İslam Öncesi Dönem İran'da Tıp ve Tebâbet

Antik İran tıbbının ortaya çıkmasında Mazdeizm'e ait dini metinlerin ve Avesta'nın önemli bir yeri vardır. Bunun yanında Erken İran tıbbı, antik Mezopotamya uygarlıklarının tıbbi birikimlerini devralarak olgunluk düzeyine ulaşmıştır. İran topraklarında ortaya çıkan bu tıbbi birikim Yunan tıbbı üzerinde büyük etkiler ortaya koymuştur. İranlılar, Erken Ortaçağlarda ise yoğun bir şekilde Yunan ve Hint tıbbının etkisinde kalmışlardır. Erken Ortaçağ İran tıbbı, Sâsânîler sonrasında İslam tıbbının temelini oluşturması açısından önemli bir yere sahiptir. Bu dönemde İran'da büyük tıp okulları ve hastaneler kurulmuş; önemli bir hekim sınıfı ortaya çıkmıştır. İran'da tıbbi anlamda ortaya çıkan entelektüel birikim birçok yabancı hekimin İran topraklarına akın etmesine yol açmıştır. Bunun yanında İran toprakları üzerinde tapınak ve kiliselerin de tıbbi çalışmalar üzerinde önemli rolleri bulunmaktadır.

Physic and the Art of Medicine in Iran in Pre-Islamic Period

Religious texts from Zoroastrianism period and Avesta have an important role in the emergence of Antique Iran physic. Besides this, Early Iran physic has reached a maturity level by absorbing medicinal accumulations of Ancient Mesopotamian civilizations. The accumulation, which emerged in the field of medicine in Iran, had a great influence on Greek physic. Iranians had been affected intensely by Greek and Indian physic in the Early Middle Ages. Early Middle Age Iranian physic has an important role to be a basis of Islamic physic after Sasanians. In this period great medical schools were established; an important physician class had arisen. The intellectual accumulations on physic in Iran had led to many foreign physicians to pour into Iran. Besides, the churches and temples in Iran have also an important role on medical practices.

___

  • Alakbarlı 2011 Farid Alakbarlı, “Medicine in Ancient and Medieval Azerbaijan”, IRS Focusing on Azerbaijan, 4, s. 52-57.
  • Azizi 2008 M. Hüseyin Azizi, “Pişine-i Medrese-i Gûndişâpûr, Mühimterin Merkez-i Pizişki der Dore-i Bastan”, Archives of Iranian Medicine, Volume 11, Number 1, January, s. 23-30.
  • Barthold ve Köprülü 1973
  • W. Barthold - F. Köprülü, İslam Medeniyet Tarihi, Ankara.
  • Bayat 2010 Ali Haydar Bayat, Tıp Tarihi, İstanbul.
  • Boyce 1996 Mary Boyce, A History of Zoroastrianism: The Early Period, V. I, Leiden.
  • Brossius 2006 Maria Brossius, The Persians, New York.