AHKȂM DEFTERLERİNE GÖRE XVIII. YÜZYILDA OSMANLI TAŞRASINDA YAŞANAN PROBLEMLER: ERZİNCAN ÖRNEĞİ

Osmanlı taşrasında birçok problemin ortak olduğunu söylemek mümkündür. Bu sebeple, bir örnek üzerinden yapılacak çalışma Osmanlı taşrasının problemlerini ortaya koyma hususunda önemli katkı sağlayacaktır. Bu çalışma, Ahkâm Defterleri verilerine dayalı olarak Erzincan Kazası bölgesi esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Söz konusu defterlerin verilerine göre, XVIII. yüzyılda Erzincan Kazası'ndan devlet merkezine yansıyan birinci derecede problem alanı timar ve zeametlerin idaresidir. Bununla birlikte, yöneticiler ile ahali arasında, vergi tahsil edilmesiyle ilgili anlaşmazlıklar da önemli yer tutmaktadır. Diğer taraftan, asayişin ihlali huzurun bozulmasına tesir eden önemli bir sıkıntıdır. Vakıfların idaresi ve vakıf malvarlıklarına yapılan müdahaleler de bir başka önemli başlıktır. Ayrıca, su kullanım anlaşmazlıkları, miras davaları, alacakborç ilişkileri, evlenme ve boşanma meseleleri, murabahacılık, yaylak problemleri gibi konular başlıca problem alanları olarak dikkat çekmektedir.

According To Ahkam Registrations Problems That Take Place In The Rural Provinces Of The Ottaman Empire In The 18th Century: The Example Of Erzincan

Ottoman controlled province, it can be said that many problems are similar. Thus, studying one example will help to reveal problems in the overall rural provinces of the Ottoman Empire. This study was conducted using data from Ahkam registrations based on the Erzincan region. According to the data of the aforementioned registers, the most important problem in 18th century in the Erzincan township was the administration of timar and zeamet. Additionally, conflictions between the administrators and the community about tax collection took an important place. Moreover, disturbance of the peace are other problems that influence breaking the peace. Administration of the foundations and intervention to the properties of foundations are other important subjects. Also, problems such as water usage disagreements, inheritance disputes, property and liabilty relations, marital issues, usury and summer pasture problems drew attention as the main problems.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), A.DVNS.AHK.ER.d.1/ s.2-1, s.7-3, 4, s.10-3, s.19-5, s.20-2, s.26-4, 5, s.43-4, s.52-4, s.55-3, s.56-5, s.63-5, s.64-5, s.68-3, s.74-4, s.75-2, s.82-1, 3, s.90-4, s.95-1, s.96-3, s.100-3, s.102-4, s.112-2, s.137-5, s.139-3, s.148-1, s.172-2, 3, s.175-2, s.177-2, s.211-3, s.213-3, s.214-1, s.226-2, s.237-4, s.238-1, s.242-2, s.259-3, s.261-1, s.266-1, s.284-5, s.286-1, s.288-3, s.291-3,
BOA, A.DVNS.AHK.ER.d.2/s.110-3, 5, s.211-2, s.148-4.
BOA, A.DVNS.AHK.ER.d.3/ s.3-3, s.8-3, s.9-2, s.11-2, s.22-4, s.29-3, s.30-2,3,4, s.37-2, s.39-2, s.56-2, s.60-3, s.77-2, s.86-3, s.114-2, s.131-2, s.143- 4, s.148-1, s.149-1, s.157-2, s.161-2, s.167-4, s.172-3, s.186-4, s.193-1, s.196-2, s.203-1, s.206-1, s.244-4, s.248-2, s.251-3, s.252-2, s.255-2, s.262-4, s.284-1, s.291-1, s.304-4,5, s.311-2, s.320-4, s.325-2, s.327-2, s.333-3, s.244-2, s.347-4, s.348-2, s.345-1, s.375-2, s.378-1,
BOA, A.DVNS.AHK.ER.d.4/ s.14-2, s.20-2,3, s.73-1, s.90-3, s.96-2, s.101-1, s.104-3, s.109-3, s.110-4, s.140-2, s.144-1, s.150-3, s.169-3, s.179-3, s.180-1, s.187-3, s.192-1, s.215-3, s.231-1, s.233-5, s.237-1, s.267-2, s.296-3, s.299-1, s.304-1, s.338-1, s.353-3,
BOA, A.DVNS.AHK.ER.d.5/ s.1-2, s.16-3, s.20-1, s.25-2, s.40-2, s.52-3, s.74-2, s.97-1, s.101-2, s.114-2, s.134-2, s.146-2, s.150-5, s.151-3, s.152-2, s.161-4,5, s.165-4, s.172-4, s.183-1, s.211-1, s.258-1, s.261-3, s.227-1,3, s.264- 2, s.271-3, s.287-2, s.289-3, s.290-4, s.307-2, s.333-1, s.353-4, s.357-1,
Emecen, F. (1994). Devre Çıkma. DİA. İçinde (c. 9 ss. 250-251), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Genç, Y. İ., Küçük, M., Gündoğdu, R., Satar, S., Karaca, İ., Yıldırım, H.O., Yılmaz, N., (2010). Başbakanlık osmanlı arşivi rehberi. İstanbul: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını.
İpşirli, M. (1994). Ehl-i Örf. DİA. İçinde (c. 10 ss. 519-520), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
İnbaşı, M. (2009). Erzincan Kazâsı (1642 tarihli avârız defterine göre). A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 41, ss. 189-214.
Kaya M. (2013). 18. Yüzyılda Yabanabad Kazasında Görülen Kanunsuzluk Hareketleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 1 (1), ss. 51-65.
Miroğlu, İ. (1990). Kemah Sancağı ve Erzincan Kazası (1520-1566). Ankara: TTK. Yayını.
Özel, A. (1988). Ahkâm. DİA. İçinde (c. 1, ss.550-551). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Polat, S. (2012). XVII. Yüzyılda Kütahya ve Çevresinde Yöneten- Yönetilen İlişkisi. Bilig, 62 Yaz, ss.247-268.
Sahillioğlu, H. (1988). Ahkâm defteri, DİA. İçinde (c. 1, ss.551) Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Şahin İ. ve Emecen F. (1994), Osmanlılarda Divân-Bürokrasi-Ahkâm II. Bâyezid Dönemine Ait 906/1501 Tarihli Ahkâm Defteri. İstanbul: Türk Dünyası Araştırma Vakfı Yayını.