ALANLA İLİŞKİLENDİRİLMİŞ FİNANSAL OKURYAZARLIK EĞİTİMİ MODELİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ FİNANSAL OKURYAZARLIKLARI VE FİNANSAL TUTUMLARINA ETKİSİ

Bu çalışmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının finansal okuryazarlıklarının nasıliyileştirilebileceği sorusuna cevap aranmıştır. Bu bağlamda araştırmacı tarafındangeliştirilen finansal okuryazarlık eğitimi modelinin (FOEM) Türkiye’de sosyal bilgilerlisans eğitimi kapsamında verilen ekonomi dersi ile bütünleştirilerek uygulanmasınınöğretmen adaylarının finansal okuryazarlıkları ve finansal tutumları üzerindekietkililiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada, zengin bir veri çeşitliliği eldeetmek amacıyla nicel ve nitel araştırma modellerinin birlikte kullanıldığı karma yöntemdesenlerinden “yakınsayan paralel desen” prosedürü takip edilmiştir. Bu kapsamdaaraştırmanın nicel boyutu için deneysel yönteme, nitel boyutu için ise durum çalışmasıyöntemine başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu bir devlet üniversitesinineğitim fakültesi sosyal bilgiler eğitimi 1. sınıf düzeyinde öğrenim gören 76 öğretmenadayı (37 Kız ve 39 Erkek) oluşturmuştur. Araştırma kapsamında nicel verilerin toplanması için “Finansal Okuryazarlık Testi” ve “Finansal Okuryazarlık Tutum veDavranış Ölçeği” kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanması amacıyla da odak grupgörüşme tekniği çerçevesinde araştırmacı tarafından oluşturulan “yarı-yapılandırılmışgörüşme formu” kullanılmıştır. Araştırmaya ilişkin uygulama ve veri toplama süreci2015-2016 eğitim öğretim yılı bahar döneminde verilen “Ekonomi” dersi kapsamındatoplamda 14 hafta sürmüştür. Araştırma sonuçları Ekonomi dersine entegre FOEMkapsamında uygulanan finansal okuryazarlık öğretimi etkinliklerinin sosyal bilgileröğretmen adaylarının finansal okuryazarlıkları ve finansal tutum ve davranışları üzerindeistatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde bir etki oluşturduğunu ortaya koymuştur.Ayrıca odak grup görüşmelerinden elde edilen sonuçların nicel veri toplama araçlarıylaulaşılan bulguları büyük oranda desteklediği sonucuna ulaşılmıştır.

The Effect of Financial Literacy Education Model Associated with the Field on Financial Literacy and Financial Attitudes of Social Studies Teacher Candidates

In this study, it was sought an answer to the question how to improve the financial literacy of social studies teacher candidates. In this context, it is aimed to reveal that the effectiveness of implementation of the financial literacy education model [FL-EM] developed by the researcher integrating into the Economics course given within the scope of social studies education in Turkey on teacher candidates’ financial literacy and financial attitudes. In the study, it was followed the "convergent parallel pattern" procedure, which is one of the mixed method designs in which quantitative and qualitative research models are used together in order to obtain a rich variety of data. Concordantly, the experimental method was used for the quantitative dimension of the research and the case study method was used for the qualitative dimension. The study group of the study consisted of 76 teacher candidates (37 girls and 39 boys) studying at the first grade level of social studies education at the education faculty of a state university. In the study, "Financial Literacy Test" and "Financial Literacy Attitude and Behavior Scale" were used to collect quantitative data. In order to collect qualitative data, the "semi-structured interview form" created by the researcher within the framework of the focus group interview technique was used. In order to collect qualitative data, the "semi-structured interview form" created by the researcher within the framework of the focus group interview technique was used. The implementation and data collection process of the research lasted 14 weeks in total within the scope of the "Economy" course given in the spring semester of the 2015-2016 academic year. The results of the research revealed that the financial literacy teaching activities implemented within the FL-EM integrated into the Economics course had a statistically significant and positive effect on the financial literacy and financial attitudes and behaviors of social studies teacher candidates. In addition, it was concluded that the results obtained from the focus group interviews substantially supported the findings obtained with quantitative data collection tools.

PDF

___

Adalar, H. (2015). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının ekonomi dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Hasan Kara (Ed.) Ist International Research Congress on Social Sciences bildiriler kitabı içinde (ss. 609-622). International University of Sarajevo.
Agarwalla, S. K., Barua, S. K., Jacob, J., & Varma, J. R. (2014). Effectiveness of Financial Literacy Interventions in Improving Financial Literacy Among Rural Women in North India (Report). Indian Institute of Management, Ahmedabad.
Agnello, M. F. & Lucey, T. (2008b). Toward a critical economic literacy: preparing K-12 learners to be economically literate adults, In D. E. Lund & P. R. Carr (Eds.), Doing Democracy: Striving for Political Literacy and Social Justice (pp. 145-162). New York.
Akınoğlu, O. (2002). Hayat bilgisi öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Birinci Baskı) içinde (s.43-61). Ankara: Pegem.
Akhan N. E. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğrencilerinde Ekonomi Okuryazarlığının Durumu ve Geliştirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akhan N. E. (2014). Examining the attitudes of pre-service social studies teachers towards economics courses. International Journal of Academic Research, 6(1), 340-348.
Akhan N. E. & Kılıçoğlu G. (2014). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının ekonomi kavramlarını anlama düzeyleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 209-225.
Akhan N. E. (2015). Economic literacy levels of social studies teacher candidates. World Journal of Education, 5(1), 25-39.
Alagöz B. (2015). A Qualitative study of opinions of prospective social studies teachers toward economics class. Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 313-339.
Asia-Pacific Economic Cooperation [APEC] (2014). Guidebook on Financial and economic literacy in basic education, (Edit. Wang Yan). Human Resources Development Working Group. China. http://hrd.apec.org/ images/0/06/ Financial Economic Literacy.pdf. Erişim tarihi: 17.08.2017
Atkinson, A. & Messey F. A. (2012). Measuring Financial Literacy – Results of the Oecd/ International Network on Financial Education, (INFE) Pilot Study, http://www.oecd-ilibrary.org/finance-and-investment/measuringfinancial-literacy-5k9csfs90fr4-en. Erişim tarihi: 17.08.2017
Barry D. (2016). Measurement of young adults’ attitudes towards money. In: Aprea C. et al. (Eds.) International Handbook of Financial Literacy. Singapore: Springer,
Barth, J. L. & Demirtaş, A. (1997). İlköğretim Sosyal Bilgiler öğretimi. YÖK, Dünya Bankası Milli Eğitim Geliştirme Projesi. Ankara.
Berg, B.L., & Lune, H. (2012). Qualitative Research Methods for the Social Sciences (8th ed.). Boston, MA: Pearson.
Büyüköztürk Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Pegem.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 2. Baskı. Pegem.
Can, A. (2017). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. (5 Baskı). Pegem.
Clark, V. L. P. & Creswell, J. W. (2014). Understanding Research: A Consumer's Guide (2nd ed.). Pearson.
Corbin, J.M., & Strauss, A. (2015). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (4th ed.). Thousand Oaks, Sage.
Creswell, J. & Plano C. V.L. (2011). Designing and Conducting Mixed Methods Research. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
Donovan, B. C., Wiener, R. L., Gross, K., & Lieb, B. S. (2005). Financial literacy teacher training: A multiple-measure evaluation. Journal of Financial Counseling and Planning, 16(2), 63-75.
Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı.
Ercan, İ. & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS (4th ed.). Thousands Oaks, Sage.
Hilgerth, Marianne A., Hogarth, J. M., & Sondra G. B. (2003). Household financial management: The connection between knowledge and behavior. Federal Reserve Bulletin, 89(7), 309-322. http://www.federalreserve.gov/pubs/bulletin/2003/0703lead.pdf. Erişim tarihi: 18.08.2017
Karaa, I. E., & Kuğu, T. D. (2016). Determining advanced and basic financial literacy relations and overconfidence, and informative social media association of university students in Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice, 16, 1865–1891.
Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yay.
Lucey, T. A. & Giannangelo, D. M. (2006). Short changed: The ımportance of facilitating equitable financial education in urban society. Education and Urban Society, 38(3).
Lucey, T. A. & Giannangelo, D. M. (2006). Short changed: The importance of facilitating equitable financial education in urban society. Education and Urban Society, 38(3).
Lucey T.A. (2016) Preparing Preservice elementary teachers to teach about financial literacy: towards a broader conception. In: Aprea C. et al. (eds) International Handbook of Financial Literacy. (pp. 131-149). Springer.
Lucey, T., Meyers, D. J. H. & Smith, R. (2017). Teaching teachers about retirement and investments: A comparison of three interventions. Citizenship, Social and Economics Education. 16(1), 52–68.
Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2006). Financial Literacy and Planning: Implications for Retirement Well-Being. Working Paper No. 1, Pension Research Council, Wharton School, University of Pennsylvania.
Lusardi, A. (2008). ‘Financial literacy: An essential tool for ınformed consumer choice?, National Bureau of Economıc Research Paper. No. 14084. http://www.nber.org/papers/w14084.pdf. Erişim tarihi: 18.08. 2017
McCormick, M. H. (2009). The effectiveness of youth financial education: A review of the literature. Journal of Financial Counseling and Planning, 20(1), 70-83. http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ859566.pdf. Erişim tarihi: 18.08.2017
McCowan, T. (2008). Curricular transposition in citizenship education. Theory and Research in Education. 6 (2), 153-172.
McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2001). Research in education: A conceptual ıntroduction. Addison Wesley Longman
Melissa A., Z. Knoll & Carrie R. Houts (2012). The financial knowledge scale: an application of item response theory to the assessment of financial literacy. The Journal of Consumer Affairs, 46(3).
Morse, J. M. (2003). Principles of mixed methods and multi-method re search design. In C. Teddlie, & A. Tashakkori (Eds.), Handbook of Mixed Methods In Social and Behavioral Research (pp. 189-208). Thousand Oaks, Sage.
Patterson, J. (2002). Slavery revisited: Using economics reasoning to teach about the past and present. The Social Studies. 93 (1), 40–43.
O’Donoghue, P. (2012). Statistics for Sport and Exercise Studies: An Introduction. Routledge
OECD (2014). PISA 2012 Results. Students and Money: Financial Literacy Skills for the 21st Century (Volume VI). PISA, OECD Publishing.
O’Neill B.M. & Hensley B.J. (2016). Building the financial education capacity of teachers: Does ıt make a difference?. In: Aprea C. et al. (eds) International Handbook of Financial Literacy. (pp. 65-82). Springer, Singapore.
Özmen, H. (2014). Deneysel araştırma yöntemleri. Mustafa Metin (Ed.), Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 47-76). Ankara: Pegem.
Rovai, A.P., Baker, J.D., & Pontpn, M.K. (2014). Social Science Research Design and Statistics: A Practitioner's Guide to Research Methods and IBM Spss Analysis (2nd ed.). Watertree.
Sarıgül, H. (2015). Finansal okuryazarlık tutum ve davranış ölçeği: Geliştirme, geçerlik ve güvenirlik. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1). http://dx.doi.org/10.11611/JMER408.
Schug, M. C. (1981). What educational research says about the development of economic thinking? Theory and Research in Social Education, 9(3), 25- 36.
Schug, M.C., & Butt, N.M. (2006). An Incentives-Based Approach to Implementing Financial and Economic Curriculum in the Milwaukee Public Schools. Report developed for the Northwestern Mutual Foundation.
Seiter, D. M. (1989). Teaching and Learning Economics. (ERIC Identifier: ED304396). http://www.ericdigests.org/pre–9210/economics.htm. Erişim tarihi: 18.08.2017
Sherraden, M. S., Johnson, L., Guo, B., & Elliott, W. (2011). Financial capability in children: Effects of participation in a school-based financial education and savings program. Journal of Family & Economic Issues, 32(3), 385– 399.
Shulman, L. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), 4–14.
Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı Yayıncılık.
Stake, R. E. (2005). Qualitative case studies. In Norman K. Denzin & Yvonna. S. Lincoln (Eds.), The Sage Handbook of Qualitative Research (pp. 433- 466). Sage.
Teo, T., Koh, N. K. & Lee, C.B. (2011). Teachers' intention to teach financial literacy in Singapore: A path analysis of an extended theory of planned behaviour (TPB). The Asia-Pacific Education Researcher, 20(2), 410- 419.
Vargha, L. D. (2004). Buyer beware! Economics activities for middle school students. The Social Studies, 95 (1), 27–32.
Walstad William B. & Ken Rebeck (2017) The test of financial literacy: Development and measurement characteristics. The Journal of Economic Education, 48(2), 113-122.
Way, W., & Holden, K. (2009). Teachers’ background and capacity to teach personal finance: Results of a national study. Journal of Financial Counseling and Planning, 20(2), 64–78.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin.
Yüksek Öğretim Kurulu [YÖK]. (2007). Eğitim ve öğretim. https://www.yok.gov.tr/documents/10279/30217/eğitim+fakültesi+20öğ retmen+yetiştirme+lisans+programları.pdf. Erişim tarihi: 11.02.2016