Müslümanların Sırbistan’dan çıkarılmasının ilk adımı: 1862 Belgrad Olayları ve Belgrad’ın bombalanması

17 Ekim 1830’da muhtar olan Sırplar, 1860’da Mihail Obrenoviç’in II. kez başknez olmasıyla bağımsızlık yolunda çalışmaya başlamışlardır. Müslümanların kaleler dışından çekilmesini isteyen ve onları Sırp kanunlarına tâbi kılmaya çalışan Mihail’in talepleri reddedilmiştir. Ancak asker alımı yapmaya başlayan ve silahlanan Sırplar uyarılmalarına rağmen hız kesmemişlerdir. Sırplar’ın çeşitli uygulamaları sonucunda Müslümanlar ve Hristiyanlar arasındaki gerginlik artmış ve 1862’de Belgrad Olayları patlak vermiştir. 15 Haziran 1862’de Sırplar ve Müslümanlar arasında çıkan çatışma büyümüş ve Sırplar’ın kaleye saldırmaları sonucunda Belgrad Muhafızı Aşir Paşa, Belgrad’ı topa tutmuştur. Bu olay, Mihail’e taleplerini gerçekleştirmek için beklediği fırsatı vermiş ve Kanlıca’da uluslar arası bir konferans toplanmıştır. Konferans sonucunda, 4 Eylül 1862’de 12 maddelik Kanlıca Protokolü imzalanmıştır. Protokol maddelerince Sırbistan Müslümanlarının Sırbistan’dan çekilmeleri ve Osmanlı Devleti’nin Sırbistan’daki Sokol ve Uziçe kalelerini yıkması kararlaştırılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Sırbistan, Belgrad, Kanlıca

The First Step of Expulsion of Muslims from Serbia: 1862 Crisis of Belgrade and Bombardment of Belgrade

The Serbian’s being headmen on the date of 17th October of 1830 started to attempt so as to get independence with Mihail Obrenovic’s second presidency. The demands of Mihail regarding that he wanted Muslims to come out of the castle and made them be subjected to obey the laws of Serbian. However the Serbians starting to recruiting and bearing arms did not decelerate although they were warned. As a result of some implementations of the Serbian, the stress between Muslims and Christians increased and Belgrade Events erupted in 1862. On the date of 15th June 1862 the conflict between Serbians and Muslims extended and Belgrade safeguard Aşir Paşa bombarded Belgrade as a result of Serbians ‘attack to the castle. The event caused that Mihail got a chance to obtain his goals in this way the international conference was held in Kanlıca. In consequence of Kanlıca conference, Kanlıca Protocol with 12 articles was signed on the date of 4th September of 1862. In accordance with the articles of Kanlıca, it was decided that the Muslims of Serbia came out of Serbia and the Ottoman State destroy Sokol and Uzice castles

Keywords:

Ottoman State, Serbia, Belgrade, Kanlıca,

PDF

___

BOA, A.} M… 26/24 (1278.Ca.00 /05.11.1861-03.12.1861).
BOA. A.MKT.NZD. 425/16 (1278.Z.18 /16.06.1862).
BOA. A.MKT.NZD. 425/16 (1278.Z.18 /16.06.1862).
BOA. A.MKT.NZD. 425/100 (1278.Z.21 /19.06.1862)
BOA, A.MKT.UM. 419/26 (1277.M.20 /08.08.1860).
BOA, A.MKT.UM. 468/90 (1277.L.19 /30.04.1861).
BOA, A.MKT.UM. 470/61 (1277.L.26 /07.05.1861).
BOA, A.MKT.UM. 475/57 (1277.Za.23 /03.06.1861).
BOA, A.MKT.UM. 503/88 (1278.Ra.30 /05.10.1861).
BOA, A.MKT.UM. 514/79 (1278.Ca.06 /10.11.1861).
BOA, A.MKT.UM. 518/90 (1278.Ca.18 /22.11.1861).
BOA, A.MKT.UM. 519/26 (1278.Ca.20 /24.11.1861).
BOA, A.MKT.UM. 551/96 (1278.L.07 /07.04.1862).
BOA, A.MKT.UM 571/37 1278.Z.08 /06.06.1862
BOA, A.MKT.UM. 572/33 (1278.Z.17 /15.06.1862).
BOA, A.MKT.UM. 572/71 (1278.Z.09 /17.06.1862).
BOA, HR.MKT. 375/58 (1277.L.17 /28.04.1861).
BOA, HR.TO. 55/16 (10.07.1862)
BOA, HR.TO. 55/24 (07.07.1862).
BOA, HR.TO. 100/79 (10.07.1862).
BOA, HR.TO. 199/67 (08.07.1862).
BOA, HR.TO. 377/31 (31.12.1863)
BOA, HR.TO. 440/31 (27.06.1862)
BOA, İ.DH. 490/33200 (1278.Z.24 /22.06.1862).
BOA, İ.DH. 494/33535 (1279.S.10 /06.08.1862)
BOA, İ.DH. 494/33566 (1279.S.16 /12.08.1862).
BOA, İ.DH. 497/33787 1279.R.06/30.09.1862
BOA, İ.DH. 1291/101552 (1279.M.01 /28.06.1862)
BOA, İ.HR. 188/10474 (1278.Ra.28 /04.10.1861).
BOA, İ.HR. 192/10807 (1278.Za.07 /06.05.1862).
BOA, İ.HR. 194/10965 (1279.M.29 /26.07.1862).
BOA, İ.HR. 194/10966 (1279.M.29 /26.07.1862).
BOA, İ.HR. 196/11096 (1279.R.13 /07.10.1862)
BOA, İ.HR. 196/11140 (1279.Ca.10 /02.11.1862
BOA, İ.HR. 196/11150 (1279.Ca.15 /07.11.1862)
BOA, İ.HR. 333/21408 (1278.Ca.14 /18.11.1861).
BOA, İ.HR. 333/21419 (1279.M.12 /09.07.1862)
BOA, İ.HR. 333/21421 (1279.M.20 /17.07.1862).
BOA, İ.HR. 333/21423 (1279.S.01 /28.07.1862)
BOA, İ.MMS. 25/1084 (1278.Z.25 /23.06.1862).
BOA, İ.MMS. 25/1097 (1279.S.12 /08.08.1862).
BOA, Y.EE. 32/11 (1279.Ra.10 /04.09.1862).
ASLANTAŞ Selim, “Sırbistan: İsyanlar ve Bağımsız Devlet”, Balkanlar El Kitabı, C. I: Tarih, Ankara, 2006.
BANDŽOVİĆ Safet, “Iseljavanje Muslimanskog Stanovništva iz Kneževine, Srbije u Bosanski Vilajet (1862-1867); Znakovi Vremena, Sayı 12, Yaz. 2001.
British Documents on Foreign Affairs: Reports and Papers from the Foreign Office Confidental Print, The Otoman Empire in the Balkans, 1856-1875, Part I Series B, Vol. 1, General Ed. Kenneth Bourne and D. Cameron Watt, Ed. David Gillard, University Publications of America, 1984.
BÖREKÇİ Mehmet Çetin, Osmanlı İmparatorluğu’nda Sırp Meselesi, Kutup Yıldızı Yay., İstanbul, 2001.
HAMZAOĞLU Yusuf, Sırbistan Türklüğü, Üsküp, 2004.
ŽİVANOVİĆ Živan, Politička İstorija Srbije u Drugoj Polovini Devetnaestog veka, Beograd, 1923.
KARAL Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, VI. Cilt, Ankara, 1995.
KARAL Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, VII. Cilt, Ankara, 1995.
ÖZKAN Ayşe, Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878), IQ Yayıncılık, İstanbul, 2011.
PAVLOWİTCH Stevan K., Serbia: The History of an Idea, New York University Press, USA, 2002.
Srbija Po Bombardanju Beograda, Narodna Biblioteka u Beogradu, Br. C-II 1194, Beograd, 1862. Digital National Library of Serbia (www.digital.nb.rs).
Sırpske Novine, Sayı 65; 7 Juniya 1862.
Sırpske Novine, Sayı 71, 21 Juniya 1862.
TRİFUNOVSKA Snežana, Yugoslavia Through Documents From its Creation to its Dissolution, Martinus Nijhoff Publishers, 1994.
Vakanüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, C.X, Yay.Haz.M.Münir Aktepe, Ankara, 1988.
JAKŠİĆ Grgur – VUČKOVİĆ Vojislav J., Spoljna Politika Srbija Za Vlade Kneza Mihalia: Prvi Balkanski Savez, Beograd, 1963.
JELENİĆ İurđe, Nova Srbija i Jugoslavija, Beograd, 1923.