOCAHANLIOĞLU, Osman Selim; İttihat ve Terakkinin Sorgulanması ve Yargılanması, Temel Yay., İstanbul,1998.
KOCAHANLIOĞLU, Osman Selim; Atatürk’e Kurulan Pusu, Temel Yay. İstanbul, 2005.
KOCAHANLIOĞLU, Osman Selim; Divan-ı Harb-i Örfi Muhakematı Zabıt Ceridesi Tehcir Yargılamaları, Temel Yay, İstanbul, 2007.
ORBAY, Rauf; Siyasi Hatıralar, Örgün Yayınevi, İstanbul, 2005
ŞİMŞİR, Bilâl; Malta Sürgünleri, Ankara, Bilgi Yayınları, 1985.
TANSU, Samih Nafiz; İki Devrin Perde Arkası, Anlatan: Hüsamettin Ertürk, İstanbul, Hilmi Kitabevi, 1957.
TOPRAK, Zafer; İttihad-Terakki ve Cihan Harbi: Savaş Ekonomisi ve Türkiye’de Devletçilik 1914-1918, Homer Kitabevi, İstanbul 2003.
TUNAYA, Tarık Zafer; Türkiye’de Siyasi Partiler, C.III, Hürriyet Yay., İstanbul, 1989.
ZİYAOĞLU, Rakım; İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisleri ve Partiler Tarihi, İstanbul, 1971.
4. Makale ve Bildiriler
AYSAL, Necdet; “Çöküşten Mütarekeye Osmanlıda Haber Alma”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, s.40,Kasım, 2007.
DOĞRU, Cem; “Birinci Dünya Savaşı Döneminde Ekonomide Bir Kurumsallaşma Çabası: İaşe Nezareti”, Namık Kemal Üniv. Sos.Bil.Ens. Dergisi, Tekirdağ, No:4, 2009.
İLKİN, Selim-TEKELİ, İlhan; “Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşındaki Ekonomik Düzenlemeler İçinde İaşe Nezareti ve Kara Kemal Bey’in Yeri”, XII. Türk Tarih Kongresi Ayrıbasım, Ankara 2000.
TEKELİ, İlhan-İLKİN Selim; “Kör Ali İhsan(İloğlu) Bey ve Temsili Meslek Programı”, Atatürk Dönemi Ekonomik ve Toplumsal Sorunlar(1923- 1938), İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yay., İstanbul, 1977.
TEPE, Cemal; “İzmir Suikastı Sanıkları Kara Kemal ve Abdülkadir’in Yakalanmasına Dair Polis Raporları”, Çağın Polisi Dergisi, Sayı:140, 13 Ağustos 2013.
TOPRAK, Zafer; ‘’Cihan Harbi Yıllarında İttihat Ve Terakki’nin İaşe Politikası’’, Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, s.6 (1978).
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, “İstiklal Mahkemeleri Maddesi”, C.23, Ankara, 2001.
ULU, Cafer; “I. Dünya Savaşı Ve İşgal Sürecinde İstanbul’da Yaşanan Sosyal Ve Ahlaki Çözülme (1914-1922)”, Tarih Dergisi, S.58, İstanbul, 2013.
5. Tezler
AYDIN, Mesut; Milli Mücadele Yıllarında İstanbul'da Faaliyet Gösteren Gizli Gruplar, Ankara Üniversitesi. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1989.
SAYRAL, Gülten Savaşal; 1926 İzmir Suikastı ve İstiklal Mahkemeleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2006.
TATAR, Ercan; Milli İktisat ve Kara Kemal, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2007.
6. İnternet Kaynakları
AKIN, Rıdvan; ” İttihat ve Terakki Hükümetlerinin Diva-ı Harb-i Örfide Yargılanması ve Malta Sürgünleri(1918-1921)” https://www.academia.edu Erişim:15.10.2015.
ALP, Somer; “İttihatçıların Kara Kutusu:İaşe Nazırı Ahmet Kemal Bey”, http://www.cihanharbi.com/ittihatcilarin-kara-kutusu-iase-naziri-ahmed-kemalbey/ Erişim:13/10/2015
ATA, Feridun; “Divan-ı Harb-i Örfi Mahkemelerinde Ermeni Tehciri Yargılamalarına İstatistiksel Bir Bakış(1919-1921)” , www.atam.gov.tr Erişim:14.10.2015.