AKYİĞİTZADE MUSA BEY VE METİN GAZETESİ

II. Meşrutiyet döneminin en önemli özelliklerinden biri düşünce ve fikir özgürlüğünün sonucu olan basın-yayın faaliyetleridir. Bu dönemde birçok gazete ve dergi neşredilmiş, bunlardan bir kısmı istikrarlı bir şekilde devam ederken bir kısmı ise kısa sürede yayın hayatına veda etmiştir. Bu dönemde neşredilen gazetelerden birisi de Metin Gazetesi’dir. Bu araştırmanın odağında hem Metin Gazetesi hem de gazetenin naşiri Akyiğitzade Musa Bey bulunmaktadır. Metin Gazetesi kısa ömürlü olmasına rağmen değişik konularda yazılar yayımlayarak döneminin bir gazetesi olmayı başarmıştır. Gazete incelendiğinde toplumsal, siyasal, ekonomik ve askeri konularda yazılara yer verildiği görülmektedir. Belirli ve tanınmış bir yazar kadrosuna sahip olmamasına rağmen işlenen konulardaki titizlik oldukça dikkat çekicidir. Bu araştırmada bilhassa Metin gazetesinde Osmanlı Devleti’nin ekonomik coğrafyası ve Balkan devletlerinin orduları hakkında yayımlanan yazıların bir değerlendirmesi yapılmaktadır. “Hayatımızın Ruhu Umur-ı Maliyedir” başlığı altında yazılan yazı dizisinde, Osmanlı Devleti’nin ekonomik coğrafyası bölümlere ayrılarak, hangi bölgede yıllık ne kadar gelir elde edildiği, tarımsal üretim artırılması için neler yapılması gerektiği işlenmiştir. Ayrıca bölgelerin yüzölçümleri, nüfus miktarları, km²’ye düşen nüfus ve gelirler de belirtilmiştir. Bu çerçevede XIX. yüzyılın ikinci yarısındaki Osmanlı siyasi, sosyal ve fikri hayatına kendi cesametinde katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Akyiğitzade Musa Bey and Journal of Metin

One of the most significant features of Second Constitutional Era is the press – publication activities which are the outcome of the freedom of thought and opinion. During this period many periodical publications published, while some of them continue consistently, some of them abandon the publishing life. One newspaper that published in this period is Metin Gazetesi. Both Metin Gazetesi and publisher Akyiğitzade Musa Bey is the focus of this study. Even though Metin Gazetesi is shortlived, it could achieve to be a newspaper of its era by publishing different articles. When the newspaper is examined, it’s seen that the newspaper give coverage to articles about social, political, economic and military topics. Despite the fact that the newspaper doesn’t possess specific and famous writer staff, elaboration of treated topics is excessively remarkable. Peculiarly, making an evaluation of the published articles in the Metin Gazetesi about economic geography of Ottoman Empire and armies of Balkan states in this study. In written article serial under the title of “Hayatımızın Ruhu Umur-ı Maliyedir”, how much annual revenue is obtained on which region, what is required to be done to increase agricultural production is handled by sectioning economic geography of Ottoman Empire. Also, the acreage of regions, number of the population, population density and incomes are stated as well. In this context, it’s aimed to contribute to political, social and intellectual life within Ottoman in the second half of the nineteenth century with its own way.

PDF

___

BOA, BEO, 4322/324128.
BOA, DH. SAİD, 63/9.
BOA, İ.DH., 1479/7.
BOA, İ.DH., 1482/35.
Biraz da Komşularımızı Tanıyalım I, Metin Gazetesi, Sayı:9, Tarih: 21 Recep 1326/5 Ağustos 1324.
Biraz da Komşularımızı Tanıyalım II, Metin Gazetesi, Sayı: 10, Tarih: 22 Recep 1326/6 Ağustos 1324.
Biraz da Komşularımızı Tanıyalım III, Metin Gazetesi, Sayı: 12, Tarih 24 Recep 1326/8 Ağustos 1324.
Biraz da Komşularımızı Tanıyalım V, Metin Gazetesi, Sayı: 16, Tarih 28 Recep 1326/12 Ağustos 1324.
Biraz da Komşularımızı Tanıyalım VI, Metin Gazetesi, Sayı: 29, Tarih 11 Şaban 1326/25 Ağustos 1324.
Hayatımızın Ruhu Umur-ı Maliyedir, Metin Gazetesi, Sayı: 24, Tarih: 6 Şaban 1326/20 Ağustos 1324.
Musa Akyiğitzade, “Cemiyetlerimiz ve Milletin Arzusu”, Metin Gazetesi, Tarih: 17 Recep 1326/1 Ağustos 1324.
Musa Akyiğitzade, “Metin’nin Kalbi”, Metin Gazetesi, Sayı: 1, Tarih: 13 Recep 1326/28 Temmuz 1324.
Ruh Hayatımız Umur-ı Maliyedir, Metin Gazetesi, Sayı: 25, Tarih: 7 Şaban 1326/ 21 Ağustos 1324.
Ruh Hayatımız Umur-ı Maliyedir, Metin Gazetesi, Sayı: 27, Tarih: 9 Şaban 1326/23 Ağustos 1324.
Sayı: 32, Tarih 14 Şaban 1326/28 Ağustos 1324.
Sayı:1, Tarih:13 Recep 1326/28 Temmuz 1324.
Musa Akyiğitzade, “Mülahaza-i Mühimme”, Metin Gazetesi, Tarih: 8 Şaban 1326/22 Ağustos 1324.
Ahmad, Feroz. İttihat ve Terakki 1908-1914, 8.bs, İstanbul: Kaynak Yayınları, 2010.
Akyiğitzade, Musa, İktisat yahut İlm-i Servet Azadegi-i Ticaret ve Usul-i Himaye, 1.bs, İstanbul: Karabet Matbaası, 1314.
Akyiğitzade, Musa, İlm-i İktisat veyahut İlm-i Servet Kavaid-i Mühimme-i İktisadiyeyi Havidir, 1.bs, İstanbul: Pangaltıdaki Mekteb-i Harbiye Matbaası, 1316.
Ali Saib, Coğrafya-yı Mufassal Memalik-i Devlet-i Osmaniye, (1.bs, Konstantiniye: Matbaa-i Ebuzziya, 1304.
Aydın, Hakan, (Editör), İkinci Meşrutiyet Döneminde Basın ve Siyaset, 1.bs, Konya: Palet Yayınları, 2010.
Çankaya, Ali, Yeni Mülkiye ve Mülkiyeliler Tarihi, 1.bs, Ankara: Mars Matbaası, Cilt III, 1968-1969.
Çavdar, Tevfik, Türkiye Ekonomisinin Tarihi 1900-1960, 1.bs, Ankara: İmge Yayınları, 2003.
Duran, Faik Sabri, Osmanlı Coğrafya-yı Tabii ve İktisadisi, 1.bs, Dersaadet: Kanaat Matbaası, 1333.
Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri, Türkiye’de İktisat Tedrisatı ve İktisat Fakültesi Teşkilatı, 1.bs, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1946.
Kaya, Nevzat, “Süleymaniye Kütüphanesi” Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2010, Cilt 38, s. 121-123.
Kıray, Emine, Osmanlı’da Ekonomik Yapı ve Dış Borçlar, 5.bs, İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Mardin, Şerif, Siyasal ve Sosyal Bilimler, (der. Mümtaz’er Türköne, Tuncay Önder), 12.bs, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
Topuz, Hıfzı, II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, 7.bs, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2016.
Türkoğlu, İsmail, “Musa Akyiğitzade” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2006, c. 31, s. 312-313.
Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, 1.bs, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.