XIX. Yüzyılda İzmit (Kocaili) Sancağı’nın Demografik Durumu ve İskan Siyaseti

Kuzeybatı Anadolu 'nun önemli bir kenti olan İzmit tarihi süreç bakımından eski bir kültür merkezidir, Osmanlı fethinden önce Bizans 'ın elinde kalan nadir şehirlerden biridir. Fetihle birlikte nüfus ve ekonomik alanda önemli bir gelişme göstermiştir. Şehir idari taksimat alanında yüzyıllar içerisinde değişimler yaşamıştır. 19. yüzyılda idari taksimattaki belirgin değişimin sonucu olarak sancak, kaza, nahiye. köy temelinde bir yapı oluşturulmuştur. Bu anlamda İzmit sancağı klasik döneme kıyasla daha dar bir anlam kazanmıştır. Batılılaşma çabalarıyla oluşturulan sancak sisteminde mevcut yapı iyileştirilmeye çalışılmıştır. İdari taksimattaki bu değişikliklerle birlikte demografik anlamda belirgin bir artış görülmektedir. Hızlı nüfus artışı içerisinde doğal artış ve hızlı toprak kayıplarının getirdiği göç le birlikte kuzeybatı Anadolu aşırı bir hareketliliğe sahne olmuştur. Yoğun iş gücü bölgenin ekonomik anlamda kalkınmasına katkıda bulunmuştur. Bu makalede fetih le birlikte idari taksimat ve nüfus alanında önemli değişimlerin yaşandığı bir kent dokusu açıkça görülmektedir. Kent tarihi üzerine yapılan araştırmalara katkı sağlaması en büyük dileğim olacaktır

Population and Settlement Policy of ızmit (Kocaili) Sancak in the 19thCentury

izmit, was one of the most important city of NorthwesternAnatolia, especiallyfrom cultural and historical point of view of historical process. It was one of the rare cities that remained at the hands of the Byzantine had before the Gttoman' s conquest. Together with the conquest, the population and economy of the city improved significiantly. The town has undergone many changes particularly about the administrative divisons throught the centuries. Administrative policy, formed as a consequence of the clear changes in administrative divisions, was based on sancak, district, subdistrict and village. In this respect, İzmit sancak gained a narow meaning compared with the classical period. The existing structure was improved in the sancak system, which was influenced by through westernization efforts. After the changes in the administrative divisions, a clear rise in demography was observed. Rapid increase in population and the migratian resulted the rapid land losses in Northwest Anatolia. The increased intensive labor force contributed to the economical development of the region. In this article, a city structure in which significant changes in administrative division and population occured is clearly seen. it is hoped that this study will make contribution to the studies on the history of the city

___

  • A-Arşiv Belgeleri Numaralı Muhasebe-Yi Vilayet Anadolu Defteri 937/ 1530 ll, Ankara 1994.
  • Kamil Kepeci Tasnifi Maliye Nezareti Ceride Defterleri Maliye Nezareti Varidat Kalemi Cizye Muhasebesi Defterleri Maliye Nezareti Varidat Kalemi Temettuat Defterleri Meclis-İ Vükela Mazbataları Tapu Tahrir Defterleri Yıldız Esas Evrakı Yıldız Perakende Evrakı Zabtiye Nezareti Evrakı B- Kitap ve Makaleler Aşıkpaşaoğlu, Aşıkpaşaoğlu Tarihi, ( Haz H. NihaI Atsız) İstanbul 1970. Broquıere, Bertrandon
  • H, İstanbul Ve Anadolu'ya Seyahat Günlüğü, (Çeviren Yaşar Önen) Ankara 1992
  • Dukas, Bizans Tarihi, (Çeviren Vı. Mirmiroğlu) İstanbul 1956.
  • Evliye Çelebi; Seyahatname, Ankara 1957. Güneş, Ahmet
  • Katip Çelebi, Cihannüma, (Haz. Hamit Sadi Selen) Ankara 1957.
  • Neşri, Neşri Tarihi, (Haz. Mehmet Altay Köymen) Ankara 1983.
  • Nicot, M Donaıd, Bizans'ın Son Yüzyılları, (Çeviren Bilge Umar, İstanbul 1999. Polonyalı Simeon, Polonyalı Simean'un Seyahatnamesi 1619, (Çeviren Andreasyan), İstanbul 1964.
  • Texier, Charles, Küçük Asya,(Çeviren Ali Suad) İstanbul 1339. Tuncel, Metin
  • Ve Ayasofya Efsaneleri, (Çeviren Şirin Tekeli) İstanbul Yüce, Rıfat, KocaeliTarihi Ve Rehberi, İzmit 1945.