Melikü’n-nâsır Şihâbuddin Ahmed ve Melikü’s-sâlih İsmâil dönemlerinde Memlûk Türk Devleti: iki kardeş tek devlet (19 Mart 1342-4 Ağustos 1345)

Melikü’n-nâsır Muhammed’in vefatından sonra Memlûk Türk Devleti’nde Nâsır’ın oğulları dönemi olarak bilinen dönem yaşanmıştır. Bu dönemde, sultanın oğulları ile bürokratlar arasında mühim sonuçlar doğuracak iktidar mücadeleleri görüldü. Sultanın vefatından sonra tahta geçen iki oğlu Ebî Bekr ve Âlâeddin Küçük, Nâsırîye ümerâsı olarak bilinen etkin zümre tarafından tahttan indirildiler. Bu emirler, sultanın büyük oğlu olup Kerek’te ikâmet eden Şihâbuddin Ahmed’i Âlâeddin Küçük’e tercih ederek tahta çıkardılar. Şihâbuddin Ahmed, radikal bir karar alarak devlet merkezini Kahire’den Kerek’e taşımak istedi. Kahire’yi terk ile Kerek’e yerleşmesinden bir süre sonra ümerânın ileri gelenlerince tahttan azledildi ve yerine diğer kardeşi Melikü’s-sâlih İsmâil geçirildi. İsmâil, saltanatının büyük bir bölümünü Kerek’te isyan halinde olan kardeşi Ahmed’i tedip ile geçirdi. Yaklaşık üç yıl süren Kerek kuşatmaları neticesinde devlet ciddî bir ekonomik kayba uğradı. Memlûk Türk Devleti’nin iki kardeş arasındaki tahta kavgasına dayanan bu dönemini doğrudan ele alan herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Makalemizde, Şihâbuddin Ahmed ve Melikü’s-sâlih İsmâil dönemleri Memlûk Türk tarihi ayrıntılı olarak ele alınmıştır

MAMLUK TURKISH STATE IN THE PERIOD OF ALMALIK AL-NĀSIR ŞAHAB AL-DIN AHMAD AND ALMALIK AL-SĀLIH ISMĀʿIL: TWO BROTHERS ONE STATE (19 MARCH 1342-4 AUGUST 1345)

After the death of Malik al-Nāsir Muhammad, there was a period known as the son of Nāsir's son in the Mamluk Turkish State. During this period, power struggles were born to bring about important consequences between the sultan's sons and the bureaucrats. After the death of the Sultan, his two sons, Abū Bakr and Alāaddin Kujuk, were put down by the active group known as Nasīriyah amīrs. These amīrs were made on the throne by preferring Şahab al-din Ahmad, who was the sultan's eldest son and resident in Karak, to Alāaddin Kujuk. Şahab aldin Ahmad wanted to take a radical decision to move the state center from Cairo to Karak. After a while Cairo settled in Karak with his abandonment, he was dismissed from the army by the elders of amīrs and was replaced by his brother, al-Malik alSālih Ismāʿil. Ismāʿil spent his brother Ahmad, who was in rebellion in Karak, a large part of his reign. The state has suffered a serious economic loss in the wake of the siege of Karak, which lasted for about three years. There is no study directly addressing this period of the Mamluk Turkish State based on the wooden conflict between the two brothers. In our papers, Şahab al-din Ahmad and al-Malik al-Sālih Ismāʿil periods Mamluk Turkish history is covered in detail

___

  • Akkuş Yiğit, Fatma, “Memlûk Tarihinde Kadın Şarkıcı ve Müzisyenler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXX/1, (2015), s. 45-62.
  • Bauden, Frederic, “The Sons of al-Nasir Muhammad and the Politics of Puppets: Where Did It All Start?”, Mamluk Studies Review, XIII/1, (2009) s. 53-81.
  • Bilge, Mustafa L., “Kerek”, DİA, XXV.cilt , İstanbul 2002, s. 278-279.
  • Buhl, Fr., “Kerek”, İA, VI.cilt, İstanbul 1977, s. 583-584.
  • Cezerî, Târih-i Hevâdiü’s-Zamân ve Enbâihu ve Vefiyâtü’l-ekâbir ve’l-âyân, C. 2, Tahkik: Prof. Dr. Ömer Abdüsselâm Tedmürî, Beyrut 1998.
  • Ebû’l-Fidâ, el-Muhtasar fi Ahbârü’l-beşer, C. 2, Tahkik: Mahmûd Deyyûb, Beyrut 1997.
  • Habib el-Halebî, Tezkiretü’n-nebih, C. 3, Tahkik: Muhammed Muhammed Emin- Sâid Abdülfettâh Âşûr, Kahire 1986.
  • İbn Dokmâk, el-Cevherü’s-semîn fî Seyrü’l-hulefâ ve’l-Mülûk ve’s-Selâtîn, Tahkik: Dr. Sâid Abdülfettâh Âşûr, yy. 1982.
  • İbn Hacer, ed-Dürerü’l-kâmine fî Âyâni’l mie es-Sâmine, C. 1-2-3-4, Nşr. H. Nedevî, Beyrut 1993.
  • İbn Îyâs, Bedâiü’z-zuhûr fî Vekâiü’d-duhûr, C. 1, yy. 1960
  • İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-Nihâye, C. 14, Çev. Mehmet Keskin, İstanbul 1995.
  • İbn Şıhne, Ravzü’l-menâzir fî İlmi’l-evâil ve’l-evâhir, Tahkik: Seyyid Muhammed Muhennâ, Beyrut 1997.
  • İbn Tağrıberdî, el-Menhelü’s-sâfî ve’l-Müstevfî bâde’i-Vâfî, C. 3 Tahkik: Dr. Nebil Muhammed Abdülaziz, yy. 1985.
  • İbn Tağrıberdî, el-Menhelü’s-sâfi ve’l-Müstevfî bâde’l-vâfî, C. 5, Tahkik: Dr. Nebil Muhammed Abdülâziz, yy. 1988.
  • İbn Tağrıberdî, el-Menhelü’s-sâfî ve’l-Müstevfî bâde’i-Vâfî, C. 6, Tahkik: Dr. Muhammed Muhammed Emin, Kahire 1990.
  • İbn Tağrıberdî, en-Nücûmu’z-zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, C. 10, Tahkik: Muhammed Hüseyin Şemseddin, Beyrut 1992.
  • İbn Tağrıberdî, el-Menhelü’s-sâfî ve’l-müstevfî bâde’l-Vâfî, C. 2, Tahkik: Dr. Muhammed Muhammed Emin-Dr. Sâid Abdülfettâh Âşûr. yy. 1994.
  • İbnü’l-Verdî, Târih-i İbnü’l-Verdî, C. 2, Beyrut 1996.
  • Kadı Şuhbe, Tarih-i İbn-i Kadı Şuhbe, C. 1-3, Tahkik: Adnan Derviş, Dımaşk 1994.
  • Kortantamer, Samira, Agypten und Syrien zwischen 1317 und 1341 in der Chronik des Mufaddal b. Abi’l-Fada’il, Freiburg 1973.
  • Makrizî, es-Sülûk li-Marifet-i Düveli’l-mülûk, C. 3-4, Tahkik: Muhammed Abdülkadir Beyrut 1997.
  • Nüveyrî, Nihâyetü’l-ereb fî Fünûnü’l-edeb, C. 33, Tahkik: İbrahim Şemseddin, Beyrut 2004.
  • Safedî, Kitab-ı el-Vâfî bi’l-Vefiyât, C. 7-9-10-11-16-24-26-29, Tahkik: Ahmed el- Arnavut-Türkî Mustafa, Lübnan 2000.
  • Safedî, Âyânü’l-asr ve Âvânü’n-nasr, C. 1-2-4-5, Tahkik: Amr Muhammed Abdülhamid, Lübnan 2009.
  • Schultz, Warren C., “Mamluk Egyptian Copper Coinage Before 759/1357-1358: A Preliminary Inquiry”, Mamluk Studies Review, V, (2001), s. 25-43.
  • Steenbergen, Jo Van “The Amir Qawsūn, Statesman and Courtier? (720-741 AH/1320-1341)”, Ed. U. Vermeulen and Jo Van Steenbergen, Egypt and Syria in The Fatimid, Ayyubid and Mamluk Eras III, Leuven 2001, s.449-466.
  • Steenbergen, Jo Van, Order Out of Chaos Patronage, Conflict and Mamluk Socio Political Culture, 1341-1382, Leiden 2006.
  • Yiğit, İsmail, Memlûkler 648-923/1250-1517, Kayıhan Yay. İstanbul 20015.
  • Yûsufî, Nüzhetü’n-nâzır fî Sîreti’l-Melikü’n-nâsır, Tahkik: Dr. Ahmed Hutayt, Beyrut 1986.
  • Zengin, Murat, “Melikü’l-Mansûr Ebî Bekr b. Muhammed Dönemi Memlûk Türk Devleti Tarihi (Elli Dokuz Günlük Saltanat)”, History Studies, X/3, (April 2018), s. 257-270.
Tarih Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 1015-1826
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1963
  • Yayıncı: Levent KAYAPINAR