ANTİK YUNAN TOPLUMUNDA HETAIRALARIN VARLIĞI

Hemen her toplumda fahişelik, kökleri çok eski tarihlere değin ulaşan bir iş koludur vetoplumların karakterine göre işlevi ve konumu farklılıklar göstermektedir. Bu bağlamdason derece katı şekilde kadınları baskılayan ve perde arkasında tutan Antik Yunankültüründe de bu meslek grubunun pek çok sınıfa ayrılarak karşımıza çıkması şaşırtıcıdeğildir. Ancak yine de ‘hetairalık’ gibi farklı ve tanımlanması güç, statü anlamında bumesleğe ait diğer gruplardan oldukça ileride, soylu kadınlardan çok daha özgür ve eğitimlibir sınıfın ortaya çıkışı dikkate değerdir. Ancak Antik Çağ’da hetairalık üzerine yapılandeğerlendirmeler genellikle ünlü hetairaların hayatlarının derlenmesi ile sınırlı kalmış vehetairaların varlığına toplumsal bütünün bir parçası olarak yaklaşılmamıştır. Buçalışmada amacımız, hetairaların antik kaynaklar ışığında hem tarihsel kimliğininirdelenmesi hem de Antik Yunan toplumunun yapısı itibariyle neden hetairalık kurumunuüretmiş olabileceğinin toplumsal cinsiyet ilişkileri kuramı bağlamında birdeğerlendirmesinin yapılmasıdır.

The Presence of Hetairas in the Ancient Greek Society

Prostitution is a profession with its origins dating back to antiquity in almost every culture, and its purpose and status vary according to society’s characteristic. Within this framework, it is not a surprise, in ancient Greek culture, which oppresses woman in a rigorous way and holds behind the scenes, to see this career group divide into many classes. However, the advent of a class like “hetaira” which is distinct and hard to define, quite well ahead of other classes belonging to this profession in terms of status, far freer and more educated than noblewomen, is well worth the attention. However, hetairism assessments in antiquity were mostly restricted to the compiling of the lives of famous hetairas and the presence of hetairas was not approached as part of the social whole. In this study, our aim is to investigate the historical identity of hetairai in the light of ancient sources and assess why ancient Greek civilization might have formed the hetaira institution within the framework of the theory of gender relations.

___

  • Açıkalın, N. (2008). Toplumda fahişelik kurumunun vazgeçilmezliği üzerine mitler: Mersin örneği. Journal of International Social Research, 1(4), 11- 35.
  • Akalın, A. Gül. (2003). Eskiçağda Yunan kadınının toplumsal yaşantısı. AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, XXI (33). 17-47.
  • Anak. Anakreon. (1989). Greek Lyric: Anacreon-Anacreontea. (D. A. Campbell, Trsl.). Loeb Classical.
  • Aristoph. Aristophanes. Ekklesiazousai/Ἐκκλησιάζουσαι. (1986). (B.B. Rogers. Çev.). Loeb Classical.
  • Aristoph. Aristophanes. Hippeis/ἱππεύς. (2020). Atlılar. (D. Kundakçı. Çev.). Hiperlink Yayınları.
  • Arist. Aristoteles. Politika/ Πολιτικά. . (Ö. Orhan, Çev.). Pinhan, (2018).
  • Ael. Aelianus. Historical Miscellany. (1997). (N.G. Wilson, trsl.). Loeb Classical.
  • Athen. Athenaeus. Deiphnosophistae/Δειπνοσοφισταί. (1937). The Deipnosophists. 7. (C.B. Gulick. trsl.) Cambridge Mass.
  • Bauman, Z. & May, T. (2017). Sosyolojik Düşünmek. (A. E. Pilgir. Çev.). Ayrıntı.
  • Bettini, M. (2013). Women and Weasels: Mythologies of Birth in Ancient Greece and Rome. University of Chicago Press.
  • Blundell, S. (1995). Women in Ancient Greece. Harvard University Press.
  • Bourdieu, P. (2019). Eril Tahakküm. (B. Yılmaz. Çev.). Bağlam.
  • Burckhardt, J. (2019). Yunanlar ve Yunan medeniyeti. (İ. H. Yılmaz, Çev.). Pinhan.Yayıncılık. (Orijinal eserin yayın tarihi 1999).
  • Burckhardt, J. (2020). Yunan Kültür Tarihi. (N. Nirven. Çev.). Pinhan
  • Connel, R. W. (2005). Masculinities. University of California Press.
  • Corner, S. (2011). Bringing the outside in: the Andron as brothel and the symposium’s civic sexuality. Greek Prostitutes in the Ancient Mediterreanean, 60-85.
  • Çelebi, B. (2018). Antik Yunan toplumunun suskun kadınları. Social Sciences, 117.
  • Çelgin, G. (2018). Eski Yunanca Türkçe sözlük. Alfa.
  • Çelik, E. U., & Üreten, H. (2020). Eskibatı'da (Hellas) Genelev kültürü ve fahişelik. History Studies, 12(5), 2347-.
  • Çığır- Dikyol, D. (2016). Antik Yunan’dan bir eğitim modeli: Sparta. MJH 6 (2), 189-207.
  • Darga, M. (2011). Anadolu’da Kadın. YKY.
  • Deighton, H. J. (2005). Eski Atina Yaşantısında bir Gün. (H. Kökten Ersoy. Çev.). Homer.
  • Dem. Demosthenes. Greek orators vi. Apollodoros Against Neaira, 59.(C. Carey. Trsl.). Oxbow. (1992).
  • Ersamuk, A. (1995). Antik Çağda Kadın. Us Yay.
  • Friedell, E. (2004-1999). Antik Yunan’ın Kültür Tarihi. (N. Aça. Çev.). Dost.
  • Friedrich, P. (1978). The Meanning of Aphrodite. Chicago Uni. Press.
  • Gezgin, İ. (2012). Fallusun Arkeolojisi. Sel Yayınları.
  • Giddens, A. & Sutton, P. W. (2020). Sosyolojide Temel Kavramlar. (A. Esgin. Çev.). Phoenix.
  • Günindi Ersöz, A. (2016). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. Anı.
  • Hdt. Herodotos. Historiai/ Ἱστορίαι. Herodot Tarihi. (M. Ökmen. Çev.). İş Bankası yay. (2002)
  • Howatson, M. C. (2015). Oxford Antikçağ sözlüğü (F. Ersöz, Çev.). Alfa. (Orijinal eserin yayın tarihi 1989).
  • Hyg. Hyginus. Fabulae. Apollodorus’ library and Hyginus’ Fabulae. (R. Scott Smith & S.M. Trzaskoma, Çev.). Hackett.
  • Hyp. Hyperides. Against Athenogenes.(O. Burtt. Çev.). William Heinemann. (1962).
  • Isa. Isaeus. Pyrrhus/ Πύρρος. On the estate of Pyrrhus. (W. Wyse Ed.), The Speeches of Isaeus: With Critical and Explanatory Notes. Cambridge Library Collection – Classics. University Press. (2013). doi:10.1017/CBO9781139568067.021
  • Johnston, P. (2017). Sappho, Cleon and Eros in Aristophanes’ Knights. Classics@16. Center for Hellenic Studies.
  • Kaya, M. A. (2016). Ege ve Eski Yunan Tarihi I. Bilge Kültür Sanat yay.
  • Kitto, H. D. F. (2017). Yunanlar. Çev. A. Yurdaçalış. Alfa.
  • Ksen. Ksenophon. Anabasis/ Ἀνάβασις. Onbinlerin dönüşü. (T. Gökçöl. Çev.). Sosyal yay. (1998).
  • Ksen. Ksenophon. Memorabilia. (Ἀπομνημονεύματα) Memorabilia. (A. L. Bonette. Çev.). Cornell Uni. Pres. (2001).
  • Ksen. Ksenophon. Oikonomikos/s/Οἰκονομικός. İktisat üzerine-Oikonomikos. (A. Çokona. Çev.). İş Bankası yay. (2020).
  • Kurke, L. (1997). Inventing the "hetaira": Sex, politics, and discursive conflict in Archaic Greece. Classical Antiquity, 16(1), 106-150.
  • Lacey, W. K. (1983): Die Familie im Antiken Griechenland. Von zabern.
  • Lerner, G. (1987). The Creation of Patriarchy. Oxford Uni. Press.
  • Levinshon, R. (1966). Cinsi Adetler Tarihi. (E. Gürol. Çev.). Varlık.
  • Men. Menandros. Dyskolos/ Δύσκολος. (1960). (W. G. Arnott. Çev.). Athlone press.
  • Men. Menandros. Samia/Σαμί.The woman from Samos. Sommerstein, A. H. Sommerstein. (Ed.). Cambridge university press. (2013).
  • Men. Menandros. Sikyonioi/Σικυῶνιοι. The Sicyonians. III. (W. G. Arnott. Çev.). Loeb Classical. (2000).
  • McClure, L. (2003). Subversive laughter: The sayings of courtesans in book 13 of Athenaeus' Deipnosophistae. American journal of Philology, 259-294.
  • Morgan, J. (2007). Women, religion and the home. Ed. D. Ogden. A Companion to the Greek Religion.
  • Murray, O. (1990). Sympotic History. (O. Murray, ed.). Sympotica: A Symposium on the Symposion, 3–13.
  • Mutluay, A. (2018). Arkaik ve Klasik Dönemlerde Ege Dünyasında Homoseksüellik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
  • Oakes, E. H. (2007). Encyclopedia of World Scientists. Infobase Publishing.
  • Pomeroy, S. B. (1977). Techniki kai mousikai: The education of women in the fourth century and in the Hellenistic period. AJAH, 2, 51-68.
  • Plut. Plutarkhos. Bioi Paralelloi/Βίοι Παράλληλοι.-Perikles/Περικλῆς (1945). Perikles-Fabius Maximus. (O. Davies. Çev.). MEB. Yay.
  • Plut. Plutarkhos. Isis ve Osiris. (M. Tuncer. Çev.). Ruh ve madde yay.(2006).
  • Reinsberg, C. (1989). Ehe, Hetarantum und Knabenliebe im Antiken Griechenland. C.H.Bec.
  • Roberts, N. (1992). Whores in History: Prostitution in Western Society. HarperCollins Publishers.
  • Sağkol, T. (2014). Alphonse Mucha-Sarah Bernhardt İşbirliği Bağlamında Mucha’nın Afiş Sanatı. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Sina, A. (2011). Atinalı Perikles Yaşamı ve Dönemi. Tiydem.
  • Seltman, C. (1953). Women in Greek Society. Muriwai books.
  • Sowerby, R. (2012). Yunan Kültür Tarihi. (Ö. U. Hoşafcı, Çev.). İnkılap kitabevi.
  • Ste. Croix G.E.M. (2016). Antik Yunan Dünyasında Sınıf Mücadelesi. (Ç. Sümer, Çev.). Yordam Kitap.
  • Şahin, N. (2013). Antik Dönemde Anadoluda Kadın. Ege Üniversitesi Yayınları.
  • Şar İşbilen, E.& Çığır Dikyol, D. (2020). Antik Yunan dünyasında bir kadın olarak Sappho’nun yeri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 66, 147-161.
  • Şar İşbilen, E., & Dikyol, D. Ç. (2018). Eğitimde cinsiyet eşitsizliğine tarihten bir örnek: Antik Yunan. Turkish History Education Journal, 7(1), 92-112.
  • Tekin, O. (1992). Antik Nümismatik ve Anadolu. Arkeoloji ve sanat.
  • Tekin, O. (2004). Eski Yunan Tarihi. İletişim.
  • Wells, J. (1997). Kadın Gözüyle Batı Avrupa'da Fahişeliğin Tarihi. Pencere Yay.
  • Weisner-Hanks, M. E. (2020). Tarihte Toplumsal Cinsiyet. İşbankası Kültür.
  • Whiteley, R. (2000). Courtesans and Kings: Ancient Greek Perspectives on the Hetairai. University of Calgary.
  • Wider, K. (1986). Women philosophers in the ancient Greek world: donning the mantle. Hypatia, 1(1), 21-62.
  • Yalazı, E. & Küçüker, S. D. (2015). Ksenophon’un oikonomikos adlı eserinde evlilik ve kadına yaklaşım. Archivum Anatolicum, 9/12, 57-90.
  • Yılmazcan, D. (2020a). Antik Yunan'da oikos ve kadın. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), 272-285.
  • Yılmazcan, D. (2020b). Antik Yunan’da Toplumsal Cinsiyetin İnşası. Akademisyen Kitabevi.
  • Yüksel, A. (2017). Antik Yunan tiyatrosu’nda komedya’nın evreleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33(1-2).