XIX. Yüzyıl Kıbrıs Esnaf Teskilatı Üzerine Bazı Tesbitler

Osmanlı İmparatorluğu’nda üretimde ve üretilen malların tüketiciye ulaşmasında etkin rol oynayan çeşitli esnaf grupları teşkilatlı olarak faaliyet göstermişlerdir. Genel olarak Şeyh veya Kethüda denilen liderlerin idaresinde bulunan esnaf ile inşaat sektöründe faaliyet gösteren esnaf liderlik bakımından birbirinden ayrılmıştır. İnşaat sektörü ve buna bağlı alanlarda faaliyet gösteren esnaf Mimarbaşı’na bağlı olurken, inşaat sektörü dışında kalan esnaf da şeyh-i seb’a adı verilen bir liderin idaresi altında bulunuyordu. Şeyh-i seb’alar her bir esnaf grubunun şeyh veya kethüdasının lideriydi. 1571 yılında Kıbrıs fethedilince aynı uygulama Kıbrıs’ta da sürdürülmüştür. Fetihten hemen sonra ordu şeyhi Ali Efendi inşaat sektörü dışında faaliyet gösteren esnaf-ı seb’aya şeyh-i seb’a tayin edilmiştir. Bu çalışmada esas itibarı ile Kıbrıs şeyh-i seb’alığı konusu ele alınmıştır

The Some Findings on the Organisation of Cyprus Tradesman in XIX. Century

The aim of this study is to reveal the organisation of the tradesman of Cyprus in the Ottoman Period in Cyprus. When the Ottomans conquered the Cyprus, they had sent the Turkish immigrants to Cyprus in 1572. There were some tradesmen among those immigrants and it was established the organisation of tradesman of Cyprus. The tradesmen, who worked in the constructions, were under the chief architect (Mimarbaşı). The other tradesmen had its own chief. They were called Şeyh or Kethüda. But those şeyhs or kethüdas also were under the şeyh-i seb’a. Şeyh-i seb’a meant the leader of the şeyhs of tradesmen

___

  • BOA, Tasnifin Kodu: C.BLD, Dosya No:4, Gömlek No:97.
  • BOA, Tasnifin Kodu: C.BLD, Dosya No:50, Gömlek No:2466.
  • BOA, Tasnifin Kodu: C.BLD, Dosya No: 50, Gömlek No:2466.
  • BOA, Tasnifin Kodu: C.BLD, Dosya No: 50, Gömlek No:2466
  • BOA, MAD, Defter No:10132, s.(varak).120b.
  • BOA, Tasnifin Kodu: C.ADL, Dosya No:25, Gömlek No:1508.
  • Kıbrıs Şer’iyye Sicilleri
  • Kıbrıs Şer’iye Sicilleri, (KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi), No:24, H.1215-121 7.
  • Kıbrıs Şer’iye Sicilleri, (KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi), No:25, H.1217-1221.
  • Kıbrıs Şer’iye Sicilleri, (KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi), No:27, H.1219-1224.
  • Kıbrıs Şer’iye Sicilleri, (KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi), No:28, H.1224-1227.
  • Kıbrıs Şer’iye Sicilleri, (KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi), No:29, H.1227-1230. 3. Yazmalar
  • KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi’nde bulunan Defter-i Sakk. No:M.1889. 4. Basmalar
  • Takvim-i Vekayi, 11 Şaban 1260, Defa:244. 5. Kitaplar
  • Çadırcı, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK, Ankara 1997.
  • Çağatay, Neşet, Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, TTK Yayını, Ankara 1997.
  • Demirel, Ömer, “XIX. Yüzyıl Osmanlı Şehir Ekonomisi: Sivas Örneği,” Osmanlı, 3. cilt, Ankara 1999.
  • Demirel, Ömer, Osmanlı Dönemi Sivas Şehri, Sivas 2006.
  • Erdoğru, Mehmet Akif, “Kıbrıs’ta İlk Osmanlı Esnaf ve Zanaatkârları Üzerine Notlar”, Osmanlı Öncesi ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, İstanbul 2003.
  • Genç, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Neşriyat A.Ş Yayınları, Ankara 2007.
  • İnalcık, Halil, Osmanlı İmparatorluğu, YKY, İstanbul 2007 (9.Baskı)
  • Orhonlu, Cengiz, “Osmanlı Türklerinin Kıbrıs Adasına Yerleşmesi,” Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi, Türk Heyeti Tebliğleri, TKAE Yayınları, Yayın No:36, Ankara 1971.
  • Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Cilt 3, MEB Yayını, İstanbul 1993.