ÇOCUKLARA ROL MODEL OLMASI BAKIMINDAN MİLLÎ MÜCADELE KAHRAMANLARI VE EDEBÎ ESERLERE YANSIMASI: “KURTULUŞUN KAHRAMANLARI” KİTAP DİZİSİ ÖRNEĞİ

İnsanın gelişiminde çocukluk döneminden başlayarak rol model alma kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Model alma, kişiliğin henüz tam olarak oluşmadığı çocukluk döneminde daha çok ortaya çıkmaktadır. Çocukların model aldıkları kişilerle özdeşim kurdukları düşünüldüğünde kişilik oluşumu ve gelişiminde model almanın önemli bir etkiye sahip olduğu anlaşılmaktadır. Taşıdıkları özelliklerle çocukları doğru modellerle buluşturmada edebî eserlerden ve bu eserlerin kahramanlarından yararlanmak mümkündür. Bu çalışmada, çocukların yakinen tanımasalar bile ismen bildikleri Millî Mücadelenin yerel kahramanlarının "Kurtuluşun Kahramanları" kitap dizisinden hareketle çocuklara rol model olarak hangi kişilik özelliklerini yansıttıklarını belirlemektir. Bu bağlamda kitap dizisinde yer alan10 kitap doküman analizi yoluyla incelenmiş, kahramanlar kişilik özellikleriyle ortaya konmuş ve çocukların kişilik gelişimine verecekleri katkı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın bulgularından hareketle, Millî Mücadelenin yerel kahramanlarının başta vatan sevgisi olmak üzere özgürlük, azim ve kararlılık, birlik-beraberlik ve dayanışma, inanç, ümit, cesaret, güvengüvenilirlik, sorumluluk, sabır, liderlikgibi karakter özelliklerini kazandırmada çocuklara rol model olabilecekleri sonucuna ulaşılmıştır

Characters of the National Struggle and Their Reflection on Literary Works in Terms Being Role Models for Children: Sample of “Kurtuluşun Kahramanları” Book Series

Starting from childhood period, looking up to role models is an inevitable need for human development. Mostly, taking someone as a role model emerges in childhood period in which personality is not formed completely. When it is considered that children identify with people that they take as models, it is understood that taking as a role model has a significant effect on personality formation and development. It is possible to benefit from literary works and characters of these literary works in introducing children to correct models by using the features that they possess. In this research, which personality characteristics the local characters of the National Struggle reflect as role models to children who are not closely acquainted with them but know them by name were determined with reference to “Kurtuluşun Kahramanları” book series. In this context, 10 books included in the book series were examined using document analysis, the characters were presented with their personality characters and their contribution to the personality development of children was tried to be established. Based on the findings of the research, it has been concluded that local characters of the National Struggle can be role models in causing children to gain personality characteristics such as patriotism, freedom, resolution and determination, unity, solidarity and cooperation, faith, hope, courage, trust-trustworthiness, responsibility, patience and leadership

PDF

___

Anderson, C.A. & Bushman, Brad J. (2002). Human aggression. Annual Review of Psychology, 53, 27-51.
Andrews, S. V. (1994). Teaching Kids to Care: Exploring Values Through Literature and Inquiry. Terre Haute, Indiana: EDINFO Press. (ERIC Document Reproduction, No. ED 372414).
Atatürk’ün Bütün Eserleri (2000). C. III, İstanbul: Kaynak Yayınları.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (1961). C. III, Ankara: Türk İnkılap tarihi Enstitüsü Yayınları.
Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri (1964). Ankara: Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları.
Bandura, A. (1977). Social learning theory. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
Bandura, A. & Walters, R. H. (1963). Social learning and personality development. NewYork: Holt, Rinehart and Winston.
Bennett, W.J. (1995). The children’s book of virtues. New York: Simon and Schuster.
Bushman, B.J. & L. R. Huesmann (2006). Short term and long term effects of violent media on aggression in children and adults. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine,160, 348-352.
Erdem, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bakış açısıyla çocuk kitaplarındaki kahramanlar. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı. s.613-620. 05-07 Ekim 2011 ÇOGEM. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Fırat, H. (2006). Çocuk romanlarında görülen kahramanlar üzerine bir inceleme. Folklor Edebiyat Dergisi. 46 (12): 481-488.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında “karakter” kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-79.
Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebî eserlerin kullanımı. Turkish Studies. 6(1), 1398-1412.
Kavcar, C. (1982). Edebiyat ve eğitim, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
McCrary, J. H. (1999). Children’s heroes and heroines: Developing values manifested through artwork. Retrieved July, 2015, from www.eric.ed.gov (ERIC Document Reproduction No: ED 437390).
MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4–5. sınıflar öğretim programı. Ankara: MEB Yay.
MEB (2009). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6–7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Yay.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6., 7. ve 8. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
Parlakyıldız, H. (2009). İlkokul ikinci devrede Türkçe ders kitaplarındaki moral değerlere kısa bir bakış (1948-1968 yılları arası). Eğitim Fakültesi Dergisi. XXII (1). 245-262.
Ryan, K., & Linkona, T. (1992).Character development: The challenge and the model. In K. Ryan & T. Linkona (Eds.), Character development in schools and beyond (pp. 3-27). Washington: The Council for Research in Values and Philosophy.
Sanchez, T. R. (1998). Using stories about heroes to teach values.
Retrieved June 15, 2015, from www.ericfacility.net/ericdigests/ed424190.html. Senemoğlu, N. (2013). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Yargı Yayınevi.
Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2007). Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Temel Özellikler (Ed. Z. Güneş). İlköğretimde Çocuk Edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Singer, D.G., Singer J.L. & Rapaczynski W. (1984). Family patterns and television viewing as predictors of children’s beliefs and aggression. Journal of Communication, 34,73–89.
Singhue, M. & Lu, M. (2003). Exploring the function of heroes and heroines in children’s literature. Retrieved June 15, 2015 from www.eric.ed.gov (ERIC Document Reproduction No: ED 477609).
Şengül, A. (2003). Tahkiyeli eserlerde “model şahıs” meselesi ve Ömer Seyfettin’in hikâyelerindeki model şahıslar üzerine bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. V(I), 13-30.
Şirin, M.R. (2000). 99 soruda çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Tomlinson, C.& Lynch Brown, C. (1996). Essentials of children’s literature. Boston. Mass.: Allyn and Bacon.
Ural, S. (2013). Çocuk edebiyatı. Ankara: Eğiten Kitap
Uysal, A. (2003). Şiddet karşıtı programlı eğitimin öğrencilerin çatışma çözümleri, şiddet eğilimleri ve davranışlarına yansıması. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Walmavan der Molen, J.H. (2004). Violence and suffering in television news: toward a broader conception of harmful television content of children. Pediatrics, 113, 1771-1715.
Wynne, E.A. & Ryan, K.(1997). Reclaiming our schools: teaching character, academics, and discipline. Upper Saddle River, N.J.: Prentice-Hall. Yavuzer, H. (2001). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yazıcı, S. ve Aslan, M. (2011). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma: sosyal bilgiler ders kitapları ile öğretmen adaylarının kahraman tercihlerinin karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(4), 2173-2188.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zivtçi, F. (2006). “Çocuk Kitaplarında Kahramanın Yeri ve Önemi”. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı. s. 345-347. 04- 06 Ekim 2006. Ankara.