Balkan savaşlarının ardından Anadolu topraklarına başlayan göç dalgası ve hemen ardından başlayan ve 1. Dünya savaşı çok sayıda çocuğun kimsesiz kalmasına neden olmuştu. Darüleytamlar (Osmanlı yetimhanesi) çocukları savaş ve işgal dönemlerinde korumaya çalışan bir kurum olarak İstanbul başta olmak üzere 1914 yılında faaliyete başladı. Faaliyet gösterdiği 1919-1923 yılları arasında kimsesiz çocukların korunmasını ve eğitim işlerini yürüten darüleytamların en önemli faaliyetlerinden biri kimsesiz çocuklar için kurulan hastanedir. Günümüzde Haydarpaşa Numune Hastanesi olarak faaliyetlerine devam eden bu hastanenin, tarihi bir sürece tanıklık eden geçmişi darüleytam hatıralarıyla doludur. 1919 yılında Sina'dan İstanbul'a gelen Hasan Ferit Cansever'in gayretleriyle kurulan ve darüleytam öğrencilerinin tedavisi için teşekkül ettirilen hastane; savaş ve işgal gölgesinde kutsal bir vazifeyi ifa etmeye çalışmıştır. Hastaneyle ilgili kayıtlara 1917 yılından itibaren rastlamak mümkün olsa da darüleytama ait müstakil bir hastane ve ayrı bir başhekimlik olarak kurulması 1919 tarihinden itibarendir. Sosyal ekonomik ve siyasi açmazların hüküm sürdüğü savaş yıllarında, içinde kimsesiz çocukların tedavi edildiği bir hastanenin nasıl faaliyetler yürüttüğü son dönem Osmanlı sosyal devlet anlayışı hakkında önemli bilgiler sunar. İstanbul'daki darüleytam şubeleriyle birebir ilişkili, şubelerin sağlık faaliyetlerinden sorumlu olan Haydarpaşa Darüleytam Hastanesi bu yönüyle darüleytam şubelerinin sağlık hizmetleriyle ilgili önemli bilgiler vermektedir. Çocukların bir an önce tedavi edilerek eğitimlerine devam etmeleri adına imkânlarını seferber eden hastane; tuttuğu kayıtlar ve şubelerle yaptığı yazışmalarla önemli bir vesikayı tarihe kazandırmıştır

The waves of migration towards Anatolia after the Balkan Wars, and then following the World War I had caused many children to become orphans. Therefore, the Daruleytams, (the Ottoman Orphan Houses) as institutions for the protection of children against war during the occupation period, began operations in 1914, primarily in Istanbul. During the operation period between 1919 – 1923, these institutions attempted to protect and educate children in Ottoman Empire. Additionally, one of the most important activities of them was the foundation of the hospital for orphans. There is a long history of the hospital that is ongoing its activities as Haydarpaşa Darüleytam Hospital at the contemporary period. This hospital was built with the effort of Hasan Ferit Cansever, who moved from Sina to İstanbul in 1919, and it was also a treatment place for the orphanage students. Hence, its responsibility has been accepted as a sacred in the shadow of war and occupation. Even if there are some documents about the hospital since 1917, the official establishment of Daruleytam as a separate hospital starts in 1919. There were social, economic and political predicaments in the war period, and during this period, Daruleytams played important roles for the treatment of the orphanage children. Therefore, their operations could provide information for the comprehension of the late Ottoman period’s social state approach. Haydarpaşa Darüleytam hospital, which was responsible for other branches’ health services, gives important information about the health services of Daruleytams’ branches. The hospital, which provided its all opportunities to children who have to be treated and continue to their education as soon as possible, has made a significant contribution to the history with its recording documents and its correspondence with other branches