Teos Antik Kenti ve Dionysos Sanatçılar Birliği

Kuzey güney yönünde uzanan Urla yarımada kıstağının en dar yerinde kurulmuş olan Teos, bugün İzmir’in Seferihisar ilçesinin Sığacık köyünde bulunmaktadır. Teos antik dönemde gerek siyasal gerek dinsel alanda önemli bir yere sahiptir. Arkhaik dönemden Roma dönemine kadar yerleşim gözlenen kent on iki Ion kentinden biridir. Herodotos Teos’u, Ephesos, Kolophon, Lebedos, Klazomenai ve Phokaia’yla birlikte Lydia’da yer alan Ion kentleri arasında saymış ve bunların diğer Ion kentlerinden başka bir dil kullandığını dile getirmiştir.1 Tanrı Dionysos’un kenti olarak da bilinen Teos asıl ününü Dionysos Sanatçılar Birliğiyle yapmıştır. Sanatçılar bu birlik sayesinde birçok ayrıcalık elde etmiş, hatta siyasal alanda kentle eşit konuma gelmişlerdir. Sahip oldukları bu siyasal haklar daha sonradan Teos’un yönetimiyle ilgili sorunlara neden olsa da birlik kente ekonomik olarak katkı sağlamış ve Roma döneminin ortalarına kadar kentin varlığını korumasını sağlamıştır. Teos antik kentindeki ilk arkeolojik çalışmalar 19. yüzyılda İngiliz Dilettanti Cemiyeti’yle başlamış, 1924’te Fransız araştırmacılar ardından da 1962-1966 yılları arasında Yusuf Boysal ve Baki Öğün tarafından yapılmıştır. 1980-1992 yılları arasında ise Mimar Mustafa Uz tarafından kentte sondaj çalışmaları yapılmış, 1993-1996 dönemlerinde ise Numan Tuna tarafından yüzey araştırmaları yapılmıştır. 2010 yılından beri ise Musa Kadıoğlu tarafından kazılar yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise tüm bu araştırmalar ışığında kentin tarihsel sürecini incelemek ve Dionysos Sanatçılar Birliği hakkında bilgi vermektir

Anahtar Kelimeler:

Teos, Dionysos, Birlik, Sanatçılar, Festivaller

The Ancient City of Teos and The Union of Artists of Dionysos

Teos, which was established in the most narrowed place of Urla isthmus extendig from north to south, is in the Sıgacık village of Seferihisar in Smyrna today. Teos has a significant place in both political and religious terms in ancient period. The city, where was settlement from Archaic period to Roman times, is one of the twelve Ion cities. Herodotos counted Teos between the Ion cities with Ephesos, Kolophon, Lebedos, Klazomenai and Phokaia and stated that these cities used a different language than the other Ion cities.1 Teos, which is known as the city of God Dionysus, earned its reputation with the Union of Artists of Dionysus. Artists had many privileges owing to this union, even they had equal conditions with the city in political terms. Altough these political rights caused problems about the administration of Teos, the union contributed to city economically and provided protection of presence of the city until the mid- Roman period. The first archaeological studies in the ancient Teos started with British Dilettante Association in 19th century and continued by French Researchers in 1924 nad by Yusuf Boysal and Baki Öğün in between 1962-1966. Between 1980-1992, Architect Mustafa Uz made drilling studies in the city and between 1993-1996 Numan Tuna surveyed the surface. From 2010 on, Musa Kadıoğlu continues to the excavation of city. The purpose of this research is to examine the historical process of the city in the light of these information and give information about the Union of Artists of Dionysus

Keywords:

Teos, Dionysos, Union, Artists, Festivals,

PDF

___

Herodotos, Historiae
Diodorus Siculus, Bibliotheke
Livius, Ab Urbe Condita.
Pausanias, Perihegesis
Strabon, Geographika Thukydides, Akyürek Şahin, N. Eda, ‘Anadolu'nun Önemli Tarihi Yazıtları, Teos'a Korsan Baskını. Teos'ta Ele Geçen Bir Meclis Kararı’, Eskiçağ Yazıları 2 (Akron 2), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2012, 137-163.
Aneziri, S., ‘World Travellers: The Associations of Artists of Dionysos’, Wandering Poets in the Ancient Greek Culture, Travel, Locality and Pan-Hellenism, Cambridge, 2009, 217-236.
Bean, G. E., Aegean Turkey, W. W. Norton, New York, 1979.
Boyana, H. ‘Vergi Listelerine Göre Attika-Delos Deniz Birliği ve Ionia ile İlişkileri’, Tarih İncelemeleri Dergisi XXI, 2006, 19-48.
Graham, A. J., ‘Abdera and Teos’, The Hellenic Studies Vol. 112, 1992, 44-73.
Herrmann P, ‘Büyük Antiochos ve Teos’, çev. Baki Öğün, Anadolu-Anatolia IX, 1967, 21-29.
Kadıoğlu, M., Teos Arkeoloji Kazısı 2010 yılı kazı Raporu.
Liddell and Scott’s Greek- English Lexicon, edited by H. G. Liddell and R. Scott, Oxford at the Clarendon Press, Great Britain, 1997.
Öztürk, B., Roma İmparatorluk Çağı Küçükasyası’nda Dionysos Kültü, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2010.
Sevin, V., Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2001.
Sifakis, G. M., ‘Organization of Festivals and The Dionysiac Guilds’, The Classical Quarterly New Series Vol.15 No.2, 1965, 206-214.
Strang, J.R., The City of Dionysos: A Social and Historical Study of The Ionian City of Teos, Yayınlanmamış Doktora Tezi, New York, 2007.
Tuna, N., ‘Teos Araştırmaları 1993’, XII. Araştırma Sonuçları Toplantısı, T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları Ankara, 1994, 167-177.
‘Teos Araştırmaları 1995’, XIV. Araştırma Sonuçları Toplantısı, T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1996, 219-234.
Uz, M. D., Teos’taki Dionysos Tapınağı, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara, 2014.
Yazıtlar için; http://epigraphy.packhum.org/inscriptions/