Tuncay Yavuz ÖZDEMİR, Mustafa ORHAN, Yasin DEMİR

ERGENLERDE AKADEMİK ÖZ-YETERLİK VE LİSE YAŞAM KALİTESİ ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırma, ergenlerde akademik öz-yeterlik ile lise yaşam kalitesi algıları arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Erzurum ili Yakutiye ilçesindeki liselerde öğrenim gören 518 öğrenciye basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile ulaşılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada “Akademik Özyeterlik Ölçeği” ve Lise Yaşam Kalitesi Ölçeği” veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ergenlerin genel olarak akademik öz-yeterlik inançlarının “bana uyuyor” düzeyinde, lise yaşam kalitesi algılarının ise “biraz katılıyorum” düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Ergenlerin akademik öz-yeterlik ile lise yaşam kalitesi algıları arasında zayıf düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca “öğretmenler” ile “statü” değişkenlerinin birlikte akademik öz yeterliğin anlamlı yordayıcıları olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin okullarından memnuniyet duymaları ve mutlu olmaları için okul paydaşları arasında sevgi ve saygıya dayanan ilişkilerin kurulmasına özen gösterilebilir. Okul yöneticileri, öğretmenler ve öğrenci velileri, öğrencilerin sistemli çalışmaları hainde akademik olarak başarılı olacaklarına inandıklarını söz ve eylemleriyle desteklemelidirler.

The Relationship between Academic Self-efficacy and High School Life Quality Perceptions in Adolescents

This research aims to examine the relationship between academic self-efficacy and high school quality of life perceptions in adolescents. For this purpose, 518 students studying in high schools in Yakutiye district of Erzurum province in 2018-2019 academic year have been reached by simple random sampling method. This research was done in relational survey model. In this research, "Academic Self-Efficacy Scale" and High School Life Quality Scale" were used as data collection tools. The collected data were analyzed using SPSS 22.0 package program. According to the results of this research, it was determined that the general self-efficacy beliefs of adolescents are at the level of “suits me” and the perceptions of quality of high school life are at the level of “I partially agree”. There was a weak and positive significant relationship between academic selfefficacy and perceptions of quality of high school life in adolescents. In addition, it was determined that the variables of both "teachers" and "status" together were significant predictors of academic self-efficacy. The establishment of relationships based on love and respect among school stakeholders can be taken care of to make students satisfied and happy with their school. School administrators, teachers and parents of students should support their words and actions that they believe students will succeed academically if they work systematically.

PDF

___

Ağır, M. (2005). Sosyal öğrenme kuramı. B. Aydın, (Ed.), Gelişim ve Öğrenme (s.229-257). Nobel yayın dağıtım.
Akıncı, T. (2014). Sosyal bilişsel teori. A. Bakioğlu (Ed.), Eğitim psikolojisi (s.261-280). Nobel akademik yayıncılık.
Aksu, N. (2015). Lise öğrencilerinin akademik öz yeterlik, sosyal ilişki unsurları ile suça eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Spss Uygulamalı. (6. Baskı). Sakarya yayıncılık.
Argon, T. & İsmetoğlu, M. (2016). Öğrencilerin lise yaşam kalitesi algıları ile okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 238-249.
Arslan, Ş. (2019). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Öz Yeterlik İnancı Kaynakları ve Öz Yeterlik İnançlarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aykıt, S. & Baba Öztürk, M. (2017). Öğrenci algılarına göre liselerde yaşam kalitesi. Journal of International Social Research, 10(51), 641-649.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs, PrenticeHall.
Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. In A. Bandura (Ed.), Self-Efficacy in Changing Societies (pp. 1– 45). Cambridge Univ. press.
Berndt, T.J. (1999). Friends' influence on students' adjustment to school. Educational Psychologist, 34(1), 15-28.
Bozkurt, M.A. & Ekşioğlu, S. (2018). Lise öğrencilerinin İngilizce özyeterlik düzeyleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 440-452.
Chemers, M. M., Hu, L. T. & Garcia, B. F. (2001). Academic self-efficacy and first year college student performance and adjustment. Journal of Educational Psychology, 93(1), 55-64.
Çakır, M.A. (2007). Sosyal bilişsel öğrenme kuramı. A. Kaya (Ed.), Eğitim Psikolojisi (s.411-438). Pegem A yayıncılık.
Değer, M. (2013). Sosyal öğrenme kuramı. İ. Yıldırım (Ed.), Eğitim Psikolojisi (s.469-484, 3. Baskı). Anı yayıncılık.
Driscoll, M. P. (2012). Öğretim Süreçleri ve Öğrenme Psikolojisi (Ö.F. Tutkun, Çeviri Editörü). Anı yayıncılık.
Duraklı, H. (2019). Öğrencilerin Lise Yaşam Kalitesi Algıları ile Okula Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Durmaz, A. (2008). Lise Okul Yaşam Kalitesi (Kırklareli ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdamar Koç, G. (2008). Sosyal öğrenme kuramı. A. Ulusoy (Ed.), Eğitim Psikolojisi (s.113-351, 2. Baskı). Anı yayıncılık.
Gedik, A. (2014). Ortaöğretim Öğrencilerinde Okul Yaşam Kalitesi Bağlamında Okula Yabancılaşma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gökmen, A. & Ekici, G. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Öz-yeterlik Algı Düzeyleriyle Öğrenme Stilleri İlişkisinin Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 843-866.
Gömleksiz, M. N. & Kılınç, H. H. (2014). Lise 12. sınıf öğrencilerinin İngilizce öz yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 43-60.
Güldü, S. (2015). Liselerde Okuyan Öğrencilerin Görüşleri Doğrultusunda Okul Metaforları, Akademik Öz Yeterlik ve Lise Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Güzel, H. (2017). Lise öğrencilerinin akademik öz yeterlik inanç düzeylerinin internet kullanımı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (11), 225-245.
Hallinan, M. T. (2008). Teacher ınfluences on students’ attachment to school. Sociology of Education, 81(3), 271–283.
Hazır Bıkmaz, F. (2004). Öz yeterlik inançları. Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Ed.), Eğitim ve Bireysel Farklılıklar (s.289-314). Nobel yayın dağıtım.
Hoffmann, J. P. & Xu, J. (2002). School activities, community service, and delinquency. Crime & Delinquency, 48(4), 568-591.
İlğan, A., Oğuz, E. & Yapar, B. (2013). Öğrenci algılarına göre okul yaşam kalitesi ve akademik motivasyon düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Menderes İlçesi örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13( 2), 157-176.
İnal, U. (2009). Adana İl Sınırları İçerisindeki Yatılı İlköğretim Bölge Okullarında Bulunan Öğretmen ve Öğrencilerin Okul Yaşam Kalitesi Algılarının İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Jerusalem, M. & Schwarzer, R. (1981). Fragebogen zur Erfassung von "Selbstwirksamkeit. Skalen zur Befindlichkeit und Persoenlichkeit In R. Schwarzer (Hrsg.). (Forschungsbericht No. 5). Freie Universitaet, Institut fuer Psychologie.
Kalkan, M. (2008). Sosyal öğrenme kuramı. Y. Özbay ve S. Erkan (Ed.), Eğitim Psikolojisi (s.289-313). Pegem akademi.
Karabey, M. (2017). Sivas il Merkezinde Lise Öğrencilerinde Okul Yaşam Kalitesi ve İlişkili Faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel yayınları.
Karatzias, A., Papadioti-Athanasiou, V., Power, K. G. & Swanson, V. (2001). Quality of school life. A cross-cultural study of Greek and Scottish secondary school pupils. European Journal of Education, 36(1), 91-105.
Keleşoğlu, Ş. (2011). Öğrenme Stilleri, Akademik Özyeterlik, Seviye Belirleme Sınavı Puanları ve Öğrenci Özellikleri Değişkenlerinin Lise 1. Sınıf Akademik Başarısını Yordama Gücü Üzerine bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Köse, E. (2013). Eğitim kurumlarında gerçekleştirilen ders dışı etkinliklerin sınıflandırılmasına yönelik bir öneri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 336-353.
Linnakylä, P. & Brunell, V. (1996). Quality of school life in the Finnish and Swedish speaking schools in Finland. M. Binkley, K. Rust, T. Williams (Ed.) Reading Literacy in an International Perspective (S. 203 – 217). U.S. Department of Education Office of Educational Research And Improvement NCES 97-875.
Maddux, J. E. (Ed.). (2013). Self-Efficacy, Adaptation, and Adjustment: Theory, Research, and Application. Springer Science & Business Media.
Marks, G. (1998) Attitudes to school life: their influences and their effects on achievement and leaving school. LSAY Research Reports. Longitudinal Surveys of Australian Youth Research Report.
Mok, M. M. C. & Flynn, M. (2002). Determinants of students' quality of school life: A path model. Learning Environments Research, 5(3), 275-300.
Osterman, K. F. (2000). Students' need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70(3), 323-367.
Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66(4), 543-578.
Santrock, J.W. (2018). Eğitim Psikolojisi (D.M. Siyez, Çeviri Editörü). Nobel akademik yayıncılık.
Sarı, M. (2007). Demokratik Değerlerin Kazanımı Sürecinde Örtük Program: Düşük ve Yüksek “Okul Yaşam Kalitesi”Ne Sahip İki İlköğretim Okulunda Nitel Bir Çalışma. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sarı, M. (2011). Lise yaşam kalitesi ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 253-266.
Sarı, M., Ötünç, E. & Erceylan, H. (2007). Liselerde okul yaşam kalitesi: Adana ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 50(50), 297-320.
Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya (24. Baskı). Yargı yayınevi.
Schunk, D. H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26, 207–231.
Schunk, D. H. (2011). Eğitimsel bir Bakışla Öğrenme Teorileri (M. Şahin, Çeviri Editörü). Nobel akademik yayıncılık.
Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2007). Dimensions of teacher self-efficacy and relations with strain factors, perceived collective teacher efficacy, and teacher burnout. Journal of Educational Psychology, 99(3), 611-625.
Stajkovic, A. D., & Luthans, F. (1998). Social cognitive theory and self-efficacy: Goin beyond traditional motivational and behavioral approaches. Organizational Dynamics, 26(4), 62–74.
Şişman, M. (2015). Toplumsal bir aktör müsünüz? A. Açıkalın, M. Şişman ve S. Turan (Ed.), Bir İnsan Olarak Okul Müdürü (s.37-50, 3. Baskı). Pegem akademi.
Turan S. (2015). İşini bil okuluna sahip ol. A. Açıkalın, M. Şişman ve S. Turan (Ed.), Bir İnsan Olarak Okul Müdürü (ss. 73-94, 3. Baskı). Pegem akademi.
Veenhoven, R. (2000). The four qualities of life. Journal of Happiness Studies, 1(1), 1-39.
Yılmaz, M., Gürçay, D. & Ekici, G. (2007). Akademik özyeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 253-259.