19. YÜZYILDA OSMANLI’DA ZİNA SUÇU: BAZI ZİNA DAVALARI VE TATBİK OLUNAN CEZALARA DAİR BİR DEĞERLENDİRME

Toplum nezdinde meşru görülmeyen cinsel münasebet olarak tanımlanan zina, Osmanlı’da bir suç sayılmış ve cezalandırılmıştır. İslam ceza hukukunda hadd cezaları kapsamında yer alan zina suçuna, recm, sopa ve sürgün cezaları öngörülmüş olmasına karşın Osmanlı, zina suçuna dönemin şartlarına ve hukuk anlayışına uygun olarak farklı cezalar tatbik etmiştir ki bunlardan biri de para cezası olmuştur. 19. Yüzyılda Tanzimat’la birlikte her alanda olduğu gibi yargı alanında da yeni düzenlemeler yapılmış, 1858 tarihli Ceza Kanunname-i Hümayuna daha sonra yapılan birkaç ilaveyle zina suçuna, ilgili madde hükmünce hapis, kürek ve pranga cezaları tatbik edilmiştir. 19. yüzyılda mahkemelere intikal eden bazı zina davalarına tatbik olunan farklı cezalar, Osmanlı’da yargının ve yasanın nasıl işlediği hakkında bize mühim bilgiler sunmasının yanı sıra toplum ahlakı hakkında da bilgi sahibi olmamızı sağlamaktadır.

The Crime of Adultery in the Ottoman Empire in the 19th Century: Some Adultery Cases and Imposed Penalties an Evaluation on the

The adultery, which is defined as a sexual relationship that is not seen as legitimate in the society, was considered a crime in the Ottoman Empire and punished. In the criminal law of Islam, hadd penalties for the crime of adultery, recm, sticks and exile penalties have been foreseen although, The Ottomans applied different penalties on adultery crime in accordance with the conditions of the epoch and the conception of law, fine was been one of them. In the 19th century, with the Tanzimat, new regulations were made in the field of jurisdiction as in all areas. The Criminal Code of 1858, after a few further additions to the criminal law, jail, shovel and pranga penalties has been applied. The different penalties imposed on some of the adulterous cases in the courts in the 19th century provide us with important information about how the judiciary and the law operate in the Ottoman Empire, as well as providing information about the morality of society. Keywords: Adultery Crime, Punishment, Ottoman, Islam Law, Case

PDF

___

Sadaret Mektubi Kalemi (A.}MKT.): 119/66.
Bab-ı Ali Sadaret Evrakı, Mektubi Kalemi Deavi(A.}MKT.DV.): 193/13.
Sadaret Mektubi Kalemi Meclis-i Vâlâ (A.}MKT.MVL.): 23/66; 134/90; 140/62; 13/26; 125/46.
Sadaret Mektubi Kalemi Umum Vilayet (A.}MKT.UM..): 26/91; 554/99; 357/65; 145/42.
Dahiliye Mektubi Kalemi, (DH.MKT.): 89/4.
Hatt-ı Hümayun(HAT.): 512/25098.
Meclis-i Vala Riyaseti Belgeleri, ( MVL.): 199/65; 166/4922; 197/47; 805/13.
Acar, İ. (2001). “Osmanlı Kanunnameleri ve İslam Ceza Hukuku”, D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIII-XIV, ss. 53-68.
Akça, G. ve Hüllür, H. (2006). “Osmanlı Hukukunun Temelleri ve Tanzimat Dönemindeki Hukuksal Yeniliklerin Sosyo-Politik Dinamikleri”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, ss.295-321.
Akgündüz, A. (1999). “Kanunnamelerdeki Ceza Hukuku Hükümleri ve Şer’i Tahlili”, İslami Araştırmalar Dergisi, 12/1, ss.1-16.
Akgündüz, A. (2002). “İslam Hukukunun Osmanlı Devleti’nde Tatbiki: Şer’iye Mahkemeleri ve Şer’iye Sicilleri”, Türkler Ansiklopedisi, 10, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, ss.93-119.
Akgündüz, S. N. (2017). Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Hukuku Uygulaması, İstanbul: Rağbet Yayınları.
Akman, M. (2005). “Osmanlı Ceza Hukuku Çalışmaları Üzerine bir İcmal”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3/5, ss.489-512.
Avcı, M. (2002). “Osmanlı Hukukunda Para Cezaları”, Türkler Ansiklopedisi, 10,Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, ss. 91 -106.
Aydın, M. A. (2002). “Osmanlı Hukukunun Genel Yapısı ve İşleyişi”, Türkler Ansiklopedisi, Cilt:10, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Aydın, M. A. (1993). “Ceza”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 7, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, ss.481 -482
Baımurzaev, C. (2014). “İslam Hukukunda Zina Suçu Dışındaki Cinsel Suçların Hukuki Sonuçları”, (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Boynukalın, M. (1995). “İslam Hukukunda Zina Suçu ve Cezası”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Candan, R. B. (2015). “1840 Tarihli Kanunname-i Hümayunu İncelemesi”, AndHD, 1/1, ss.63-81.
Çalışkan, İ. (1992). “İslam Hukukunda Zina Suçunun Mahiyeti ve Cezası”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXXIII, ss.61 -100.
Çelik, B. (2018). “Tevrat’taki On Emir İle İsra Suresindeki Dini ve Ahlaki Öğretiler”, Turkish Studies, 13/15, ss.101-112.
Demir, B. (2005) “Cezaların Bireyselleştirilmesi Açısından Zina Haddi”, Ekev Akademi Dergisi, 9/23, ss.123-134.
Divlekci, C. (2009). “Zina hakkındaki Bir Ayetin İletişim Psikolojisi Açısından Tahlili”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2/10, ss.163-178.
Ekinci, E. B. (2016).İslam Hukuku Umumi ve Hususi Hükümler, İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
Esen, H. (2013). “ Zina”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XLIV, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, ss.440-444.
Hasanov, E. (2007). “İslam Hukuku İle Karşılaştırılmalı Olarak Yahudi Hukukunda Zina ve Benzeri Cinsel Suçlar”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Heyd, U. “Eski Osmanlı Ceza Hukukunda Kanun ve Şeriat”, (Çev: Selahaddin Eroğlu), ss.633-652.
Konan, B. (2011). “Osmanlı Hukukunda Tecavüz Suçu”, OTAM, 29, ss.149-172.
Menekşe, Ö. (2003). “Osmanlı’da Zina Cezası Olarak Recm”, Marife Dergisi, 3/2, ss.7-18.
Mutaf, A. (2008). “Teorik ve Pratik Olarak Osmanlı’da Recm Cezası: Bazı Batı Anadolu Şehirlerindeki Uygulamalar”, Turkish Studies, 3/4, ss.573- 597.
Osmanağaoğlu, C. (2008). “Klasik Dönem Osmanlı Hukukunda Zina Suçu ve Cezası”, İÜHFM Dergisi, LXVI/1, ss.109-178.
Üçok, C. (1946). “Osmanlı Kanunnamelerinde İslam Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 3/1, ss.125- 146.
Vanlıoğlu, A. (1992). “Zina ve Zararları”, Diyanet İlmi Dergi, 28/4, ss.37- 52.
Yerlikaya, Ü. (2012). “Hukuk-Değer İlişkisi Açısından İslam Ceza Hukuku Normları”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,.
Musa Kazım Yılmaz, “Kur’an’ın Zinaya Bakışı ve Törenin Öngördüğü Namus Cinayetleri”, Din ve Gelenek Tartışmalı İlmi Toplantı, 22-24 Ekim 2010, Yayın Tarihi: İstanbul 2011, ss.313-324, s.315.
(h.1326). “Zina”, İlm-i Hukuk Mukayeseli Kanun Mecmuası, 2/2, İstanbul: Sıratımüstakim Matbaası.