EĞİTİMİN BİRLEŞTİRİCİ ROLÜ: TÜRK HALKLARI VE İDEOLOJİK EĞİTİM

Bu çalışmada günümüzde Türk cumhuriyetlerinin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) öncesi, SSCB sonrası ve Bologna sürecidönemindekieğitim faaliyetlerininincelenmesi amaçlanmıştır. Bu sebeple Türk halkalarının SSCB öncesi eğitimde birlik faaliyetleri, SSCB dönemi eğitim sistemleri ve Bologna sürecibağlamında Türk devletlerinin eğitim sistemleri araştırılmıştır. Ayrıca çalışmada SSCB’nin politik eğitimiyle yetiştirilmesi planlanan Sovyet vatandaşıve Bologna süreciyle hedeflenen Avrupa vatandaşıkavramları literatüre dayalı olarak tartışılmıştır. Günümüzde, bu kavramlar ile hedeflenen vatandaş ideali yerine, kendi değerleri ile yetişmiş, etnik öz-bilince sahip Türk dünyası vatandaşlarınaihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle bilgi iletişim teknolojileri ile hızla yayılan küreselleşmesürecinde küçük ölçekli halkların ulusal farklılıkları dikkate alınmamaktadır.Bu nedenle Türk haklarınınetnik açıdan eğitim sistemlerini ulusal bağlamda geliştirmeleri gerekmektedir. Büyük devletlerin kültürleri karşısında,parçalanmış Türk devletlerinin,kültürlerini kaybetmeden yaşatmaları buna bağlıdır. Bu çalışma ortak Türk eğitim kültürünün oluşturulması ve gelecek nesillere aktarılması konusunda önem arzetmektedir. Tarih ve Edebiyat gibi alanlarda ortak ders kitapları hazırlanması ise,milli şuurun halklara taşınması bakımından önemlidir. Bu bağlamda,araştırma sonunda gelecekteki olası bir Türk birliğine katkı sağlayabilecek; yükseköğretimde tüm Türk cumhuriyetlerini içerisine alacak, Türk halklarının kendi değer ve inancına göre bir yükseköğretim sisteminin hazırlanması gibibazı önerilere yer verilmiştir.

Combining Role of Education: Turkish People and Ideological Education

In this study, it is aimed to investigate the educational activities of Turkish republics before the USSR, after the USSR and during the Bologna process. For this reason, the unity activities of Turkish peoples in pre-USSR education, Education systems of the USSR period and the education systems of Turkish states in the context of Bologna Process were investigated. In addition, the concepts of the Soviet Citizen and the European Citizen targeted by the Bologna Process, which are planned to be trained with the political education of the USSR, are discussed based on the literature. Today, there is a need for Turkish citizens who have grown up with their own values instead of Soviet Citizens, European Citizens. Especially in the face of the cultures of the big states spread by globalization and information and communication technologies, the survival of the fragmented Turkish states without losing their culture depends on this. This study is important in creating a common Turkish culture and transferring it to future generations. Preparing common textbooks in fields such as history and literature is important in terms of carrying national consciousness to the public. In this context, at the end of the research, it can contribute to a possible future Turkish unity; Some suggestions such as the preparation of a higher education system according to the values and beliefs of the Turkish peoples, which will include all Turkish republics in higher education, have been included.

PDF

___

Arşiv Materyalleri
ЦГА Кирг. ССР, фонд 647, опис 1, ед. 167, л. 1.
ЦГА Кирг. ССР, фонд 647, опис 1, ед. 167, л. 48.
Telif Eserler
Абакирова, Г. Б. (2012). Интеграционные процессы в вузах Кыргызстана. Евразийская Интеграция: Экономика, Право, Политика, 12(1), 132-137.
Абдурахманова, Ш. (2017). Развитие педагогической науки в Республике Узбекистан. Молодой учёный, 1(135), 428-430.
Akyüz, Y. (1994). Türk Eğitim Tarihi (Baslangıçtan1993’e). Kültür Koleji yayınları.
Alagöz, A. & Allahverdi, M. (2014). Bologna sürecinin mesleki eğitime etkileri: muhasebe mesleği açısından bir değerlendirme. 1. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal ve Teknik Bilimler Kongresi Bildiri Kitabı içinde, 134-145, MESTEK.
Alyılmaz, C. (2015). Türk dünyası vatandaşlığı”na doğru. Teke Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 69-76.
Amin, S. (1993). Avrupamerkezcilik: Bir İdeolojinin Eleştirisi (M. Sert, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
Аширбеков, А. К. & Джумакулов, З. Д. (2015). Реализация Принципов Болонского Процесса в Республике Казахстан. Доклады Национальной Академии Наук Республики Казахстан, 16(1), 110-115.
Айтмамбетов, Д. (1961). Дореволюционные Школы в Киргизии. Академия Наук Киргизской ССР.
Babataev, A. (2018). SSCB eğitim sistemi ve ateizm propagandası. Теология факультетинин илимий журналы, 25, 87-98.
Bakke, E. (1995). Towards a European identity? Arena Working Paper, 10, 1-27.
Bay, E., Demir, S. & Mert, O. (2015). Kültürler arası eğitim bağlamında türk dünyası vatandaşlığı ders programı geliştirilmesi projesi. Teke Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 86-97.
Байгазиев, С. (2005). Алатоодогу агартуунун тарыхынын кыскача очерки (ХVII. Кылымдан 1917’ге чейин). Академия Наук.
Bayley, P. & Williams, G. (2012). European İdentity: What the Media Say. Oxford university press.
Беделбаева, А. З. (2019). Болонский процесс и проблемы в системе высшего образования кыргызстана. Журнал Социосфера 2(1). 125-129.
Болпонова, А. (2013). История и эволюция клановой системы в политических процессах кыргызского общества. Макспринт типография.
Boydak, M. & Karabatak, S. (2015). Öğretim elemanlarının Bologna süreci’ne ilişkin görüşleri. I. Bologna Süreci Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı içinde, 20-35.
Bruter, M. (2003). Winning hearts and minds for europe: The impact of news and symbols on civic and cultural european identity. Comparative Political Studies, 36(10), 1148–1179.
Bulut, C. & Durmaz, Ş. (2011). Qafqaz üniversitesi örneğinde azerbaycan yükseköğretiminin değerlendirilmesi. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar içinde, (27-29 Mayıs), 3(13), 1755- 1763.
Carey, S. (2002). Undivided loyalties – is national ıdentity an obstacle to european integration? European Union Politics 3(4), 387–413.
Chopin, T. (2018). Europe and the identity challenge: who are “we”? European Issues, 466, 1-6.
Ciaglia, S., Fuest, C. & Heinaman, F. (2018). What a feeling? How to promote ‘European identity’. EconPol Policy Report, 2, Munich Ifo Institute. Demirci, O. (2013). Medrese geleneğinde akaid ve kelam ilmi. Kelam Araştırmaları, 11(1), 253-270.
Demirel, İ. (2018). Batı avrupa bilimine ontolojik temelleri ve Avrupamerkezci ideolojik içerimleri ekseninde heideggeryen bir yaklaşımı. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 47-57.
Dinç, C. (2011). Avrupa kimliği: Çatışan perspektifler, güncel değerlendirmeler ve endişeler. Akademik Bakış, 5(9), 31-58.
Дмитриенко, И. А. (2013). Правовые аспекты внедрения принципов болонской декларации в высшее профессиональное образование кыргызстана. Научно-Методический Журнал «Вестник КГЮА», 4(1), 68-74.
Дулатов, Б. (2013). “Развитие системы образования в казахстане в 1913- 2013 ГГ.”. http://src-h.slav.hokudai.ac.jp/jcrees/2013Osaka/23Dulatov Berwick.pdf, Erişim tarihi: 11.09.2019.
Egamberdiyev, M. (2005). Çarlık Rusyası’nın Türk dünyasındaki eğitim politikası (1870-1917). Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6(1), 103-108.
Əliyev, İ. (2011). Qafqazın postsovet ölkələrində ali təhsilin bəzi problemləri. “Azərbaycan Respublikasında ali təhsilin yeniləşməsi uğrunda: təhsil islahatlarına dəstək” layihəsi çərçivəsində “Avropa ali təhsilinə inteqrasiya: problemlər, perspektivlər” mövzusunda Tətbiqi Tədqiqatlar Fondu və Azərbaycan Turizm İnstitutunun birgə keçirdikləri elmi praktik konfransın materialları içinde, Bakı, Nəşriyyat “Fəxrim-film” studiyası, 7- 16.
Əskərov, Ş. (2011). Düzgün qərar qəbul etmənin elmi əsası. “Azərbaycan Respublikasında Ali Təhsilin Yeniləşməsi Uğrunda: Təhsil İslahatlarına Dəstək” Layihəsi Çərçivəsində “Avropa Ali Təhsilinə İnteqrasiya: Problemlər, Perspektivlər” Mövzusunda Tətbiqi Tədqiqatlar Fondu və Azərbaycan Turizm İnstitutunun Birgə Keçirdikləri Elmi Praktik Konfransın Materialları içinde, Bakı, Nəşriyyat “Fəxrim-film” studiyası, 24-30.
Enic-Kazakhstan (2019). Казахстан в болонском процессе. https://enickazakhstan. kz, Erişim tarihi: 01.11.2019.
Fitzpatrick, S. (1979). Education and social mobility in the soviet union, 1921– 1934. Cambridge University Press.
Friese, H. & Wagner, P. (2002). Survey article – The nascent political philosophy of the european polity. The Journal of Political Philosophy, 10(3), 342– 364.
Гыязов, А. & Ахмаджанов, М. (2014). Интеграция высшего образования кыргызстана в болонский процесс. Проблемы и Перспективы, Социальные Аспекты: Материалы Международной Научно- Практической Конференции, 154-158.
Голуб, Ю. Г. & Поздняков, А. Н. (2005). Большевики и педагогическая общественность в первые месяцы советской власти. Известия Саратовского университета, 1(2), 29-36.
Gül, Y. E. (2019a). Reasons why kyrgyz students prefer russian as the language of ınstruction in universities: student views. Journal of Education and Learning; 8(2), 77-88.
Gül, Y. E. (2019b). Günümüzde Türk devletlerinde örgün eğitim. Nobel akademik yayıncılık.
Gümrükçü, H. (2010). Bologna-Prag-Berlin süreçleri ışığı altında Türkiye’de yükseköğretim politikası ve yükseköğretimde değişim, Bologna süreci ve Türkiye. Yorum yayınları.
Gümüş, A. & Kurul, N. (2011). Üniversitelerde Bologna süreci neye hizmet ediyor?. Eğitim-sen yayınları.
Gürkan, Ü. (1964). SSCB siyasi rejiminin ana hatları. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(4), 155-198.
Hasanoğlu, İ. (2015). Homo sovieticus: SSCB’de Sovyet halkı inşası çabaları. Turkish Studies, 10(1), 311-340.
İsaxanlı, H. (2015). Bologna prosesi təhsilimizə nə verib?. https://edu.gov.az/ Erişim tairih: 02.11.2019.
Истилеулова, Е. (2010). Реформирование науки казахстанa в рамках болонского процесса. Внутри в Интеграция Высшего Образования Казахстана В Международное Образовательное Пространство: Достижения, Проблемы, Перспективы Развития, Рецензенты, Алматы, Ассоциация «Образование для всех в Казахстане».
Иванов, П. (1958). Очерки по истории средней азии (ХVI – Середине ХIХ В.). Издателство Восточной Литературы.
Измаилов, Э. (1957). Очерки по истории Совьетской школы в киргизии за 40 лет (1917-1957). Киргизское гожударственное учебно- педагогическое издателство.
Кеншинбай, Т. (2009). Болонский процесс: сущность и перспективы развития. Внутри в Реформирование Высшего Образования В Казахстане И Болонский Процесс: Информационные Материалы Для Практических Действий, Алматы, Ассоциация «Образование для всех в Казахстане, 7-27.
Конституция СССР. (1937). Конституция основной закон союза советских социалистических республик. Издание ЦИК СССР.
Köse, E. (2014). Bologna süreci ve Türkiye’ye yansımaları. Yayınlanmamış bürokrasi ve insan kaynakları dersi ödevi, Ankara Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Мелентев, Д. (2018). Роль главного вакуфного управления в советизации мусульманского образования и становлении советской сети школ в туркестане. Журнал Исламоложи, 8(1), 57-77.
Мустафаева, А. А. (2012). Исторический обзор эволюции Ислама в советском казахстане. Вестник КазНУ. https://articlekz.com/article/ 7311, Erişim tarihi: 01.10.2020
Ноллендорфс, В. (2010). Латвия под властью советского союза и национал- социалистической германии 1940–1991. Модрис Зиеминьш (Переводчик с французского). Общество Музея оккупации Латвии.
Остроумов, Н. П. (1907). Народного просвещения, журнал министерства. Сянацкая Типография.
Пайпс Р. (1990). Русская революция. Типография Захаров
Пыльнев, Ю. В. (2018). Положение учителей воронежской губернии в годы гражданской войны (1918-1921). Евроазийский форум 1(10), 19-32
Пискунова, А. И. (2001). История педагогики и образования. Творческий центр.
Сагинтаева, А. (2011). Вызовы болонского процесса:за и против. Вестник Казахского национального педагогического университета им. Абая, серия Социологические и политические науки, 2(34), 21-32.
Самсонов, В. Д. (1957). Культурное строителство в киргизии 1918 – 1929, Сборник Докүментов И Материалов. Академия Наук Киргизской ССР.
Сериков, Э. А. (2015). Система высшего технического образования в казахстане: движение по спирали. Ақ Шағыл.
Шербак, А. (2016). История советской национальной политики: колебания маятника?. Политическая наука, 1, 100-123.
Шпаковская, Л. Л. (2009). Советская образовательная политика: социальная инженерия и классовая борьба. Журнал исследований социальной политики, 7(1), 39-64.
Шушкова, М. Е. (2015). Организация управления Туркестаном в начале ХХ века. Диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук, Российский государственный гуманитарный университет.
The Treaty of Rome, (25 March 1957). https://ec.europa.eu/romania/sites /romania/files/tratatul_de_la_roma.pdf, Erişim tarihi: 11.11.2019.
Tuğ, K. (2013). XVII-XVIII. Yüzyıllarda Doğu Türkistan’da eğitim. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 298-307.
Тургунбаева, А. М. (2008). Формирование системы народново образования в период културнои революции в киргизии (ХХ. в 20- 30. Г.). Издательство Кыргызско-Российский Славянский Университет.
Верт, Н. (1992). История Советского государства. 1900-1991. Издательская группа Прогресс, Прогресс—Академия.
Волин, В. М. (2005). Неизвестная революция. НПЦ Праксис.
Храпченков, Г. М. & Храпченков, В. Г. (1998). История школы и педагогической мысли Казахстана. Издательство Кайнар.
Yalı, S. (2017). Avrupa Birliği’nde yükseköğretim çalışmaları: Bologna süreci ve Türkiye üniversiteleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 143-154.
White, J. (2012). A common European identity is an illusion. Zimmermann, H. and A. Dür (eds.), in Key Controversies in European Integration. The European Union Series. Palgrave Macmillan, 103–111.