CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA VİLAYETLERDE YAPILAN İDARİ DÜZENLEMELER: DENİZLİ İLİ ÖRNEĞİ

Tarihi devirlerden beri önemli yerleşim alanlarından birisi olan Denizli, Osmanlılar tarafından 1429 yılında fethedilmiş ve bu tarihten itibaren burası Türkler için önemli idari birimlerinden birisi olmuştur. Denizli sancağı ilk önceleri Hamit, Tavas ve Menteşe olmak üzere üç ayrı idari birime ayrılmıştır. Daha sonraları Kütahya sancağına dâhil olan Homa ilçesi, Işıklı ilçesi, Çal ilçesi, Baklan ilçesi, Honaz ilçesi, Sarayköy ve Buldan ilçeleri de 19. yüzyılda Denizli’nin sınırlarına dâhil edilmiştir. Böylece, burası alan bakımından çok daha büyük bir sancak haline getirilmiştir. Cumhuriyet’in ilk vilâyetlerinden birisi olan Denizli’de çeşitli tarihlerde çok sayıda idari düzenlemeler yapılmıştır. Cumhuriyet’in İlk Dönemlerinde Vilayetlerde Yapılan İdari Düzenlemeler Denizli Örneği adlı çalışmadaki amaç, Türkiye’de Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’ye kadar Denizli vilâyetindeki idarî değişimleri kapsamlı bir biçimde ele incelemektedir. Bu çalışmada yöntem olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri, Resmî Gazete yayınları ve Türk İstatistik Kurumu olmak üzere; araştırma ve inceleme eserlerden faydalanılmış ve bilimsel metotlar temel alınmıştır.

Administrative Regulations In Cities In The First Years Of The Republic: Denizli Sample

Denizli, which is one of the important settlement areas since the historical times, conquered by the Ottomans in 1429 and since this date it has become one of the important administrative units for the Turks. Firstly, Denizli city was separated three administrative units, Hamit, Tavas and Menteşe. Then, Homa, Işıklı, Çal, Baklan, Denizli, Honaz, Sarayköy and Buldan, which are included in the city of Kütahya were included in the borders of Denizli in the 19th century. Thus, this area has become a much bigger sanjak. Numerous administrative changes were made in various dates in Denizli, which one of the first provinces of the Republic. In this study, the administrative changes in the Denizli were handled extensively from 1923 to 1950. This work was created mainly archive records, Official Gazette and TSI data and by research and investigation works.

___

  • BCA, Fon Kodu: 30-11-1-0, Yer No: 12.15.15.
  • BCA, Fon Kodu: 30-11-1-0, Yer No: 24.27.1.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 54.10.12.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 54.10.15.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 55.11.05.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 58.10.30.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 61.4.5.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 63.15.20.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 67.35.11.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 69.10.21.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 78.19.20.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 19.25.2.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 85.7.7.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 92.44.15.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 102.22.29.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 76.60.19.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:144.5.15.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:151.5.7.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:152.9.6.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:156.27.6.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:170.28.8.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:172.36.3.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:177.24.16.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:181.10.12.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:189.5.19.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:193.22.1.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:189.5.20.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:198.14.17.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:198.14.20.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:197.7.6.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:195.35.22.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:202.31.15.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:197.7.18.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:203.4.13.
  • BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No:205.13.5.
  • Resmi Gazete, 18 Şubat 1929, Sayı: 1129, s.6669.
  • Resmi Gazete, 23 Ekim 1929, Sayı: 1327, s.8424.
  • Resmi Gazete, 30 Nisan 1930, Sayı: 1484, s.8871.
  • Resmi Gazete, 5 Mayıs 1930, Sayı: 1488, s.8893.
  • Resmi Gazete,15 Mayıs 1930, Sayı: 1494, s.8291.
  • Resmi Gazete,20 Ekim 1930, Sayı: 1626, s.9434.
  • Resmi Gazete, 1 Mart 1931, Sayı: 1736, s.271.
  • Resmi Gazete, 27 Haziran 1931, Sayı: 1833, s.567.
  • Resmi Gazete, 4 Haziran 1932, Sayı: 1993, s.1111.
  • Resmi Gazete, 1 Ağustos 1933, Sayı: 2466, s.2900.
  • Resmi Gazete, 3 Ağustos 1933, Sayı: 2468, s.2906.
  • Resmi Gazete, 5 Nisan 1934, Sayı: 2668, s.3672.
  • Resmi Gazete, 11 Ağustos 1941, Sayı: 4883, s.1534.
  • Resmi Gazete, 18 Ağustos 1941, Sayı: 4889, s.1573.
  • Resmi Gazete, 3 Ocak 1941, Sayı: 4974, s.1975.
  • Resmi Gazete, 20 Şubat 1942, Sayı: 5038, s.2319.
  • Resmi Gazete, 1 Nisan 1942, Sayı: 5072, s.2544.
  • Resmi Gazete, 10 Eylül 1942, Sayı: 5207, s.3677.
  • Resmi Gazete, 22 Eylül 1942, Sayı: 5217, s.3741.
  • Resmi Gazete, 28 Ekim 1942, Sayı: 5245, s.3957.
  • Resmi Gazete, 26 Aralık 1944, Sayı: 5889, s.8089.
  • Resmi Gazete, 18 Nisan 1945, Sayı: 5985, s.8517.
  • Resmi Gazete, 5 Mayıs 1945, Sayı: 5998, s.8606.
  • Resmi Gazete, 29 Mart 1946, Sayı: 6269, S.10319.
  • Resmi Gazete, 1 Nisan 1946, Sayı: 6271, s.10329.
  • Resmi Gazete, Sayı: 6276, s.10390.
  • Resmi Gazete, 6 Nisan 1946Sayı: 6276, s.10390.
  • Resmi Gazete, 13 Nisan 1946, Sayı:6282, s.10425.
  • Resmi Gazete, 15 Nisan 1946, Sayı: 6283, s.10433.
  • Resmi Gazete, 3 Temmuz 1946, Sayı: 6349, s.10862.
  • Resmi Gazete, 26 Nisan 1947, Sayı: 6592, s.12229.
  • Resmi Gazete, 7 Ağustos 1947, Sayı: 6678, s.12757.
  • Resmi Gazete, 30 Aralık 1947, Sayı: 6793, s.13329.
  • Resmi Gazete, 7 Ocak 1949, Sayı: 6799, s.13466.
  • Resmi Gazete, 24 Mart 1948, Sayı: 6865, s.13777.
  • Resmi Gazete, 21 Mayıs 1948, Sayı: 6911, s.14055.
  • Resmi Gazete, 22 Haziran 1948, Sayı: 6928, s.14720.
  • Resmi Gazete, 25 Şubat 1949, Sayı:7141, s.1570.
  • Resmi Gazete, 21 Mayıs 1949, Sayı: 7212, s.16165.
  • Resmi Gazete, 11 Ağustos 1949, Sayı: 7580, s.18897.
  • AHMAD, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, Kaynak Yayınları, İstanbul 2012.
  • ÇAVDAR, Tevfik, Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu, İmge Kitabevi, Ankara 1989.
  • KARPAT, Kemal H., Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
  • ORTAYLI, İlber, Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, 3. Baskı, Cedit Neşriyat, Ankara 2008,
  • TUNÇEL, Harun, Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2000) 2/10, ss.23-34.
  • TUNÇ, Bilal, “Demokrat Parti Döneminde Kocaeli (1950-1960)”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya 2015.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1935 Genel Nüfus Sayımı (Denizli Vilayeti), Hüsnü Tabiat Basımevi, İstanbul 1937.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1940 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Basımevi, İstanbul 1941.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1945 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Basımevi, İstanbul 1946.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Genel Müdürlüğü, 1950 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Kütüphanesi, Ankara 1951.
  • Yurt Ansiklopedisi İl İl Türkiye, Dünü, Bugünü, Yarını, “Denizli” Maddesi”, c.II, İstanbul: Anadolu Yayınları, 1983.
  • ZÜRCHER, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (Çev. Yasemin Saner Gönen), İletişim Yayınları, İstanbul 2000.