Roma Illyria İlişkilerinde İlk Dönem (M.Ö. 230 - 35)

Roma, kentin kuruluş aşamasının ardından İtalya içinde kuzeyde, doğuda ve güneydoğuda Etrüskler ve çeşitli Latin - İtalik topluluklarıyla birçok savaşlar yapmış, güney İtalyadaki Grek kolonileriyle giriştiği mücadeleyi başarıyla sonuçlandırmıştır. (M.Ö. 272) Daha sonra aşamalı olarak üç ayrı zamanda yapılan Kartaca savaşları, (M.Ö. 264 – 146) ardından Helenistik krallıklardan Makedonia (M.Ö. 215 – 146) ve Seleukoslarla yapılan savaşlar (M.Ö. 192 – 190) kazanılmış, bunlarla birlikte Roma’nın Hannibal’den sonraki en büyük düşmanı Mithridates’e karşı başarı ile sonuçlanan üç savaş yürütülmüştür (M.Ö. 88 – 64) ve en son da Caesar döneminde iç savaşlar (M.Ö. 49 – 44) dönemini yaşamıştır. Kısacası Roma yaklaşık beş yüz yıllık geçmişinde sürekli savaşlar ve çalkantılar içinde kalmıştır. Bu kaos döneminin ardından ise Akdeniz dünyasının Roma dünyasına kazandırılması amaçlanmış ve bu süreçte Adriyatik bölgesinin de fethine başlanmıştır. Bu süreçte Adriyatik kıyılarında yerleşmiş olan Illyrialılarla yapılan savaşlar M.Ö. 229’da başlamış ve M.Ö 35 – 33 yıllarında Octavianus’un Tuna nehrine kadar ilerlemesi ile Roma – Illyria ilişkilerinin ilk dönemi bitmiştir. Bundan sonraki ilişkiler Principatus olarak adlandırılan dönemde ve daha sıkı olarak gerçekleşmiştir

Anahtar Kelimeler:

Roma, Illyria, Adriyatik

The First Period of Roman - Illyrian Relations (230 – 35 BC)

After the foundation of city, Romans fought against Etruscans and various Latin – Italic tribes in the north, east and northeast of Italy and in the south she ended fights with success against Greek colonies (272 BC). After this the Carthagian wars were experienced in three seperate periods (264 – 146 BC). Following these, the wars against Hellenistic Makedonian (215 – 146 BC) and Seleucian kingdoms (192 – 190 BC) were came through. After all, Romans fought against Mithridates who was the most powerfull enemy after Carthagian Hannibal (88 – 64 BC). Finally in the time of Caesar the civil wars (49 – 44 BC) were experienced in Rome. Shortly we can say that Romans stayed in war and chaos during last 500 years. After this chaotic period, Romans started the invension of Mediterranean world and Adriatic coast. During this invension Romans fought against Illyrians who were setteled in the Adriatic coast. The war was started in 229 BC and ended with Octavians camps in 35 – 33 BC which was advenced up to River Danube. With the begining of Octavian’s camps first period of Roman – Illyrian relations were ended. New relations were more closely established in the time of Principate.

Keywords:

Rome, Illyria, Adriatic,

PDF

___

I. Antik Çağ Edebi Eserler – Epigrafik ve Nümizmatik Kataloglar
App. Mith. Appianus of Alexandria, Illyrica, in The Civil Wars, Penguin Books, London, 1996.
App. X Appianus of Alexandria, Illyrica, in The Civil Wars, Part 2, Penguin Books, London, 1996.
Cass. Dio. Cassius Dio Cocceianus, Dio's Roman History, Harvard University Press, Loeb Classical Library, Cambridge, 1989.
CIL III Mommsen Otto Hirschfeld, Alfred von Domaszewski, Corpus Inscriptionum Latinarum, 3/1, Inscriptiones Illyrici, Reimer Press, Berlin 1873.
Cic. Att, Cicereo M. T., Letters to Atticus, Edt. And Trans. Shackleton – Bailey, VII Vol. Cambridge, 1965 – 1970.
Eutr. Eutropius, Breviarium Historiae Romanae, Çeviren, Çiğdem Menzilcioğlu, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2007.
Head 1911 Head V. Harcley, Historia Numorum a Manual of Greek Numismatics, Clarendon Press, Oxford, 1911.
Liv. Titus Livius, Ab Urbe Condita (The History of Rome from its Foundation), Trans. by Henry Bettenson, Penguin Books, London, 1976.
Plin. Nat. Hist. Pliny the Elder, Historia Naturalis, Trans. by Joyce Irene Whalley, Victoria and Albert Museum, London, 1982. App. Mith. 55.
Dac halkı ve Dacia’nın coğrafyası ile ilgili bkz. Strab. VII. 3. 11 – 13; Eliade 2006, 1 – 31
Dacia’nın fethi ile ilgili bkz. CIL. III. 1. 1627; Akşit 1985, Cilt 1, 183. Polyb. Polybius
The Histories, Trans. by W.R. Paton, Loeb Classical Library, Harvard
University Press, Cambridge, 1922.
Res Gest. Augustus, Emperor of Rome, Res Gestae Divi Augusti, as Recorded in the Monumentum Ancyranum and the Monumentum Antiochenum, Edt. Rex Wallace, Wauconda, Bolchazy – Carducci Publishers, 2000.
Strab. Strabo, Geography, Trans. L. Joney Horace, Loeb Classical Librarry, Harvard, 1924.
Suet. Gaius Suetonius Tranquillus, On İki Caesar’ın Yaşamı, Çevirenler, Fafo Telatar – Gül Özaktürk, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2008.
Tac. Ann. Tacitus Cornelius, The Annals of Imperial Rome, Translated, Michael Grant, Penguin Books, Harmondsworth, 1988.
Vell. Pat. Velleius Paterculus, Compendium of Roman History, Velleius Paterculus, Trans., by Frederick W. Shipley, Harvard University Press, Cambridge, 1998.
II. Arkeolojik ve Monografik Eserler
Akşit 1985 Akşit O., Roma İmparatorluk Tarihi, 2 Cilt, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları., İstanbul.
Alföldy 1974 Alföldy G., Noricum, Translated by Anthony Birley, Routledge & Kegan Press, London.
Demircioğlu 1998 Demircioğlu 1998 Demircioğlu H., Roma Tarihi I. Cilt Cumhuriyet I. Kısım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Eliade 2006 Eliade M., Zalmoksis’ten Cengiz Han’a, Çeviren Ali Berktay, Kabalcı Yayınları, İstanbul. István – Mócsyi –
Barkóczi 1963 Istvan B., - Mócsyi, A., - Barkóczi, L., Pannonia Története, Edt., Harmatta János, Tankönyv Press, Budapest.
Mackendrick 1975 Mackendrick P., The Dacian Stones Speak, North Carolina Press, Capel Hill, 1975.
Mócsyi 1974a Mócsyi A., Pannonia A Korai Császarság Idején, Akadémiai Kiadó, Budapest.
Mócsyi 1974b Mócsyi A., Pannonia and Upper Moesia, Akadémiai Kiadó, Budapest. Mommsen 1809
Mommsen Th., The Provinces of Empire Vol. 1, Translated by William P.
Dickson, Ares Publishers INC, Chicago.
Ridley 1987 Ridley R.T., History of Rome, L’Erma di Bretschneider Press, Rome.
Robert – Dise 1991 Robert L. – Dise. Jr., Cultural Change and Imperial Administration, The Middle Danube Provinces of Roman Empire, Peter Lang Pres, New York.
Scullard 1980 Scullard H.H., A History of the Roman World 753 – 146, Methuen & Co. Ltd Press, New York.
Syme 1999 Syme R., Provincial at Rome and Rome and The Balkans 80 BC.-AD 14, Edt. Anthony Birley, University of Exeter Press, Great Britain.
Tekin 2008 Tekin O., Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İletişim Yayınları, İstanbul.
Wilkes 1969 Wilkes Jhon J., Dalmatia, Routlede & Kegan Paul Press, London.
Wilkes 1992 Wilkes Jhon J., The Illyrians, Blackwell Publish, Cambridge.
Zsolt 2003 Zsolt V., The Ripa Pannonica in Hungary, Akadémiai Kiadó, Budapest.