Cumhuriyet Öncesi Dönemde İzmir Hastanelerinin Mekânsal Gelişimi

İzmir kenti, 17. yüzyıldan 19. yüzyılın sonlarına uzanan bir süreçte azınlıklar tarafından inşa edilmiş birçok büyük ölçekli hastane yapısının yanı sıra Cumhuriyet döneminin modernist sağlık yapılarını ve 1980 sonrası dönemin farklı mimari diller taşıyan örneklerini barındırmaktadır. Kentteki sağlık kurumlarını topluca ve detaylı olarak ortaya koyan bir kaynak olmadığı gibi; yapısal, mekânsal ve mimari nitelikleriyle irdeleyen bir çalışma da bulunmamaktadır.Bu yazı kapsamında Cumhuriyet dönemi öncesinde kentte inşa edilen hastane yapıları incelenmiş, dönüştürülen yapılar kapsam dışında tutularak hastane olarak inşa edilen binalar esas alınmıştır. Yapılan detaylı literatür taraması çerçevesinde, İzmir'de sağlık kavramı ve mekansal yansımalarını ortaya koymak; günümüze ulaşan ya da yok olan hastane yapılarını belgelemek ve kentteki hastane yapılarının mekansal gelişimlerini irdelemek hedeflenmiştir. Cumhuriyet öncesi dönem hastaneleri genellikle azınlıklara ait olduğundan, yabancı mimarların Batılı tasarım ve uygulama alışkanlıklarını yansıtmaktadırlar. Bununla birlikte Batılılaşma dönemi Osmanlı İmparatorluğu’nda, kamu yapıları mimarisinde yaygın olarak kullanılan neo klasik üslubun ağırlığı İzmir’deki azınlık hastanelerinde de görülmektedir

-

Spatial Developments of Izmir Hospitals before Republic The city of Izmir constitute many big scale hospital buildings, which constructed between 17th century and 19th century by minorities; and modernist health facilities of Republic period and also productions that has different architectural styles of the period of after 1980. There is not any comprehensive study about health facilities of the city and also about the spatial and architectural characteristics of them. In this paper, the hospital buildings of the period of before Republic are researched but predicated buildings that constructed really as a hospital on except transformed buildings. In consideration of the detailed literature review, it is aimed to introduce the notion of health in Izmir and its spatial reflections in Izmir, to document extant or absent hospitals and to criticize the spatial development of hospitals in the city. The hospitals were generally belonged to minorities and reflected the Western architectural trends of foreigner architects in the period of pre-Republic. However, neo-classic style, which was widespread in public buildings of Ottoman architecture, was seen in hospitals of Izmir

___

  • Altun 2013