BOSNA-HERSEK SAVAŞINDA ALIJA IZETBEGOVIC’İN DIŞ POLİTİKASI (1992-1995)

Dağılan Yugoslavya sonrası Sırp milliyetçiliğinin ve yayılmacılığının bir sonucu olarak Bosna-Hersek iç savaşı yaşanmıştır. Savaşta Boşnak, Hırvat ve Sırp güçleri birbirlerine karşı amansız bir mücadele içerisine girmiş, sonucu ise Sırplara karşı Boşnak-Hırvat ittifakı ile NATO operasyonları belirlemiştir. Üç etnik gruplu Bosna’da nüfusun çoğunluğunu Boşnaklar oluşturmakla birlikte askeri ve siyasi yönden en zayıf halka da yine Müslüman Boşnaklardı. Bu da savaşta en fazla Boşnakların zarar görmesine sebep olmuştur. Alija Izetbegovic, cumhurbaşkanı olarak savaş süresince takip ettiği dış politikasının temelinde Bosna’nın bütünlüğünün korunmasını esas almıştır. Zira bu noktada Izetbegovic, Boşnakların Balkanlarda tutunacakları bir ülke olmadığının bilincindeydi. Bu bakımdan o, Boşnaklar için var olma mücadelesinde savaşı bitirmek için uluslararası organizasyonları her platformda harekete geçirmeye çalışmıştır. Savaşı er veya geç Batının yapacağı bir müdahalenin sonlandırabileceğinin farkında olan Izetbegovic, dış politikasının ana hatlarını bu yönde oluşturmuştur.

Alija Izetbegovic’s Foreign Policy in Bosnia and Herzegovina War (1992-1995)

After collapse of Yugoslavia, Bosnia and Herzegovina war occurred as a result of Serbian nationalism and irredentism. Bosniak, Croatian and Serbian military forces had started to mercilessly struggle with each other, as to the result was determined by Bosniak-Croatian alliance and NATO operations against Serbians. In Bosnia that has three different ethnic groups, Bosniaks consist of majority of population however they were weakest link with respect to military and political as well. This situation caused that Bosniaks suffer from the war at the utmost. Alija Izetbegovic as a president, in the basis of his foreign policy during the war, based on protection of Bosnia’s territorial integrity. Yet at this point Izetbegovic who was conscious regarding there was not any state that hold on Bosniak’s in the Balkans. In this respect he tried to prompt international organizations to end the war in the Bosniaks’ struggle for existence. He was aware of sooner or later Western intervene could end Bosnian war and so he created outline of his foreign policy in this direction.

PDF

___

Al-Ghazali, M. (1997). Islam between east and west: the “magnum opus” of Alija Izetbegovic. Islamic Studies, 36(2/3), Special Issue: Islam in the Balkans, 523-531.
Ali, R. & Lifschultz, L. (1994). Why Bosnia? Third World Quarterly, 15(3), 367- 401.
Armaoğlu, F. (Tarihsiz). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). Alkım yayınevi, Genişletilmiş 12. baskı. ayintarihi.iletisim.gov.tr.
Babuna, A. (2012). Bir Ulusun Doğuşu Geçmişten Günümüze Boşnaklar (Çev. H. Torun). Tarih Vakfı yurt yayınları.
Bieber, F. (2000). Bosnia-Herzegovina and Lebanon: historical lessons of two multireligious states. Third World Quarterly, 21(2), 269-281.
Bora, T. (2018). Yeni Dünya Düzeninin Av Sahası Bosna-Hersek. İletişim yayınları.
Cekic, S. (2018). Dayton (Barış) Antlaşmasının Meşrulaştırdığı Boşnak Soykırımı (Çev. L. O. Çelikboya- E. Orak). Lutka kitap.
Crampton, J. (1996). Bordering on Bosnia. GeoJournal, 39(4), 353-361.
Çınar, M. S. (2016). Bosna’yı gören derinden anlar. Aliya’nın İzinde Bosna’ya Kırk Adım, Ed. Zeynep Kır. 40’lar Kulübü yayınevi.
Daşkın, N. (2016). Bizim çıplak ayaklarımız. Aliya’nın İzinde Bosna’ya Kırk Adım, Ed. Zeynep Kır, 40’lar Kulübü yayınevi.
Dobbins, J. (2003). BOSNIA. America’s Role in Nation-Building: From Germany to Iraq, 1st ed., RAND Corporation, 87–110.
Ekinci, M. U. (2016). Bosna-Hersek Siyasetini Anlama Kılavuzu. Seta yayınları.
Erbesler, E. E. (2014). Bosna’da Egemenlik Sorunu Dayton Anlaşması. Biyografi net yayıncılık.
Gönlübol, M.& Bingün, F. H. (1996). 1990-1995 Dönemi Türk Dış Politikası.
Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995). Siyasal kitabevi.
Greenberg, Robert D. (2009). Dialects, migrations, and ethnic rivalries: the case of Bosnia-Herzegovina. Journal of Slavic Linguistics, 17(1/2), 193-216.
Günay, E. (2012). Allah’a Emanet, Bosna Yazıları Bosna İçin İnsanlık Girişimi, Ed. Ertuğrul Günay. Kadim yayınları.
Haliloviç Tekin, C. (2012). Bosna-Hersek Devleti. Çizgi kitabevi yayınları.
İzzet’li Direnişin Manifestosu Aliya İzzetbegoviç’in AGİT Konuşması. (2012). Bosna Yazıları Bosna İçin İnsanlık Girişimi, Ed. Ertuğrul Günay. Kadim yayınları.
Kaptan, A. (2008). Geçmişten Günümüze Bosna-Hersek Tarihi ve Türkiye- Bosna-Hersek İlişkileri. Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı yayınları.
Karic, E. (2004). Alija Izetbegovic (1925-2003). Islamic Studies, 43(1), 181-189.
Kenar, N. (2013). Bosna-Hersek Savaşı. Balkanlar El Kitabı, Ed. B.A. Gökdağ- O. Karatay, II. Akçağ yayınları.
Knezevic, A. (1997). Alija Izetbegovic’s “Islamic declaration”: ıts substance and ıts western reception. Islamic Studies, 36(2/3), Special ıssue: Islam in The Balkans, 483-521.
Kut, Ş. (2004). Yugoslavya bunalımı ve Türkiye’nin Bosna-Hersek ve Makedonya politikası: 1990-1993. Türk Dış Politikasının Analizi, Der. Faruk Sönmezoğlu. Der yayınları.
Lagendijk, J. & Wiersma, J.M. (2009). Avrupa’nın Müslüman Komşuları Türkiye, Bosna, Fas, Mısır (Çev. Selim Önal). İletişim yayınları.
Lesser, I.O. & Fuller, G.E. (2000). Balkanlar’dan Batı Çin’e Türkiye’nin Yeni Jeopolitik Konumu. Alfa yayınları.
Mcmahon, P. C. & Western, J. (2009). The death of dayton: how to stop Bosnia from falling apart. Foreign Affairs, 88(5), 69-83.
Poulton, H. (1993). Balkanlar Çatışan Azınlıklar Çatışan Devletler. Sarmal yayınevi.
Sobel, R. (1998). United States intervention in Bosnia. The Public Opinion Quarterly, 62(2), 250-278.
Soysal, İ .& Kut, Ş. (1997). Dağılan Yugoslavya ve Bosna-Hersek Sorunu: Olaylar-Belgeler 1990-1996. Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri Vakfı yayınları.
Uzgel, İ. (2001). Balkanlarla İlişkiler. Türk Dış Politikası, Ed. Baskın Oran, II. İletişim yayınları.
Uzun, M. (2016). Bosna ve Aliya. Aliya’nın İzinde Bosna’ya Kırk Adım, Ed. Zeynep Kır. 40’lar Kulübü yayınevi.
Zilic, A. (1998). Religious Pluralism in Bosnia: Five Centuries of Convivencia, Five Years of Conflict, European Judaism: A Journal for the New Europe, 31(1), 15-25.