ZOTÎKOS’UN VARNA SAVAŞINA DAİR MANZUMESİ

Yeni devir Yunan dili araştırmalarına malzeme sağlama ana gayesiyk, yayınlanmamış Orta ve Yeniçağ Yunan edebî eserlerinin Legrand tarafından hazırlanan kolleksiyonun yeni dizi beşinci sayısında (1), imparator Filozof Leon’un kehanetlerinden ve İstanbul’un alınmasından söz eden anonim bir ağıtnamenin (Threnos) dışında, 465 mısradan oluşan ve sadece lengüistik ba­ kımdan değil, konu bakımından da çok büyük bir değer olduğu söylenebilecek Varna savaşından bahseden bir manzume de mevcuttur. Manzume şimdiye kadarki hiçbir çalışmada yer almadığından ve bildiğimize göre tarih yazar­ larımız da tanımadığından, bu manzumenin dil ve konu üstünlüğünü göster­ mekten çok, bir yandan Yunan dili tarihine bazı atıflarda bulunmak, diğer yandan Macar Bilimler Akademisi tarafından Jözsef Thûry’nin Macarca çevi­ risiyle yeni yayınlanan Türk Tarih Yazarları (2) adlı eserinden sonra dahi öneminden kaybetmeyen Macar tarihinin bu en ünlü verilerinden birine dair kaynak esere, tarih yazarlarımızın dikkatini çekme fırsatı bulma ümidiyle, manzumeyi çevirmeye karar verdim. Sadece Legrand türü yayının çok pahalı ve güçlükle sağlanabilir oluşundan değil, aynı zamanda manzumenin onun tarafından verilen metniyle her konuda aynı kamda olmadığından, Legrand türü metinden farklı notlarını dipnotlarında belirtmek suretiyle metnin kendi­ sini de yayınlıyorum. Bundan başka manzumenin pekçok yeri güçlükle anla­ şılabilir ve bazen de tamamen anlaşılmaz durumda olduğundan -şiirsel bir değere sahip olmasa da- şiire sadık bir çevirisini de verme ihtiyacını duydum. Manzumenin metni ve dil çalışması Macar Bilimler Akademisi I. Bölümünün bilimsel incelemeleri serisinde yayınlanırken, şimdiki incelemem tarihî değer­ lendirme ve çeviriyi içeriyor. Manzumeyi tarihî kaynak olarak tanıtmadan önce, el yazması, manzumenin yazarı, yazılışının zamanı ve estetik değeri hak­ kında bir iki şey söylemeyi uygun buluyorum.
Anahtar Kelimeler:

zotikos, varna, varsa savaşı

___

  • Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi