12 MART 1971 MUHTIRASININ İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNDEKİ YANSIMASI

Türk siyasal hayatında askeri darbeler önemli bir yer tutmaktadır. 27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen darbe sonrası kurulan sivil hükümetler, her zaman ordunun siyasetteki etkisini hissetmişlerdir. 12 Mart 1971 muhtırası 27 Mayıs hükümet darbesinden sonra Türkiye'nin karşı karşıya kaldığı ikinci büyük askeri müdahaledir. Muhtıra ile seçimle iş başına gelmiş Demirel hükümeti istifaya zorlanmış ve askerin denetiminde bir partiler üstü hükümet kurulmuştur. Böyle büyük siyasi sonuçlar doğuran muhtırayı doğal olarak diğer dünya devletleri de yakından takip etmişler. Bu bağlamda, İngiltere de bu dönemde meydana gelen gelişmeleri gözlemlemeye önem vermiştir. Özellikle, Ankara'da bulunan İngiliz Büyükelçiliği'nin yıllık olarak düzenli bir şekilde Türkiye hakkında Londra'ya gönderdiği raporlar, İngilizlerin 12 Mart sürecini nasıl değerlendirdiğini ortaya koymak açısından önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu manada bu çalışma, İngiliz arşiv belgelerinde 12 Mart 1971 muhtırasının izini sürmektedir.

12 March 1971 Turkish Military Memorandum in British Documents

Military coups had an important effect on the Turkish political life. The civilian governments formed after the coup that took place on 27 May 1960 had always felt the influence of the military in the Turkish politics. 12 March 1971 Memorandum was the second military intervention in Turkey after the 27 May 1960 coup. In this process, the elected Demirel government was forced to resign and an above-party government was formed under the military control. The Memorandum which caused significant political consequences, was closely followed by the other countries. In this context, Britain gave importance to the observation of the developments that occurred in this period in Turkey. Especially, the annual reports sent by the British Embassy in Turkey to London helped Britain to evaluate the developments in Turkey. In this sense, this work analyzed the information in the British archival documents about 12 March 1971 memorandum.

PDF

___

Aydın, Suavi - Taşkın Yüksel (2015), 1960'tan Günümüze Türkiye Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
Batur, Muhsin (1985), Anılar ve Görüşler "Üç Dönemin Perde Arkası", İstanbul: Milliyet Yayınları.
Cousins, Jane (1973), Turkey: Torture and Political Persecution, London: Pluto Press.
Coşkun, Yasin (2016), "İngiliz Belgelerinde 12 Eylül Süreci", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal Of International Social Research, Cilt: 9, Sayı: 42, ss. 530-535.
Demir, Şerif (2011), Düello Menderes ve İnönü Demokrat Parti'den 27 Mayıs Darbesi'ne Olaylar, İstanbul: Timaş Yayınları.
Dursun, Davut (2003), 12 Mart Darbesi: Hatıralar, Gözlemler, Düşünceler, İstanbul: Şehir Yayınları.
Erim, Nihat (1972), "The Turkish Experience in The Light of Recent Developments", Middle East Journal, Vol. 26, No:3, ss. 245-252.
Gürkan, Celil (1986), 12 Mart'a Beş Kala, 2 basım, İstanbul: Tekin Yayınları.
Hale, William (1994), Turkish Politics and Military, London: Routledge.
Toker, Metin (1971), Solda ve Sağda Vuruşanlar, Ankara: Akis Yayınları.