EĞİTİMDE BAHÇE ÇALIŞMALARININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN ERKEN DÖNEMLERİNDE OKUL UYGULAMA BAHÇELERİ

Eğitimde bahçe çalışmalarından yararlanma düşüncesinin felsefi temelleri Antik Döneme kadar uzanmakla birlikte, 19. yüzyılın yenilikçi eğitim kurumlarıyla yaygınlık kazanmıştır. Okul bahçeciliği dünyada ve ülkemizde gerek eğitim reformcuları, gerekse hükümetler ve sivil toplum tarafından değişik gerekçelerle desteklenerek, günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Son dönemlerde aşırı betonlaşma, çevre sorunlarının artması, kapalı ortamlara mahkûm olan çocukların doğadan uzaklaşması ve sağlıksız beslenme gibi sorunlara bağlı olarak okullarda eko okul ve okul bahçesinde tarım uygulamaları gibi projelere yönelim artmıştır. Bu çalışmanın amacı eğitimde tarım uygulamaları ve okul bahçelerinden faydalanmanın tarihsel gelişimini ortaya koyarak, Cumhuriyet Dönemindeki okul uygulama bahçelerini incelemektir. Çalışma kapsamında nitel araştırma yöntemiyle konuya ilişkin güncel literatürün yanı sıra, Cumhuriyet Dönemi’ndeki uygulama bahçelerine ilişkin birincil kaynaklar taranmıştır. Araştırma dünyada 150 yıllık bir geçmişe sahip olan okul bahçeciliğinin, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde eğitimin yeniden yapılandırılması sürecinde önemli bir yer tuttuğunu ve bu dönemdeki uygulama bahçeleri deneyimlerinin günümüz çalışmalarına ışık tutulabilecek çıkarımlar içerdiğini ortaya koymaktadır.

History Of School Gardens With A Focus On The Period Of Early Turkish Republic

The philosophical foundations of the idea of benefiting from gardening in education have extended to the Antique Period, but have become widespread with the innovative educational institutions of the 19th century. School gardens are kept in presence to support of educational reformers, governments and civil society for different reasons. Recently, due to problems such as excessive concrete, pollution, unhealthy nutrition and children who are doomed to closed environments have led some educators to develop such projects as eco-schools, and agricultural practices in school gardens in order to raise students' environmental awareness. The aim of this study was to examine the historical development of agricultural practices in school gardens as well as the school gardens in the Early Turkish Republic period, from a historical perspective. In the scope of the study, current literature about the subject was first introduced. Then such primary documents as legal regulations, reports, curricula, materials related to teacher education and periodicals in the early Turkish Republic period were analyzed. Findings showed that gardens with a 150 years history in the world were also prominence during the process of restructuring the education system in the Republic of Turkey in its first decades. Pedagogical knowledge gained through practice in school gardens during that period has great potential to inform current educational research and practice.

PDF

___

Adıyaman, S. (1953) Okul Bahçeleri ve İş Eğitimi Yönünden Önemi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Adıyaman, S. (1974) Okul Uygulama Bahçeleri ve İş Eğitimi Yönünden Önemi. (Genişletilmiş 5. Baskı) İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri Lit Şti Yayınları.
Ahmet Hikmet (1929) Adolf Ferriyer’den Yeni Türkiye ve Mektepleri. (Nouvelle Dergisi’nden çeviri). Fikirler, II/37, İzmir.
Akyüz, Y. (2010) Türk Eğitim Tarihi. (Gözden geçirilmiş 16. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
Altın, H. (2008) Ethem Nejat ve Eğitim Tarihimizdeki Yeri. Türkish Studies International Periodical For Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Vol.3/4; pp 73–96. http://turkishstudies.net/sayilar/sayi10/alt%C4%B1nhamza.pdf Erişim Tarihi: 03.08.2018
Binbaşıoğlu, C. (2014) Başlangıçtan Günümüze Türk Eğitim Tarihi. (Genişletilmiş 2. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
Bowker, R.  Tearle P. (2007) Gardening as a learning environment: A study of children’s perceptions and understanding of school gardens as part of an international Project. Learning Environments Resarch, 10 (2), pp. 82- 100. https://link.springer.com/article/10.1007/s10984-007-9025-0 Erişim Tarihi: 09.07.2018.
Deretarla –Gül, E. (2008) Meşrutiyet’ten Günümüze Okul Öncesi Eğitim, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 1, ss.269-278. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/50423 Erişim Tarihi 01.08.2018
Dewey, J. (1939) Türkiye Maarifi Hakkında Rapor. İstanbul: TC. Maarif Vekilliği.
Ditz, Y. (1955) Köy Topluluğunun Bir Kolu Olarak Köy Okulu. Eğitim Hareketleri, 11, Ankara: Yeni Matbaa.
Doğan, İ. (2010) Türk Eğitim Tarihinin Ana Evreleri Kurumlar, Kişiler ve Söylemler. Ankara: Nobel Yayınları.
FAO (2010) A new deal for school gardens, FAQ, pp. 3- 4. http://www.fao.org/docrep/013/i1689e/i1689e00.pdf Erişim Tarihi: 09.07.2018.
Gardner- Burt, K. (2016) A Complete History of the Social, Health, and Political Context of the School Gardening Movement in the United States: 1840–2014, Journal of Hunger&Environmental Nutrition, 11:3, 297-316 https://doi.org/10.1080/19320248.2016.1157542 Erişim Tarihi: 05.07.2018.
Hayden- Smith, R. (2015) A hıstory of school gardens…and how the model is gettıng a boost today from Foodcorps, UCFOODOBSERVER, http://ucfoodobserver.com/2015/05/06/a-history-of-school-gardens-and-how-the-modelis- getting-a-boost-today-from-food-corps/ Erişim Tarihi: 25.06.2018.
Hürriyet (2015) Türkiye’de Bir İlk Ödemiş’te Uygulanıyor, http://www.hurriyet.com.tr/turkiye-de-bir-ilk-odemis-te-uygulaniyor-37192520 Erişim Tarihi: 05.07.2018.
Hürriyet (2018) Okul Bahçesinde Organik Tarım. http://www.hurriyet.com.tr/egitim/okul-bahcesinde-organik-tarim-40852750 Erişim Tarihi: 02.09.2018.
İsmail Hakkı (1930), Çocuk bahçesi nedir?, Fikirler, C:9 S:48, İzmir.
Kanad, F. (1963) Pedagoji Tarihi- I. (4. Basım), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kanad, F. (1948) Pedagoji Tarihi –II. (3. Basım), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Karagöz, S. (1966) İlkokul Programı Taslağı Işığında Köy Okullarında Eğitim ve Öğretim, MEB Öğretmeni İşbaşında Yetiştirme Bürosu Yayınları, Ankara: Altınyıldız Matbaası.
Kıdır, V. (2018) Kişisel görüşme, Tarih: 07.08.2018.
Klemmer, C.D.  Waliczek, T.M.  Zajicek, J.M. (2005) Development of a Science Achievement Evaluation Istrument for a School Garden Program, HortTechnology, 15/3, pp. 433-438. http://horttech.ashspublications.org/content/15/3/433.short Erişim Tarihi: 12.08.2018
Koç, İ. (2010) İzmir İktisat Kongresi'nin Türk Ekonomisinin Oluşumuna Etkileri, Atatürk Dergisi, 3 (1), http://dergipark.gov.tr/atauniad/issue/2357/30205 Erişim Tarihi 27.08.2018
MEB (1948) İlkokul Programı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
MEB (1962) İlköğretim Komitesi Raporu ve On Yıllık Plan’a Göre İlköğretim Çalışmaları. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü Yayını.
MEB (1968) İlkokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
MEB (2018) Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar). Ankara.
Meşeci- Giorgetti, F. (2014) New School of Mustafa Satı Bey in İstanbul (1915). Paedagogica Historica, Vol. 50, Nos. 1–2, 42–58, http://dx.doi.org/10.1080/00309230.2013.873473 Erişim Tarihi: 09.07.2018.
Miller, M. A. (2005) An exploration of children's gardens: Reported benefits, recommended elements, and preferred visitor autonomy. Unpublished PhD, The Ohio State University, Columbus, OH. http://rave.ohiolink.edu/etdc/view?acc_num=osu1126818099 Erişim Tarihi: 05.07.2018.
Mustafa Rahmi (1930) Faal Mektep ve Rusu. Fikirler, II/ 46, İzmir.
Okur-Berberoğlu, E  Uygun, S. (2012) Sınıfdışı Eğitimin Dünyadaki ve Türkiye’deki Gelişim Durumunun Örgün ve Yaygın Eğitim Kapsamında İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 32-42. http://dergipark.gov.tr/mersinefd/issue/17383/181540 Erişim Tarihi: 09.07.2018.
Özkan- Kılıç, S. (2015) Pers Eğitim Sistemi, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXX / 1, s.s.181-198. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/164311 Erişim Tarihi: 28.08.2018.
Özkan, R. (1955) Örnek Okul. Gayret, 42, İzmir: Guttenberg Matbaası.
Ralston, S.J. (2011) It takes a garden project Dewey and Pudup on the politics of school gardening, Ethics  The Enviroment, 16 (2), pp.1-24. www.jstor.org/stable/10.2979/ethicsenviro.16.2.1?seq=1#page_scan_tab_contents Erişim Tarihi: 10.08.2018.
Sarı, M. (2013)Yeni Türk Devletinin İlk Maarif Vekâleti (Kuruluşu ve Çalışmaları (1920-1923). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 54/Bahar, ss. 169-194.
Sevinç, M.R.  Davran, K.M.  Sevinç, G. (2016) Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Kırsal Alanda Uygulanan Eğitim Politikaları. Electronic Journal of Social Sciences, 15(56), pp.253-272.
Stavrianos, A. (2016) Green inclusion: biophilia as a necessity. British Journal of Special Education, 43 (4), pp. 416 -429.
Şahin, M . (1994). Türkiye’de Köye Öğretmen Yetiştirme Model Önerileri: Uygulamalar ve Değerlendirmeler (Tarihi Gelişim). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2 (4), ss.45-61. http://dergipark.gov.tr/cttad/issue/25230/266670 Erişim Tarihi: 03.08.2018.
Thrower, L.B. (1966) Okul Uygulama Bahçeleri. (Çev. Sabahattin Özbek, Ed: Hüseyin Aytaç), Ankara: MEB Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü Yayınları.
Türker, H. (2015) Cenevre Jean Jacques Rousseau Enstitüsü Pedagoglarından Adolphe Ferrierie’in İzmir Konferansları (1928). Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi (Journal of Turkish Studies) XV/31, ss. 223- 244.
T.C. Kültür Bakanlığı (1936) İlkokul Programı. İstanbul: Devlet Basımevi.
T.C. Resmi Gazete (1940), Köy Enstitüleri Kanunu. Tarih 22.04.1940, Sayı: 4491, ss. 13682 -13683. http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/4491.pdf Erişim Tarihi: 05.08.2018.
TC. Resmi Gazete (1942) Köy Okulları ve Enstitüleri Teşkilat Kanunu. Tarih: 25.06.1942, Sayı: 5141, ss. 3243 -3250 http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/5141.pdf Erişim Tarihi: 05.08.2018.
TC Resmi Gazete (1947) Köy Enstitüsü mezunu öğretmenlerle köy sağlık memurlarının geçimlerini düzenlemek üzere 3803, 4274 ve 4459 sayılı kanunlara ek 5129 Sayılı Kanun, Tarih:10.09.1947, Sayı: 6703, http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/6703.pdf Erişim Tarihi 06.08.2018
TC. Resmi Gazete (1961) İlköğretim ve Eğitim Kanunu. Tarih 12.01.1961, Sayı: 10705, ss.3063 – 3075.http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/ar siv/10705.pdf&main=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10705.pdf Erişim Tarihi 06.08.2018.
Ürey, M. (2013) Serbest Etkinlik Çalışmaları Dersine Yönelik Fen Temelli ve Disiplinlerarası Okul Bahçesi Programının Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trabzon.
Ürey, M.- Çepni S. (2014) Serbest Etkinlik Çalışmaları Dersine Yönelik Bir Program Önerisi: Okul Bahçesi Programı, Millî Eğitim Dergisi, Sayı: 202, ss.37 -58.
Wake, S. J. (2007) Designed for learning: Applying ‘learning-informed design’ for children’s gardens. Applied Environmental Education & Communication, 6(1), pp. 31 – 38. https://www.researchgate.net/publication/240539785_Designed_for_Learning_Applyin g_Learning-Informed_Design_for_Children's_Gardens Erişim Tarihi 13.08.2018
Wake, S. J. (2008) ‘In the best interests of the child’: juggling the geography of children’s gardens (between adult agendas and children’s needs). Children’s Geographies, 6 (4), p.p. 423–435.
Wofford, K.V. (1952) Türkiye Köy İlkokulları Hakkında Rapor. (Çev. Fatma Varış), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Yazıcı, T.  Omca- Çobanoğlu, E. (2017) Türkiye’de Sınıf Dışı Eğitim ve Tarihsel Kökenleri, Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi (International Jornal of Turkish Sciences) 5(9), ss.385- 401.
Yıldırım, A.  Şimşek, H. (2003) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, M.A. (2008) Osmanlı’da İlk Çağdaş Zirai Eğitim Kurumu: Ziraat Mektebi (1847-1851). Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı:24 ss.223 -240. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1348/15624.pdf Erişim Tarihi: 10.07.2018