Osmanlı’da Kadın ve Kadın Hapishaneleri

Osmanlı toplumu’nda kadın ve kadına bakış açısı geleneksel ve dinsel kısıtlamalar ile şekillenmiş ve Tanzimat dönemine kadar bu durum devam etmiştir. Tanzimat dönemiyle birlikte kadının statüsü tartışılmaya başlanmış ve kabul edilen yeni yasalarla kadının lehine düzenlemeler yapılmıştır. Eğitimin öneminin anlaşılmasıyla birlikte, toplumu şekillendiren kadınların eğitimi üzerinde durulmuş olmakla birlikte, geniş kitleler bu eğitim olanaklarından yeterince yararlanamamıştır. 1876 Anayasası ile din ve mezhepten doğan konular dışında, hak ve ödevler bakımından kadın-erkek arasındaki eşitlik teorik olarak sağlanmış ise de uygulamada sağlanamamıştır. II. Meşrutiyet döneminde kadın sorunları özgürlük bağlamında geniş boyutlarda tartışılmış, I. Dünya savaşı yılları da kadınların ekonomik hayata girmesini sağlamıştır. Sosyal, siyasal ve toplumsal çöküşün gözlemlendiği Osmanlı’da hapishaneler konusu da önemli bir sorun olmuştur. Kadın hapishanelerinin her yerde olmayışı, bu iş için evlerin kiralanması, gardiyan sorunu, mevcut kadın hapishanelerindeki sağlıksız koşullar ve güvenlik sorunları sıkça gündeme getirilmiştir. Anneleriyle birlikte hapishanede kalmak zorunda olan çocuklar da sıkıntı yaratmış olup sorun üzerinde durulmuş fakat çözüm üretilememiştir. Devlet bu önemli sorunları ortadan kaldırmak için yeni kadın hapishanelerinin yapılmasını istemişse de bunu gerçekleştirememiştir. Kadın konusundaki bütün bu sorunların çözümü Cumhuriyet dönemine kalmıştır. Sonuç olarak, bu çalışmada Osmanlı’da kadının durumu ve kadın hapishanelerindeki sorunlar tespit edilerek, devletin bu alanda yaptığı çalışmalar ortaya konulmuştur

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, kadın, kadın hapishaneleri, mahkum, gardiyan

Women and Women Prison in Ottoman

Women and women’s perspective in the Ottoman society shaped by religion and traditional restrictions. It was continuing until Tanzimat period. . It was started to discuss the status of women with Tanzimat period and acceptance the new law women's arrangements have been made to antagonize to women. The understanding of the importance of training with the society of women formative training has to be emphasized from widely this training opportunities’ not enough benefit. Religion and issues arising from the constitution 1876 order expect for rights and duties in terms of equality between women and men without sectarian and religion concepts. Women problems wide range of discussed outline the freedom in II. Meşrutiyet semester and provided to entrance women in economic life. Social, political and communal collapse observed in Ottoman, the jail subject was very important problem. Women prison not be everywhere, renting houses for this job, guardian problems, unsanitary conditions and safety problems exist for jail in women often were brought. Also mothers have to stay in prison with their children and cause trouble that was emphasized problems but this important problems solution. Ottoman eliminate realized this new female prison has to be done. The solution of those problems for all women’s issues in the republican is in the women’s. As a result, the status of women in the study of Ottoman and issues identified by women in prison, the state has done in this area of work has been put in place

Keywords:

Ottoman, Women, Women ın prıson, Convict, Guard,

PDF

___

BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 18, Gömlek No:30, Tarih:03.Ra. 1331
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 165, Gömlek No: 69, Tarih:14.N.1338.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 144, Gömlek No: 43, Tarih: 09.N.1330.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No:148, Gömlek No: 64, Tarih: 09.N.1331.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 146, Gömlek No: 82, Tarih: 20.B.1336.
BOA. DH. MB. HPS.M., Dosya No: 1, Gömlek No: 29, Tarih: 24.R.1329.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 10, Gömlek No: 26,Tarih: 03.R.1332.
BOA. DH. MB. HPS.M., Dosya No: 3, Gömlek No: 12, Tarih: 17.S.1330.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No:144, Gömlek No: 74, Tarih: 24.S.1330.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No:144, Gömlek No: 80, Tarih: 29.S.1330.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 72, Gömlek No: 26, Tarih.27 M 1332.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 43, Gömlek No: 77, Tarih: 21.Z.1338.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 161, Gömlek No: 46, Tarih: 12.Ca.1337.
BOA. DH. MB. HPS., Dosya No: 160, Gömlek No: 82,Tarih:20.B.1336. Kitap ve Makaleler
ALTINBAŞ Zehra (Odyakmaz), “Anayasalarımızda Kadın Hakları” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, cilt: V, sayı:14, Mart 1989, s:456.
ARIKAN Gülay, “Tanzimat Döneminde Kadınlar” Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslar arası Sempozyumu, Ankara (31 Ekim–3 Kasım 1989), Türk Tarih Kurumu Basımevi Ankara 1994. s:325.
DOĞRAMACI Emel, Türkiye’de Kadın Hakları, Üniversal kitapevi Ankara 1982.
GÜRSOY- NASKALİ Emine /Altun, Hilal Oytun; Zindanlar ve Mahkumlar, Babil Yayınları, İstanbul 2006.
LEVY Noemi / Toumarkıne, Alexandre, Osmanlı’da Asayiş Suç ve Ceza 18.-20. Yüzyıllar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları İstanbul 2007.
ÖKÇÜN Gündüz, Osmanlı Sanayi 1913–1915 İstatistikleri, Hil yayınları, İstanbul 1984.
ŞEN Osman, Osmanlı’da Mahkum Olmak, Kapı yayınları İstanbul 2007.
TAPAN Mete, “Türkiye’de Uygarlık, Bayındırlık, Kentleşme ve Atatürk”, Çağdaş Düşüncenin Işığında Atatürk, Dr. Nejat R Eczacıbaşı Vakfı Yayınları, İstanbul 1986.
TEKELİ Şirin, Kadınlar ve Siyasal Toplumsal Hayat, Birikim Yayınları, İstanbul 1982.
TEKİN Saadet, “19.yüzyılın sonu 20. yüzyılın başlarında Nazilli Hapishanelerine Kısa Bir Bakış” Tarih ve Toplum Dergisi, Ocak 2001, sayı: 205, s:14.
TEKİN Saadet, “20. Yüzyıl Başlarında Aydın Vilayeti ve Mülhakatındaki Hapishanelerin Genel Durumu” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/2 Güz sayısı, cilt:4, sayı:2, Manisa 2006, s: 65–77.
TEZEL Sıdıka, Atatürk ve Kadın, Türk Ticaret Bankası yayınları, Ankara 1983.
TUNCER Hüner, “ Türk Kadınının Geçirdiği Evrimin Tarihçesi ve Bu Günkü Durumu” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, cilt: VI, sayı:16, Kasım 1989, s:164–166.
TÜMERDEM Yıldız, “Atatürk ve Çağdaş Türk Kadını” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, cilt: III, sayı:7, Kasım 1986, s:151.
VELİDEDEOĞLU Hıfzı Veldet, Atatürk ilkeleri ve Türk Kadınının Çilesi, İzmir 1970.
YILDIZ Gültekin, Osmanlı Devletinde Hapishane Islahatı (1839–1908), Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul 2002.