AĞRI’DA EĞİTİM (1950-1960)

Ağrı’da 1950’den itibaren eğitim alanında ciddi ilerlemeler olmuş ve il genelinde eğitimin yaygınlaşması için hususi adımlar atılmıştır. Eğitimin geliştirilmesi ve büyük alanlara dağıtılması kapsamında, Ağrı’ya bağlı merkez, ilçe ve köylerde yeni okul binaları yaptırılmış ve okur-yazar oranı ciddi bir biçimde arttırılmıştır. Demokrat Parti’nin (DP) iktidara geldiği 1950 yılından itibaren ilkokul ve ortaokul sayıları yükseldiği için öğretmen ve öğrenci sayılarında önceki yıllara oranla büyük oranda büyümüştür. Ağrı vilâyetinde 1950’li yıllarda kız ve erkek enstitüleri gibi meslek okulları dışında lise düzeyinde eğitim veren tek kurum 1954 yılında açılan Ağrı İbrahim Çeçen Lisesi’dir. Bu çalışmada, 1950’lerde Ağrı genelindeki okulların, öğretmenlerin ve öğrencilerin sayısal verileri dışında mesleki eğitim kurumları konusu da ele alınmıştır. Temel olarak İstatistik Enstitüsü belgeleri başta olmak üzere Ağrı basını ile araştırma ve inceleme eserlerinden yararlanarak oluşturulan bu makalede Ağrı’da eğitim alanındaki gelişmeler detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Education In Ağrı (1950-1960)

In Agri, there have been major developments in education since 1950 and significant steps were also taken to make education more widespread throughout the province. Within the scope of education dissemination, new school buildings were built in the center, towns and villages of the city and thus, literacy rate significantly increased. Since the number of elementary, secondary, high schools and institutes increased since 1950, there had been a significant increase in the number of teachers and students compared with the previous years. Except for the vocational schools like female and male institutes Naci Gokce High School was the only high school in Agri in 1950s. In addition to the numerical data regarding the schools, teachers and students in Agri in the 1950s, vocational education institutions were also discussed in this study. Primarily based on the data obtained from the State Statistics Institute and Archival documents and by making use of the Agri’s press and research and investigation works, the developments in the field of education in the Agri have been extensively investigated in this paper

___

  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
  • Ağrı Milli Eğitim Müdürlüğü
  • Demokrat Ağrı Gazetesi
  • Karaköse Gazetesi
  • Şark Ekspres Gazetesi
  • Yayla Gazetesi
  • AHMAD, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, Çev. Yavuz Alogan, İstanbul 2012.
  • AKYÜZ, Yahya, Türk Eğitim Tarihi,(M.Ö.1000-M.S.2009), Ankara 2009.
  • ALTUNYA, Niyazi, Köy Enstitüsü Sistemi Toplu Bakış, İstanbul 2014.
  • CLAUSON, Sir Gerard, An etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford 1972.
  • ÇALIK, Tuğba, “Eğitim Bilimi ile İlgili Bazı Temel Kavramlar”, “Eğitim Bilimine Giriş”, (Editör: Leyla Küçükahmet), Ankara 2012.
  • ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1839-1950), Ankara 2000.
  • ÇETİN, Yusuf, Tarihi Kalıntıları ve Kültürel Değerleri İle Ağrı, Ağrı 2009.
  • ÇİĞDEM, Erdem, Cumhuriyet Yönetiminin 1930’lu Yıllarda Köyde ve Köylülükte “Dönüşümü” Gerçekleştirme İsteğinin Bir Aracı Olarak “Köy Eğitmen Kursları”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10 / 3 (2008), ss.187-200.
  • DEMİREL, İhsan Nuri, 2000 Soruda Eğitim Bilimleri ve Yönetimi, Ankara 2012..
  • HALAÇOĞULU, Yusuf, İslam Ansiklopedisi, “Ağrı” , http://www.islamansiklopedisi.info/.
  • Kaya, Faruk, Karataş, Yakup, Özgül, İbrahim “Erzurum Vilayeti Bayezid-Diyadin-Karakilise- Tutak ve Eleşkirt Kasabalarının 1913 yılı Sıhhi ve İçtimai Coğrafyası” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, s.562-572.
  • KAYA, Faruk, Ağrı İlinin Eğitim Coğrafyası, Ağrı 2006.
  • KAYA, Hakan ve Türklü, Mehmet Emin “III. Murad Dönemi Tahrir Defterlerine Göre Bayezid Sancağı ve Tevabiha”, Tarih Okulu Dergisi, 10/32 (Aralık 2017), ss.397-420.
  • KAYA, Hakan, “19. Yüzyılın Birinci Yarısında Aşiretler ve Demografik Yapı: Bayezid Sancağı”,İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6/5 (2017), ss.2594-2612.
  • KAYSERİLİ, Alperen, “Bir Toponimi Araştırması: Ağrı’da Yer Adları”, Turan-Sam: Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi, 8 (2016), s.21-29.
  • KÜÇÜKUĞURLU, Murat, Doktor Şerif Bey, Erzurum Vilâyeti Sıhhî ve İctimaî Coğrafyası, Trabzon 2011.
  • SAKAOĞLU, Necdet, Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul 2003.
  • SEZEN, Tahir, Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), Ankara 2007.
  • TUNCEL, Metin “Doğubayazıt”, İslam Ansiklopedisi, 9 (1994), s.492.
  • UMAR, Bilge, İlkçağda Türkiye Halkı, İstanbul 1999.
  • UMAR, Bilge, Türkiye’deki Tarihsel Adlar -Türkiye'nin Tarihsel Coğrafyası ve Tarihsel Adları Üzerine Alfabetik Düzende Bir İnceleme, İstanbul 1993.
  • ÜNAL, Uğur, II. Meşrutiyet Öncesi Osmanlı Rüştiyeleri (1897-1907), Ankara 2015.
  • Yurt Ansiklopedisi, İl İl Türkiye, Dünü, Bugünü, Yarını, “Ağrı Maddesi”,İstanbul 1981.
  • Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, 1923-1932 Maarif İstatistikleri, İstanbul 1933.
  • Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, 1940-1941 Maarif İstatistikleri, Ankara 1933.
  • Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri (1944-1945), Ankara 1947.
  • Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri (1945-1946), Ankara1947.
  • Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistikleri (1945-1946), Ankara 1947.
  • Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri (1949-1950), Ankara 1950.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri (1950-1951), Ankara 1951.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Milli Eğitim İstatistikleri Orta Öğretim (1950-1951), Ankara 1951.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri (1951-1952), Ankara 1952.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, 1952 İstatistik Yıllığı, Ankara 1953.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâleti İstatistik Umum Müdürlüğü, 1953 İstatistik Yıllığı, Ankara 1953.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim (1951-1952), Ankara 1953.
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâleti İstatistik Umum Müdürlüğü, Milli Eğitim İstatistikleri İlköğretim (1953-1960), Ankara 1960.
  • Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1959 İstatistik İl Yıllığı, Ankara 1960.
  • Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim (1960-1961), Ankara 1961
  • Türkiye Cumhuriyeti Başvekâleti İstatistik Umum Müdürlüğü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim (1953-1960), Ankara 1963.